معرفی محله جلفا اصفهان

در صورتی که علاقه زیادی به گشت و گذار به یکی از کشور های غربی را دارید، اما وقت و بودجه کافی آن را در اختیار ندارید، توصیه می کنیم به شهر اصفهان سفر کنید و سری به محله جلفا اصفهان بزنید.

محله جلفا اصفهان با داشتن معماری و بافت بسیار قدیمی اما دست نخورده و زیبا یکی از مشهور ترین و مهم ترین محله های شهر اصفهان تبدیل شده است. این محله، محل زندگی مسیحی های شهر با هر گرایشی اعم از پروتستان، ارتدوکس و کاتولیک ها می باشد و قدمت آن به 400 سال پیش و دوران شاه عباس صفوی باز می گردد. ارمنی های اصفهان از کنار رود ارس تا زاینده رود کوچ کرده و در این محله ساکن شدند.

محله جلفا اصفهان کجا است؟

محله جلفا یکی از بهترین اماکن دیدنی اصفهان محسوب می شود که در میان هتل جلفا، میدان جلفا و کلیسا وانک واقع شده است. همین طور یکی از پر تردد ترین محله های اصفهان به شمار می آید و به محل سکونت ارامنه بود مشهور است.

هنگامی که وارد شهر اصفهان می شوید، باید از خیابان حکیم نظامی عبور کنید تا با یک تابلو کوچک به نام جلفا رو به رو شوید. زمانی که وارد این محله می شوید، بلافاصله تفاوت چشم گیر آن را متوجه خواهید شد. محله جلفا دنیای دیگر را برای شما به نمایش گذاشته است. خیابان های سنگ فرش شده و تمیز، ساعت های بلند قامت، کلیساها، کافه ها و همه چیز در کنار یکدیگر، بیانگر تفاوت چشمگیر این منطقه با سایر محله های شهر اصفهان می باشد.

در صورتی که تمایل زیادی به آشنایی با شیوه زندگی مردم اروپا و به طور کلی غربی ها دارید، توصیه می کنیم که حتما به جلفا اصفهان بروید. وجود کافه های دنج با موسیقی سبک غربی و صندلی های به هم چسبیده چوبی، شما را میهمان یک فنجان قهوه یا یک لیوان شربت خواهند کرد.

حوض و حوضچه های زیادی در این محله به چشم می خورند که همگی یک مجسمه را در خود جای داده اند. مجسمه حضرت مریم که کاسه برنجی پر از آب را در دست دارد، در میان این مجسمه ها به زیبایی خود نمایی می کند. جالب است بدانید که در خیابان باریک جلفا، خیلی کم و به ندرت اتومبیل عبور می کند. اگر هم خودرویی در این محله مشاهده کردید، بسیار آرام و با مراقبت کامل از کنار شهروندان می گذرد.

تاریخچه کامل محله جلفا اصفهان

نزدیک به 400 سال قبل به دستور شاه عباس صفوی مردم یک شهر خانه و کاشانه خود را رها کرده و وارد شهر جلفا که هم اکنون در خاک آذربایجان واقع شده است، شدند. مردم این شهر هنگی جزو ارامنه بودند، پاییز و زمستان سختی را در مسیر پشت سر گذاشتند. اما با آمدن فصل بهار، راهی استان های اصفهان و چهار محال و بختیاری شدند. حدود 3000 خانوار از این گروه وارد شهر اصفهان شده و پادشاه به منظور اثبات حسن نیت خود، زمین هایی را در حاشیه زاینده رود به آن ها هدیه داد. این زمین ها هم اکنون به یک شهرک بسیار زیبا با معماری بی نظیر تبدیل شده و نام آن با توجه به مامن اصلی ارمنی ها، جلفا نو انتخاب شده است.

با گذشت زمان ارمنی های دیگر نیز به این محله روی آوردند و خانه ها کاملا به شیوه آن ها ساخته شد. پس از ساخت خانه ها، نوبت به ساخت کلیسا ها رسید تا محله به طور کامل بو و رنگ مسیحی را به خود بگیرد. محله جلفا اصفهان از یک خیابان طویل برخوردار شده بود که از غرب تا شرق ادامه داشت. خانواده سرشناس خواجه سرافرازیان در راس غربی این محله و خانواده معروف یمانیان هم در راس شرقی آن سکونت داشتند. به همین دلیل دروازه غربی با نام سرافرازیان و دروازه شرقی با نام یمانیان شهرت پیدا کرد.

معرفی جلفا نو

جلفا نو در میان دو خیابان چهار باغ بالا و حکیم نظامی اصفهان (بین پل های مارنان و سی و سه پل) واقع شده و به دست خود ارمنی ها، البته با همراهی شاه عباس در قسمت جنوبی زاینده رود تشکیل شد. ارمنی ها در سال 1605 میلادی، به اصفهان مهاجرت کردند و یک سال پس از مهاجرت خود، جلفا نو را تشکیل دادند.

آن ها از قسمت شرق به غرب یعنی در امتداد زنده روز یک خیابان با نام خواجه نازار که یکی از ثروتمندان محله نو جلفا محسوب می شد، ایجاد نمودند. خواجه نازار همین خیابان نظر امروزی می باشد که از بخش شرقی، غربی و میانی تشکیل شده است و ده گذر را در خود جای داده است. بخش شمالی نو جلفا اصفهان که در نزدیکی رودخانه واقع شده بود، به دلیل داشتن چشم اندازی زیبا و نسیم خنک رودخانه، به عنوان محل زندگی ثروتمندان انتخاب شد.

جالب است بدانید که نام نو جلفا از نام شهر جلفا در کرانه رود ارس گرفته شده است. ارمنیان اصفهانی، از سال هایی بسیار دور در این شهر سکونت داشتند و بیش تر آن ها شامل ارمنی هایی می شدند که در زمان شاه عباس اول صفوی، یعنی در سال 1014 از شهر جلفا در کرانه رود ارس به اصفهان مهاجرت کرده و در کنار زاینده رود زندگی جدیدی را آغاز کردند.

معرفی دیدنی های محله جلفا

محله جلفا اصفهان علاوه بر این که جزو اماکن دیدنی شهر اصفهان محسوب می شود، کلیسا های تاریخی و دیدنی دیگری را نیز در خود جای داده است که دیدن و بازدید از آن ها چندان هم خالی از لطف نیست.

کلیسا های جلفا

دین برای مردم ارامنه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. به همین دلیل کلیسا ها اولین بنا هایی محسوب می شدند که پس از خانه ها در محله جلفا اصفهان ساخته شدند در محله جلفا اصفهان 11 کلیسای تاریخی و قدیمی وجود دارد که اولین و مهم ترین آن ها کلیسا وانک می باشد. پس از آن به ترتیب کلیسا بیت لحم و کلیسا سرکیس ساخته شدند.

طرح کلیسا های جلفا اصفهان برخلاف کلیسا هایی که در اروپا وجود دارند، بسیار سنتی بوده و مصالح استفاده شده در آن ها خشت و خاک می باشند تا بتوانند به گونه ای وجود خود را در استان اصفهان تثبیت کنند.

گنبد کلیسا های جلفا بیش تر شبیه به مساجد شهر اصفهان بوده و نقاشی های زیادی بر روی دیوار داخلی آن ها کشیده شده است صدای ناقوس ها هر روز در یک زمان مشخص شنیده می شوند و برای چند لحظه تمام محله در سکوت فرو می رود که حال و هوای خاص و متفاوتی را برای گردشگران و مسافران به وجود می آورند.

کلیسا وانک

کلیسا وانک به عنوان اصلی ترین و مهم ترین کلیسا های جلفا می توان عنوان کرد. البته این کلیسا با نام کلیسا جامع ارامنه اصفهان نیز شناخته می شود. جالب است بدانید که ارمنی های ساکن شهر اصفهان نام این کلیسا را آمنا پرکیچ به معنای کلیسا نجات دهنده مقدس گذاشته اند.

مساحت کلیسا وانک حدود 8731 متر مربع می باشد که 3857 متر مربع آن به ساختمان و مساحت باقی مانده به فضای سبز اختصاص داده شده است. وانک یکی از کلیسا های تاریخی شهر اصفهان محسوب می شود که در زمان شاه عباس دوم و بر اساس معماری کلیسا سنت استپانوس در جلفا آذربایجان ساخته شده است.

این کلیسا از دو گنبد عظیم برخوردار شده است و دیوار ها و طاق های بلندی آن را تشکیل داده اند. هم چنین نقاشی ها و طلا کاری سقف این بنا بسیار حیرت انگیز و مشهور می باشد. بدون تردید مشاهده و بازدید از چنین بنایی هوش از سر شما می پراند!

تمامی نقاشی هایی که در فضای داخلی کلیسا کشیده شده اند، برگرفته از رنگ روغن و آب طلا بوده و تصاویری از زندگی حضرت مسیح (ع) را به زیبایی بر روی دیواره های آن ایجاد کرده اند. همین طور تصاویری از بهشت و جهنم به همراه دست نوشته هایی از کتاب انجیل نیز بر روی دیوار های مختلف این کلیسا خود نمایی می کنند و با زیبایی هر چه تمام تر حکاکی شده اند.

کلیسا وانک به طور کامل به هزینه شخصی یکی از ثروتمندان ارامنه به نام خواجه آودیک ساخته شده است و نقاشی های به کار رفته بر روی دیواره های آن نیز به دست برخی از هنرمندان ارامنه کشیده شده اند. از مهم ترین آن ها می توانیم به هنرمند خلیفه هوانس مرکوز، کشیش استپانوس و استاد میناس اشاره کنیم.

جالب است بدانید که کلیسا وانک شامل بخش های مختلفی مانند چاپخانه، کتابخانه، موزه و اماکن اداری نیز می شود. در حال حاضر کلیسا وانک به عنوان محل سکونت خلیفه ارامنه ایران و هندوستان مورد استفاده قرار می گیرد.

کلیسا بیت لحم

کلیسا بیت لحم قدمتی مربوط به دوران صفوی دارد و در سال 1628 میلادی بنا شده است. این کلیسا در نزدیکی میدان جلفا اصفهان و دو کلیسای هاکوپ و مریم مقدس واقع شده است. کلیسا بیت لحم، به نسبت مساحت زیادی داشته و توسط شخصی به نام خواجه پطروس ولیجانیان که یکی از بازرگانان معروف دوران صفوی بود، ساخته شده است. امروزه علاوه بر خواجه پطروس برخی از اعضای خانواده وی نیز در حیاط این کلیسا آرام گرفته اند.

کلیسا بیت لحم به رغم نقاشی های زیبایی که در فضای داخلی و نمای بیرونی آن کشیده شده، به یکی از با شکوه ترین کلیسا های اصفهان تبدیل شده است. همین طور بزرگ ترین گنبد را میان سایر کلیسا های محله جلفا اصفهان دارد. معماری این کلیسا بسیار هنرمندانه و حرفه ای انجام شده است. تا جایی که نام این کلیسا در لیست 23 کلیسا زیبای جهان در روزنامه دیلی تلگراف در سال 2016 منتشر شد، به چشم می خورد.

جالبت است بدانید که نام کلیسا بیت لحم در تاریخ 17 اسفند سال 1381 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسید.

کلیسا مریم و هاکوپ

قدمت مجموعه کلیسا مریم و هاکوپ به دوران صفوی باز می گردد و در محله نو جلفا واقع شده است. هاکوپ یا یعقوب مقدس نام اولین و قدیمی ترین کلیسا محله جلفا اصفهان می باشد که در تاریخ 1607 میلادی بنا شده است در واقع ارمنی ها به محض ورود به اصفهان، این کلیسا را پایه گذاری کردند. اما به دلیل نداشتن وسعت نه چندان زیاد، پاسخگوی نیاز تمامی ارمنی های ساکن نبود.

به همین دلیل در سال 1613 میلادی، ساختمان کلیسا مریم مقدس را در اطراف این کلیسا بنا کردند که هم اکنون کلیسا هاکوپ در داخل کلیسا مریم مقدس قرار دارد. نقاشی ها و کاشی کاری های این کلیسا به قدری چشم نواز و دیدنی هستند که ذهن هر مسافر و گردشگری را برای چند ساعت از زیبایی خود مدهوش می کند. این بنا در دوران صفویه توسط شخصی به نام آودیک باباکیان که از تاجران همان دوران بود، ساخته شده است.

کلیسا سرکیس

قدمت کلیسا سرکیس نیز به دوران صفوی و سال 1659 میلادی باز می گردد. نام کلیسا سرکیس در ابتدا آمناپرکیچ مقدس بود. اما در سال 1850 میلادی که این کلیسا ویران شد، وسایل آن بنا به سرکیس انتقال داده شد و نا آن نیز تغییر یافت.

جالب است دانید که این کلیسا از دو گنبد تشکیل شده است که هر کدام دارای هشت نورگیر می باشند. نقاشی های زیبایی در بخش های مختلف این کلیسا به تصویر درآمده بود که به دلیل مرمت های بسیار، امروزه چیزی از آن ها باقی نمانده است و تنها نقاشی های بر روی گنبد خودنمایی می کنند. این بنا نیز در تاریخ 17 اسفند 1381 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

کلیسا های دیگری به نام های کاتارینه، کاتولیک ها، گئورک، گریگور، میناس، نرسس، نیکاغایوس و یوحنا در محله جلفا اصفهان قرار دارند که هر کدام به خودی خود دارای تاریخچه ای جذاب و شنیدنی هستند.

معرفی خیابان های معروف جلفا

خیابان خاقانی یکی از معروف ترین خیابان های محله جلفا اصفهان می باشد که گالری های هنری و مجتمع های تجاری پوشاک زیادی را در خود جای داده است. کوچه سنگ تراش ها که از شهرت زیادی برخوردار شده است، به عنوان پاتوق بسیاری از ارمنی ها شناخته می شود. این کوچه بسیار زیبا، کاملا سنگ فرش شده و محلی دنج و آرام برای پیاده روی به شمار می آید. امنیت این محله به قدری بالا است که می توانید در هر ساعت از شبانه روز با آرامش خاطر در کوچه پس کوچه های آن قدم بزنید.

وجود نیمکت های چوبی در کوچه ها و در کنار خانه های تاریخی مانند هورانس و کافه های بی شمار، محله جلفا را دیدنی تر کرده اند. درختان بلند چنار نیز در این محله حس زندگی و شادابی را القا می کنند. جالب است بدانید که کوچه سنگ تراش ها در خیابان خاقانی محله جلفا از نظر بسیاری از توریست ها و گردشگران، به عنوان جذاب ترین و حیرت انگیز ترین کوچه دنیا شناخته می شود.

کوچه دیگری که در این خیابان واقع شده است و حال و هوای جلفای قدیم را برای ارمنی ها تداعی می کند، کوچه لت استرا نام دارد. این کوچه پر پیچ و خم حکایت از شیوه خاص زندگی گذشته دارد. در آن زمان ارتباط افراد از روی بام خانه های انجام می گرفت.

در صورتی که علاقه زیادی به پیاده روی های طولانی دارید و از تماشای کلیسا ها، مدرسه ها، خانه های تاریخی و کافه ها لذت می برید، نام گذر سنگ تراش ها و خواجه عابد را از یاد نبرید. این گذر ها برای استراحت اعضای خانواده و دورهمی ها یک محل دنج و با صفا محسوب می شوند.

بررسی معماری و بنا های جلفا نو اصفهان

پس از این که مردم جلفا قدیم به شهر اصفهان مهاجرت کردند، اولین اقدامی که انجام دادند، ساخت خانه بود. مصالح ساختمانی که به طور عمده برای ساخت خانه ها در جلفا قدیم مورد استفاده قرار گرفته اند، به دلیل کوهستانی بودن اصفهان، سنگ های تراش خورده در طرح ها و رنگ های متفاوت بود. امروزه بیش تر بافت باقی مانده از جلفای نو و معماری های آن در محله سنگ تراش ها به چشم می خورد. نکته جالبی که در مورد محله جلفا اصفهان وجود دارد، هم نشینی ادیان مختلف در کنار یکدیگر است و وجود کلیسا، دیر، آتشکده و مسجد در کنار یکدیگر این مسئله را به خوبی ثابت می کند.

سخن پایانی

به جرات می توان گفت که محله جلفا اصفهان یکی از زیبا ترین و جالب ترین محله هایی باشد که در عمرتان دیده اید. اما به نظر می رسد آن طور که باید به آن پرداخته نشده است. به همین دلیل در زمان سفر به شهر اصفهان حتما از این محله تماشایی دیدن کنید تا خاطره ای به یاد ماندنی برای خود اعضای خانواده تان رقم بزنید.

در صورتی که تا به حال به این محله سفر کرده اید و یا اطلاعات بیش تری در مورد این محله دارید، لطفا تجربیات خود را با کاربران با من بیا به اشتراک بگذارید.