کاخ توپکاپی استانبول

شهر استانبول به دلیل داشتن بنا های تاریخی مختلف با معماری منحصر به فرد، به عنوان یکی از زیبا ترین مقاصد برای گردشگری در جهان به شمار می آید که سالانه میزبان میلیون ها نفر گردشگر داخلی و خارجی می باشد. کاخ توپکاپی استانبول در دسته دیدنی های این شهر قرار می گیرد و بزرگ ترین و قدیمی ترین کاخ جهان محسوب می شود. در واقع این کاخ متعلق به دوران حکومت عثمانیان در کشور ترکیه می باشد.

بدون تردید کاخ موزه توپکاپی داستان های رنگارنگی دارد. چرا که از قرن 15 تا 19 میلادی سلطان ها، درباریان جاه طلب و کنیز های متعددی را به درون خود راه داده است. این قصر در قرن 15 میلادی محل اقامت اصلی سلطان و مقر حکومت عثمانی بوده است. هم زمان با شکل گیری جمهوری ترکیه و پایان حکومت عثمانی با دستوری حکومتی در تاریخ سوم آوریل 1924 تمام بنا های متعلق به آن دوران از جمله این کاخ در فهرست آثار ملی این کشور به ثبت رسیدند.

با من بیا در ادامه تصمیم به معرفی کاخ توپکاپی استانبول داشته و علاوه بر بررسی معماری این کاخ با شکوه، به معرفی بخش های مختلف آن پرداخته است. با ما همراه باشید.

کاخ توپکاپی کجا است؟

کاخ توپکاپی در بافت قدیمی شهر استانبول در شرق منطقه فاتح در بخش اروپایی در محله سلطان احمد در نزدیکی امینونو واقع شده است. این کاخ قدیمی دقیقا رو به روی زمینی ساخته شده است که روزی بیزانس باستان یا قسطنطنیه مرکز امپراتوری روم شرقی بود. کاخ توپکاپی در بلند ترین نقطه زمینی کوهپایه ای، مشرف به دریای مرمره و خلیج شاخ طلایی قرار گرفته است.

فاصله کاخ توپکاپی تا تنگه بسفر، حدود 48 کیلو متر، تا میدان تکسیم حدود 9 کیلو متر، تا فرودگاه آتاتورک استانبول 19 کیلو متر و تا فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول 68 کیلو متر فاصله دارد. کاخ توپکاپی در نزدیکی دیگر دیدنی های مهم شهر استانبول مانند مسجد سلطان احمد، آب انبار باسیلیکا، ایا صوفیه و موزه باستان شناسی قرار دارد.

مسیر دسترسی به کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی کشور ترکیه در منطقه معروفی به نام سلطان احمد واقع شده است که انبوه فراوانی از بنا های تاریخی و کهن با معماری منحصر به فرد و چشم را در خود جای داده است. برای رسیدن به این محله کافی است با کمک وسایل نقلیه عمومی ماندن مترو، تراموا و یا اتوبوس خود را به یکی از دو ایستگاه پارک گلخانه یا سلطان احمد برسانید. از این ایستگاه ها تنها با چند دقیقه پیاده روی به کاخ توپکاپی خواهید رسید.

بررسی تاریخچه کاخ توپکاپی شهر استانبول

کاخ توپکاپی استانبول دقیقا 6 سال بعد از فتح و تصرف قسطنطنیه پایتخت بیزانس در سال 1453، در اواخر دهه 50 به دستور نخستین پادشاه عثمانی سلطان محمد دوم، بر روی ویرانه های بیزانس ساخته شد.

سلطان محمد دوم در سال 1478 میلادی در این کاخ سکونت گزید و در طول مدت ساخت این کاخ در قصر کوچکی در میدان بایزید ترکیه سکونت داشت که این روز ها به دانشگاه استانبول تغییر کاربری داده است.

پس از گذشت سه سال از زمان مرگ وی، این کاخ مورد مرمت قرار گرفت و از آن پس پادشاهان عثمانی این کاخ را به دفعات بازسازی کرده و گسترش دادند. حدود 30 پادشاه در طی قرن و 400 سال امپراتوری عثمانی در کاخ توپکاپی حکومت کردند.

کاخ توپکاپی به سبک های مختلفی مورد بازسازی قرار گرفته است و هر بار معماری جدیدی مانند معماری اسلامی، عثمانی و اروپایی را تجربه کرده است. در ابتدا، ساکنین این کاخ افراد کمی را تشکیل می دادند. اما در دوره هایی کاخ عظیم توپکاپی بین هزار تا چهار هزار سکنه را در خود جای داده است که از میان فقط 300 نفر ساکن حرمسرا بوده اند و بیش ترین جمعیت ساکن را پیاده نظام ها و نگهبانان سلطنتی در حیاط و دروازه کاخ تشکیل می دادند.

کاخ توپکاپی در زمان ساخت خود، از مساحتی بالغ بر 700 هزار متر مربع برخوردار شده بود و دیوار های دور تا دور این کاخ عظیم حدود 5 کیلو متر را به خود اختصاص داده بودند. گاهی در زمان فستیوال ها جمعیتی برابر با 10 هزار نفر به آن راه پیدا می کردند. در واقع کاخ توپکاپی به شهری درون شهری دیگر و بزرگ ترین کاخ زمان خود تبدیل شده بود.

این کاخ به واسطه ساخت و ساز هایی که در محوطه آن صورت گرفته است، مساحتی بالغ بر 80 هزار متر مربع دارد!

در محوطه کاخ توپکاپی محلی برای اجرای مجازات مرگ خطاکاران تعبیه شده بود. مجازات گردن زدن توسط جلادانی کر و لال صورت می گرفت. این فضا در تقابل با عظمت کاخ توپکاپی و امپراتوری عثمانی بیانگر درگیری های خونین به منظور پا بر جا ماندن این حکومت در طی چهار قرن می باشد. کاخ توپکاپی استانبول در سال 1985 به عنوان یک میراث ارزشمند جهانی در سازمان یونسکو به ثبت رسید.

بررسی معماری کاخ توپکاپی استانبول

کاخ توپکاپی از سه معماری مستقل و مجزا برخوردار شده است. این سه بخش شامل کاخ بیرونی، کاخ درونی و حرمسرا می شود. کاخ درونی و حرمسرا بخش هایی هستند که به منظور زندگی خصوصی شاهان مورد استفاده قرار می گرفتند.

طرح اولیه سلطان محمد برای کاخ توپکاپی از چهار حیاط متوالی تشکیل شده بود که با دیوار های بلندی احاطه شده بودند. هر حیاط هدفی متفاوت را دنبال می کرد و با دروازه ای از باقی قسمت ها جدا و در طی روندی تدریجی با رسیدن به حیاط سوم و چهارم فضا خصوصی تر و رفت و آمد محدود تر می شد.

ساخت مجموعه کاخ توپکاپی بر اساس وجود انزوا و حریم سلطنتی استوار می باشد. آن چه که امروزه نه تنها در این اثر بلکه در باقی کاخ ها و آثار به جا مانده از دوره حکومت عثمانی نیز دیده می شود.

ساخت عمارت اولیه و دروازه اصلی که با نام دروازه سلطنتی شناخته می شود، در سال 1472 به اتمام رسید. بارو های کاخ توپکاپی در دروازه دوم که متاثر از معماری قرون وسطا اروپا می باشد، در سال 1478 میلادی تکمیل شد.

ساختمان های باقی مانده از طرح اولیه بیش تر کم ارتفاع و یک یا دو طبقه دارند و در طی قرن ها با کاربری های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته اند. این موضوع باعث شده است که امروزه سازه هایی با کارکرد نا مشخص به ویژه در حرمسرا وجود داشته باشند. ساختمان های خدماتی نیز بیش تر ساختمان های سنگی تک طبقه با گنبدی بلند می باشند.

بنا هایی که به منظور سکونت استفاده می شدند از سنگ و چوب ساخته شده اند و گنبد آن ها با لایه ای از سرب پوشیده می شده است.

قسمت های داخلی و باغ های کاخ توپکاپی با جزییاتی مانند آب نما ها، حوض ها و فواره ها تزیین شده اند. باغ های مجموعه از بخش های مختلفی مانند خانه شیر ها تشکیل شده است که به منظور پرورش و غذا دادن به حیوانات طراحی شده اند. علاوه بر این باغ های توپکاپی از راهرو هایی سنگ فرش شده برخوردار شده اند.

کاخ توپکاپی از معماری کاخ ادیرنه تاثیر عمیقی گرفته است. چرا که شکوه و عظمت معماری آن شبیه ادیرنه متاثر از حیاط های بزرگی می باشد که اطراف آن ها با بنا ها و دروازه ها احاطه شده اند. کاخ ادیرنه، زمانی که شهر ادیرنه پایتخت حکومت عثمانی محسوب می شد، کاخ سابق امپراتوری عثمانی بود.

بنا های کاخ توپکاپی در زلزله سال 1509 و آتش سوزی سال 1665 متحمل آسیب های زیاد و جدی شدند و پس از هر باز سازی و مرمت، بنا های جدیدی به آن اضافه شد و مجموعه کاخ گسترش پیدا کرد.

معرفی بخش های مختلف کاخ توپکاپی

آن چه که امروز با گذشت زمان و در طول مقاطع مختلف تاریخی به منظور توسعه کاخ توپکاپی رخ داده است، از آن هزار تویی با ساختمان های مختلف به وجود آورده است که در مرکز آن ها حیاطی بزرگ وجود دارد.

حیاط اول

صحن اول کاخ توپکاپی یا همان حیاط بیرونی بزرگ ترین و تنها حیاط عمومی به شمار می آید که در زمان امپراتوری عثمانی هر فرد غیر مسلحی می توانست از دروازه امپراتوری یا باب همایون از آن وارد شود. فضای این حیاط به احتمال زیاد یکی از شلوغ ترین بخش های کاخ بوده است. چرا که مکانی مناسب و ایده آل برای برگزاری مراسم و راهپیمایی ها به شمار می آمده است.

این حیاط آثاری از کارگاه های هنرمندان، صنعت گران توپکاپی مانند نجاران، خیاطان، خوش نویسان و سایر اصناف به جا مانده است. از این حیاط با نام حیاط سپاه نیز یاد می کنند. از دروازه اول به بعد هیچ کس به غیر از پادشاه این اجازه را نداشت که سوار بر اساس عبور کند و همه باید پیاده تردد می کردند.

در همان حیاط اول کاخ توپکاپی شما این امکان را دارید تا از سبک های معماری و تزیینات سراسر کاخ دیدن کنید. در این مکان شما خرابه ها و بنا های به جا مانده از دوران بیزانس را نیز مشاهده خواهید کرد. به طور مثال «هاگیا ایرینه» از نمایی آجری متعلق به دوران بیزانس برخوردار شده است.

این بنا کلیسایی به جا مانده از دوران امپراتوری بیزانس می باشد که در دوران امپراتوری عثمانی به عنوان اسلحه خانه و جایی برای تعمیر اسحله مورد استفاده قرار می گرفته است. امروزه از کلیسا هاگیا ایرینه به منظور برگزاری کنسرت و یا نمایشگاه های بین المللی استفاده می شود. علاوه بر این در فضای این حیاط موزه باستان شناسی و مرکز ضرب سکه و چند فروشگاه برای خرید هدیه نیز وجود دارد.

در حیاط کاخ توپکاپی، دروازه نمادین با نام سلام یا درود دیده می شود که معماری آن یادآور قلعه های قرون وسطایی اروپا با برج های نوک تیز و دیوار های تاج دار می باشد. از سوی دیگر، عمارت ایوان دار بزرگ کاشی کاری شده تاثیر سبک معماری تیموری ایران را به نمایش گذاشته است.

تالاری طاق دار که از سه جهت محصور شده است. احتمالا این عمارت زمینی شنی به منظور مسابقات جرید (نوعی ورزش سوارکاری سنتی ترکیه) مورد استفاده قرار می گرفته است که امروز مجموعه سرامیک های امپراتوری ترکیه را در خود جای داده است.

حیاط دوم

دروازه سلام به صحن دومی منتهی می گردد که با نام میدان دیوان خوانده می شود. هر فردی که به این مکان ورود پیدا می کند باید به سلطان سلام و درود می فرستاد و علت نام گذاری این دروازه نیز همین می باشد. از این دروازه تنها سلطان و خادمان سلطنتی حق عبور و مرور داشتند.

صحن دوم مرکز اداری کاخ را شامل می شد و تنها بازدید کنندگان رسمی و اعضای دادگاه امکان ورود به این فضا را داشتند. در هفته چندین بار اعضای شورای وزیران به منظور گفت و گو و پیش برد امور دولتی، در اتاق گنبدی ملاقات می کردند که با نام تالار شورا شناخته می شد.

بیرون از این اتاق همواره شیر آبی باز بود تا صدای گفت و گو های داخلی از بیرون شنیده نشود. وزیر اعظم جلسات دولتی را مدیریت می کرد و سلطان گاهی اوقات از طریق پنجره ای شبکه ای از اتاقی کوچک در مجاورت برج عدالت، بلند ترین بنای کاخ به آن ها گوش می داد. شاه از این پنجره دیده نمی شد. اما همه از حضور احتمالی او در جلسات آگاهی داشتند.

فانوس نئوکلاسیک برج عدالت منظره ای کامل از کاخ را برای شاه فراهم می نمود و به صورت نمادین حضور سلطان را نه تنها در دربار بلکه در زندگی روزمره اهالی کاخ نیز یادآوری می کرد.

در حیاط دوم مجموعه تاریخی توپکاپی، علاوه بر اتاق شورا ها، آشپزخانه و قنادی های کاخ نیز وجود داشت که امروزه مجموعه چینی های امپراتوری در آن به نمایش گذاشته شده اند.

علاوه بر آن خزانه خارجی نیز در حیاط واقع شده بود که در حال حاضر به منظور نمایش سلاح های امپراتوری مورد استفاده قرار می گیرد.

اشیای موجود در کاخ توپکاپی از منابع مختلفی گردآوری شده اند این طیف شامل اشیای تولید شده در کارگاه های کاخ، خریداری شده در بازار، هدایای مقامات خارجی و غنیمت های جنگی می شود.

به طور مثال مجموعه چینی ها به تنهایی، گستردگی امپراتوری را با به نمایش گذاشتن مجموعه ای از اشیای به دست آمده از چین و ژاپن نشان می دهند. از میان این اشیا می توان به سلادون اشاره نمود.

ظرف غذاخوری چینی که در باور های بسیار ارزشمند بوده است و بر اساس عقیده برخی اگر غذایی مسموم باشد با سرو آن در سلادون رنگ ظرف تغییر می کند. این باور ها ناشی از ترس همیشگی شاهان عثمانی از ترور بوده است.

حیاط سوم

دروازه سعادت، به حیاط سوم ختم می شود. حیاطی که محل اقامت خصوصی سلطان و مدرسه داخلی کاخ می باشد. علت نام گذاری این دروازه نیز برگزاری جشن های بزرگ در این مکان بوده است. هیچ کس بدون اجازه حق عبور از این دروازه را نداشت و تنها خود سلطان، اعضای خانواده، خادمان او و افراد مورد تایید این اجازه را داشتن تا از این حیاط رفت و آمد داشته باشند.

سایر افراد فقط می توانستند تا اتاق ملاقات پیش بروند و از آن ها انتظار می رفت تا از آداب و رسوم خاصی پیروی کنند. آن ها نمی توانستند با سلطان تماس چشمی مستقیم برقرار کنند و باید سر و چشمان خود را پایین نگه می داشتند و با مترجم سلطان صحبت می کردند.

پیش از این که مراد سوم در قرن شانزدهم، اقامتگاه خود را به حرمسرا انتقال دهد، محل سکونت او ساختمانی در حیاط سوم بود که آن را ساختمان آثار مقدس می نامند. از این مکان با عنوان مخزن آثار اسلامی استفاده می کنند و در آن اشیایی مانند خرقه، شمشیر و کمان حضرت محمد (ص) به نمایش گذاشته شده اند.

این اشیا در سال 1517 با فتح سلسله مملوک در مصر و واگذاری حکومت به عثمانی ها به دست سلیم اول به دست آمده است. در محل نمایش این اشیا امکان عکاسی وجود ندارد. هم چنین در تالاری که اشیا پیامبر نگهداری می شود، به صورت دائمی و زنده افرادی قرآن می خوانند.

خوابگاه خادمان سلطنتی نیز که بخشی از سلسله مراتب خادمان محسوب می شدند، در صحن سوم قرار داشت. بیش تر این خادمان پسرانی بودند که از میان جمعیت مسیحی و از طریق سیستم دوشیرمه یا دوشرمه (در ترکی به معنای سیستم جمع آوری است) استخدام می شدند.

سیستمی در امپراتوری عثمانی که در آن به اجبار پسران خانواده های مسیحی یا آسیای صغیر به عنوان نوعی مالیات و یا خراج از آن ها گرفته می شد تا بخشی از پیاده نظام یا خدمه سلطنتی شوند. باهوش ترین این پسر ها پس از دریافت اسامی جدید و گرویدن به اسلام، مسئولیت های جدیدی را بر عهده می گرفت و در کنار دریافت دستمزد، آموزش های دقیقی را نیز پشت سر می گذاشت.

امپراتوری عثمانی که از شایسته سالاری پیروی می کرد به این افراد فرصت دسترسی به مقام های عالی و حتی وزارت اعظم را می داد. اما بسیاری از آن ها در 25 سالگی آزاد می شدند و با دختری از حرمسرا یا دختر سلطان ازدواج می کردند.

خوابگاه های سلطنتی این خادمان اکنون به مجموعه های امپراتوری اختصاص داده شده اند. به طور مثال در بخشی از این خوابگاه ها پرتره های پادشاهان و در خوابگاه مبارزان کمد لباس های سلطنتی در معرض دید بازدید کنندگان قرار گرفته اند که مهارت هنرمندان و صنعت گران کاخ و تغییرات در تکنیک ها و مد را در گذر زمان نشان می دهد.

از معروف ترین مجموعه های حاضر در کاخ توپکاپی، می توانیم به جواهرات سلطنتی اشاره کنیم. این مجموعه بی نظیر در عمارت فاتح و در حیاط سوم واقع شده است. این دارایی ها شامل خنجر زمردین توپکاپی و الماسی می باشد که قاشق چی نامیده می شود و بزرگ ترین الماس 86 قیراطی تراشیده شده در جهان به شمار می آید.

جا شعمی های بسیار بزرگ از جنس طلا و نماد «جان مقدس تعمید دهنده» نیز از دیگر اشیای ارزشمند موجود در مجموعه جواهرات کاخ توپکاپی می باشد. این تنوع جواهرات سلطنتی حکایت از ثروت عظیم این امپراتوری دارد. در این قسمت از کاخ توپکاپی به دلیل وجود جواهرات گران قیمت امکان عکس برداری وجود ندارد.

مرکز حیاط سوم مجموعه توپکاپی به کتابخانه سلطان احمد سوم اختصاص داده شده است. بنایی که مانند سایر بخش های ساختمان های کاخ، با کاشی های نقاشی شده، پنجره های رنگی و کرکره هایی منبت شده با عاج و صدف و مروارید مزین شده است. مجموعه کتاب ها یا باقی کتاب های کاخ در قرن بیستم یکی شده و به مسجد آقاس انتقال شده اند که بزرگ ترین مسجد کاخ محسوب می شود با آن همجوار می باشد.

مجموعه کتاب های کاخ توپکاپی شامل کتاب های خطی کمیاب و نسخه های اولیه قرآن می باشد که محققان می توانند در اتاق مطالعه آن ها را مورد بررسی قرار دهند.

حیاط چهارم

در امتداد حیاط سوم، به حیاط چهارم می رسیم که عمدتا از باغ های پلکانی و عمارت ها تشکیل شده است. این فضا شامل اتاق ها و عمارت های متعددی از جمله اتاقک مکیدیه و اتاق ختنه پسران شاه با تزیینات سرسبز می شود که منظره ای رو به تنگه بسفر و دریای مرمر دارند و در قرن 19 میلادی ساخته شده اند.

عمارت بغداد ایروان و عمارت صوفی با منظره ای مشرف به خلیج شاخ طلایی نیز در قرن 17 میلادی ساخته شده اند. در حال حاضر زیر اتاقک مکیدیه، کافه تریا و رستوران سلف سرویسی تدارک دیده شده است.

یکی از متمایز ترین بنا های واقع در حیاط چهارم، آلاچیق های طلایی و نقره ای افطار می باشد که اگر ماه رمضان در تابستان فرا می رسید، شاهان عثمانی در آن ها افطار می کردند.

این اتاقک ها نمایی بسیار زیبا به شهر دارند. شاهان عثمانی علاقه بسیار زیادی به گل و گیاه داشتند و به طور معمول باغ های حیاط چهارم کاخ توپکاپی همانند گذشته پر از گل های لاله می باشد.

حرمسرا

حرمسرای کاخ توپکاپی، به عنوان محل زندگی خانواده شاهان مورد استفاده قرار می گرفت و به شکلی سرسختانه بر اساس جنسیت تقسیم شده بود. این مکان در قرن شانزدهم در زمان شاه مراد سوم با ساخت منزل هایی به محل اقامت شاه تبدیل شده بود.

حرمسرا نیز همانند سایر قسمت های کاخ مورد بازسازی قرار می گرفت و بر اساس نیاز گسترش پیدا می کرد. به همین دلیل سبک های معماری مختلف در آن به چشم می خورد و طرح نسبتا پر پیچ و خمی در آن دیده می شود.

حرمسرا دقیقا در پشت ساختمان دیوان واقع شده است و ورودی آن در حیاط دوم قرار دارد. ساکنان به منظور ورد و خروج به حرمسرا، باید از حیاط سنگ فرش خواجه های سیاه به سمت دروازه اصلی عبور می کردند که به آن دروازه سلطنتی نیز می گویند. وظیفه این خواجه ها حفاظت از حرمسرا بود. افرادی که به احتمال زیاد از بازار های برده در سرزمین های فتح شده خریداری و پیش از بلوغ اخته می شدند.

این خواجگان هم چون خادمان سلطنتی دستمزد دریافت می کردند و می توانستند از شایسته سالاری پیروی نمایند. هر چند که تنها عده کمی از آن ها آزاد شدند. محل زندگی این خواجه، اتاق خزانه دار و مدرسه شاهزادگان این حیاط را محصور کرده بودند.

با پشت سر گذاشتن دروازه اصلی، حیاط سنگ فرش ملکه مادر قرار دارد که بزرگ ترین و مرکزی ترین حیاط حرمسرا می باشد. ملکه مادر، قدرتمند ترین فرد حرمسرا و همسر اصلی سلطان قبلی بود که از او با نام سلطان معتبر نیز یاد می شد. او نفوذ قابل توجهی بر سلطان داشت. به گونه ای که سلطان هر روز صبح در منزل خود توقف می کرد تا ملکه مادر را از امور دولتی آگاه و مطلع کند.

منزل های سلطان از طریق حمام دو نفره مرمری سفید و یک حمام ترکی به ملکه مادر اتصال پیدا می کند. یک طرف حمام مختص سلطان و طرف دیگر متعلق به زنان حرمسرا بود. باقی اقامتگاه سلطان از یک تالار تاج و تخت و سه اتاق مخفی تشکیل شده بود.

یکی از قدیمی ترین و مهم ترین بنا های باقی مانده در حرمسرا اتاق خصوصی شاه مراد سوم می باشد که توسط مشهور ترین معمار امپراتوری عثمانی با نام سینان طراحی شده است.

فضای گنبدی این اتاق با کاشی های نقاشی شده و خوشنویسی آیات قرآن به زیبایی تزیین شده اند. اتاق محرمانه دیگری نیز در دوران شاه احمد سوم به این بخش اضافه شد که به صورت غیر منتظره ای با میوه ها و گل های ظریف و با رنگ لاکی تزیین شده است.

پسران، دختران و خواهران شاه در حرمسرای کاخ توپکاپی و در یکی از صد ها اتاق آن سکونت داشتند. به احتمال زیاد از قرن هجدهم عمارت دو قلو محل زندگی پسران شاه بوده است. بسیاری از زنان حرمسرا زمانی که دخترانی جوان بودند خریداری شدند و یا به عنوان هدیه به کاخ شاهان عثمانی راه پیدا کردند.

زنان حرمسرا نیز مانند سایر خدمتکاران این امکان را داشتند تا بر اساس توانایی های خود در سلسله مراتب سلطنتی پیشرفت کنند. آن ها در حین انجام وظایف خدمتگذاری، آموزش دیده و دستمزد مشخصی را دریافت می کردند. این روند تا زمانی که همسر یکی از خادمان سلطنتی و یا صیغه شاه شوند، ادامه پیدا می کرد.

در صورتی که زنی برای صیغه شدن انتخاب می شد، در رتبه های بالا تری قرار می گرفت و می توانست از امکانات بهتری برخوردار شود. البته این شرایط برای زمانی بود که برای سلطان فرزندی را به دنیا می آورد.

در صورتی که این فرزند پسر بود و بر تخت می نشست، آن زن قدرتمند ترین موقعیت حرمسرا یعنی ملکه مادر را از آن خود می کرد. البته بیش تر زنان حرمسرا در سن 16 تا 17 سالگی آزاد می شدند و بعد از آموزش دیدن، ازدواج می کردند.

در دوره هایی تعداد افرادی که در حرمسرا کاخ توپکاپی سکونت داشتند، به 474 نفر می رسید. حرمسرا امروزه به موزه ای مجزا در داخل کاخ تبدیل شده است که در مجموع 400 اتاق را در خود جای داده است برای بازدید از آن تور های ویژه ای در ساعت های خاصی از روز در نظر گرفته شده است.

نامگذاری کاخ توپکاپی استانبول

در زمان ساخت کاخ توپکاپی، به آن کاخ جدید امپراتوری یا سرای جدید عامره می گفتند. علت این نام گذاری تمایز قائل شدن میان آن و کاخ قدیمی موجود در میدان بیازیت قسطنطنیه بود که در طول جنگ و نبرد آسیب های جدی به آن وارد و تخریب شده بود. در قرن نوزدهم نام این کاخ تغییر پیدا کرد و آن را توپکاپی یا به ترکی طوپقاپو نام نهادند. توپکاپی به معنای «دروازه توپ ها» می باشد که برخی افراد بر این باور هستند دلیل انتخاب این اسم، برای به نمایش گذاشتن توپ های جنگی مورد استفاده در فتح های امپراتوری عثمانی در مقابل دروازه کاخ است.

شرایط بازدید از کاخ توپکاپی چگونه است؟

کاخ توپکاپی در هفته به غیر از روز های سه شنبه میزبان گردشگران می باشد. ساعات بازدید از این کاخ در فصل های بهار و تابستان طولانی تر است و شما این امکان را دارید تا از ساعت 9 صبح تا 7 عصر در جهت بازدید از آن برنامه ریزی کنید.

اما در فصل پاییز و زمستان زمان محدود تری برای بازدید در اختیار گردشگران قرار گرفته است و بازدید از این کاخ با عظمت از ساعت 9 صبح آغاز و 5 عصر به اتمام می رسد. کاخ موزه توپکاپی در صبح های تعطیلات مذهبی به منظور بازدید عمومی تعطیل می باشد.

در موزه توکاپی استفاده از کالسکه های موجود در کاخ برای کودکان ممنوع می باشد. از مهم ترین شرایط بازدید از این کاخ می توانیم به پوشیدن لباس های پوشیده به خصوص در زمان بازدید از بخش آثار مذهبی و مقدس اشاره کنیم. اگر تصمیم دارید در زمان سفر به استانبول در تابستان، از این کاخ زیبا و تاریخی دیدن کنید، از پوشیدن لباس های تابستانی و یا دامن های کوتاه خودداری نمایید.

هزینه بلیط بازدید از کاخ توپکاپی

هزینه بلیط بازدید از کاخ توپکاپی استانبول برای گردشگران با بخش حرمسرا و کلیسا تفاوت دارد. در واقع شما باید برای بازدید از حرمسرا و همین طور کلیسا به صورت جداگانه بلیط تهیه نمایید. همین طور لازم است بدانید که در جهت بازدید از کل مجموعه توپکاپی، به بیش از 5 ساعت زمان نیاز خواهید داشت.

بهترین زمان بازدید از کاخ توپکاپی

بهتر بهترین زمان سفر به شهر استانبول و همین طور بازدید از بنا های تاریخی از جمله کاخ توپکاپی می باشد. چرا که باغ و محوطه این کاخ در سرسبز ترین حالت خود به سر می برند. البته اگر تصمیم دارید ارزان تر سفر کنید، بهتر است در فصل های سرد سال عازم کشور ترکیه و شهر استانبول شوید.

در این زمان از سال به دلیل تردد کم تر مسافر، امکان انتخاب تور و بلیط های هواپیمای ارزان تری وجود دارد.

دیدنی های اطراف کاخ توپکاپی

مسجد ایا صوفیه

ایا صوفیه که با نام کلیسای حکمت مقدس یا همان کلیسای حکمت الهی خوانده می شود، یکی از سازه های مهم دوران بیزانس می باشد که در شهر استانبول واقع شده است و از بنا های تاریخی بزرگ جهان محسوب می شود. این بنا کلیسایی مسیحی متعلق به قرن ششم پس از میلاد (532 – 537) می باشد که در زمان ژوستینیانوس اول در امپراتوری بیزانس ساخته شده است.

در قرن های بعد سازه ایا صوفیه به مسجد و موزه تغییر کاربری داد. این بنا با موزائیک های مجلل مسیحی و مناره و کتیبه های اسلام، تغییرات مذهبی این منطقه را در طی قرن های متمادی به نمایش گذاشته است.

بنای مسجد ایا صوفیه تاریخی طولانی و فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است. بر اساس گفته ها بنای اصلی کلیسا در محل ایا صوفیه به دستور کنستانتین اول در سال 325 بر روی پایه های یک معبد بت پرستی ساخته شده است.

این بنا در سال 404 به دلیل آتش سوزی در شورشی متحمل آسیب های زیادی می شود. شورشی که به دلیل تبعید مجدد جان کریزوستوم افروخته شده بود. این بنا بار دیگر به دست امپراتور روم مورد بازسازی قرار گرفت و بزرگ تر شد. اما در شورش نیکا در ژانویه 532 مجدد سوزانده شد. این بار شرایط فرصتی را برای ژوستینیان فراهم می کند تا بنای با شکوه را برای آن متصور شود.

مسجد ایا صوفیه در میدان ایاصوفیه و در محله سلطان احمد واقع شده است. در خارج از ساختمان اصلی این بنا، در کنار خروجی، مقبره با شکوه و عظمت پنج پادشاه به چشم می خورد. در سال 1985 میلادی، ایا صوفیه به همراه بنا های تاریخی پیرامون آن به عنوان یکی از سایت های میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

بازدید از این بنا در فصل بهار و تابستان از ساعت 9 صبح لغایت 7 عصر و در فصل های پاییز و زمستان از ساعت 9 صبح تا سه بعد از ظهر می باشد. همین طور روز های سه شنبه تا یکشنبه به بازدید از این مجموعه اختصاص داده شده اند.

آب انبار باسیلکا

آب انبار باسیلکا سیسترن یک بنای زیر زمینی می باشد که به دستور امپراطور ژوستینیانوس در سال 532 ساخته شده است. این بنا همانند یک قصر غرق شده توسط 336 ستون مرمری استحکام یافته است که بسیاری از آن ها از معابد ویران ‌شده نجات یافته اند.

آب انبار باسلکا بزرگ ترین آب انبار از دوران بیزانس در شهر استانبول به شمار می آید. سر ستون های این بنا حکاکی شده اند و تقارن و عظمت این بنا کاملا نفس گیر است. در روز های تابستانی در اعماق غار های آن خلوتی بزرگ ایجاد می شود.

آب انبار باسیلکا همانند سایر آثار تاریخی شهر استانبول، سرگذشتی غیر عادی دارد! این بنا با هدف خدمت رسانی به کاخ بزرگ و ساختمان های اطراف آن بنا شده بود و می توانست تا 80 هزار متر مکعب آب را در خود جای داده و ذخیره سازی کند.

این آب توسط 20 کیلو متر قنات از مخزنی در نزدیکی دریای سیاه تامین می شد. پس از نقل مکان امپراتوری بیزانس از این کاخ بزرگ، آب انبار باسیلکا بسته و به دست فراموشی سپرده شد.

در سال 1545 میلادی محققی به نام پتروس گیلیوس که در مورد سازه های دوران بیزانس تحقیق می کرد، از طریق مردم محلی متوجه وجود چنین سازه ای شد. در آن سال ها اهالی با فرستادن سطل هایی به فضای تاریک زیر زمین های خود آب به دست می آوردند و حتی عده ای در زیر زمین های خود به ماهیگیری مشغول می شدند.

در نهایت گیلیوس پس از اکتشافات بسیار از طریق یکی از زیر زمین ها به این آب انبار دست پیدا کرد. اما متاسفانه پس از کشف، این بنا از سوی دولت عثمانی مورد بی توجهی قرار گرفت و به محلی برای تخلیه زباله و اجساد تبدیل شد.

ابعاد این تالار زیر زمینی 138 در 65 متر می باشد و در فاصله 450 متری کاخ توپکاپی واقع شده است. بازدید از این مکان در فصل تابستان از 9 صبح تا 6.30 عصر و در زمستان از ساعت 9 صبح تا 5.30 عصر میسر می باشد.

مسجد سلطان احمد

مسجد سلطان احمد که به مسجد آبی نیز شناخته می شود، در سال 1617 پیش از مرگ نابهنگام سلطان احمد اول در سن 27 سالگی، به اتمام رسید. این مسجد با ترکیب زیبایی از گنبد های اوج گیرنده و 6 مناره سر به فلک کشیده و باریک بر افق استانبول چیره شده است.

مسجد آبی به عنوان آخرین سازه عثمانی به شمار می آید. اما با گنجاده شدن عناصر معماری و تزییناتی در ساختمان و قرار گرفتن در مرکز شهر امپراتوری از سنت کلاسیک معماری فاصله گرفته است. ستنی که در قرن شانزدهم توسط استاد معمار مشهور سنان پایه گذاری شده بود.

در سقف مسجد سلطان احمد از 20 هزار موزاییک استفاده شده است که رنگ آبی آن ها جلوه چشم نوازی را به زیبایی این بنا بخشیده اند. همین موزاییک های آبی رنگ دلیل شهرت این بنا به مسجد آبی هستند. این مسجد بیش از 200 پنجره را در خود جای داده است که روشنایی کاخ از آن ها تامین شده و لوستر های عظیمی مسئولیت تامین نور فضای های داخلی را بر عهده دارند. مسجد سلطان احمد در فاصله 550 متری کاخ توپکاپی واقع شده است.

پارک گلخانه

پارک گلخانه که با نام پارک گلهانه نیز شناخته می شود، پارکی تاریخی در منطقه امینونو شهر استانبول می باشد که در فاصله 750 متری کاخ توپکاپی واقع شده است. این پارک از قدیمی ترین و وسیع ترین پارک های عمومی در استانبول محسوب می شود که در گذشته بخشی از حیاط کاخ توپکاپی به شمار می آمده است.

در صورتی که به سمت شرقی پارک حرکت کنید، «ستون های گات» را مشاهده خواهید کرد. ستون هایی با ارتفاع 18 متر و از جنس مرمر که به دوران پیروزی رومی ها تعلق دارند و قدمت آن ها به قرن سوم و چهارم بعد از میلاد باز می گردد. علاوه بر این مجسمه یادبود آتاتورک نیز در سال 1926 در همین پارک ساخته شده است که می توانید از آن دیدن نمایید.

پارک گلخانه از نیمه اسفند تا میانه اردیبهشت، میزبان فستیوال گل لاله می باشد. در این ماه سراسر پارک از گل های رنگارنگ پوشیده شده است که مناظری زیبا و بسیار چشم نواز را خلق می کنند.

اطراف این پارک قهوه خانه، زمین بازی، باغ وحش و همین طور موزه های متعددی وجود دارد که می توانید زمانی را به منظور سپری کردن در آن ها در نظر بگیرید. این پارک از ساعت 10.30 شب تعطیل می شود. پس از توصیه می کنیم زمان بازدید از آن را به ساعات پایانی شب موکول نکنید.

شما نیز می توانید تجربیات خود از سفر به شهر استانبول و بازدید از کاخ موزه توپکاپی را با سایر کاربران با من بیا در انتهای این مطلب به اشتراک بگذارید.