معرفی مجموعه کاخ نیاوران تهران

کاخ نیاوران تهران به عنوان یکی از سه مجموعه تاریخی معروف در شهر تهران محسوب می شود که بخش های مختلفی را شامل شده است.

یک به یک بخش های کاخ نیاوران تهران به موزه هایی مملو از آثار تاریخی ارزشمند تبدیل شده اند. در صورتی که علاقه زیادی به بررسی تاریخ و فرهنگ معاصر ایران دارید، توصیه می کنیم که حتما از مجموعه تاریخی – تفریحی نیاوران و به خصوص کاخ اختصاصی نیاوران دیدن کنید.

در ادامه با من بیا، به صورت کامل به شرح تاریخچه و معرفی کاخ نیاوران پرداخته است. همین طور معماری این کاخ به صورت تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است و تمامی بخش های مختلف این کاخ موزه، معرفی شده اند. با ما همراه باشید.

معرفی کاخ نیاوران تهران

کاخ موزه نیاوران یکی از دیدنی های شناخته شده و شهرت یافته شهر تهران می باشد که در باغ نیاوران منطقه شمیرانات واقع شده است. این کاخ در شمال شرقی باغ نیاوران قرار دارد و از آخرین اقامتگاه های پادشاهی در ایران محسوب می شود.

کاخ نیاوران یکی از سه مجموعه کاخ تاریخی شهر تهران می باشد که در منطقه ای بسیار خوش آب و هوا، در باغی با مساحت نزدیک به 11 هکتار در مجاورت کوه های البرز قرار دارد.

کاخ نیاوران در واقع ییلاق خانواده محمد رضا شاه پهلوی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، کاربری کاخ نیاوران نیز تغییر کرد و به موزه ای تاریخی تبدیل شد که بازدید از آن برای عموم مردم فراهم شده است.

کاخ نیاوران در مجموعه تاریخی – فرهنگی نیاوران با نام کاخ اختصاصی نیاوران شناخته می شود و از بخش های مختلفی تشکیل شده است. تا سال 1378 این کاخ موزه به صورت مشترک با کاخ سعد آباد اداره می شد. اما پس از آن مجموعه ای مستقل شده است. در این مجموعه اطلاعات تاریخی مستندی از دوره های تاریخی پهلوی و قاجار به نمایش گذاشته شده اند.

باغ نیاوران در اطراف کاخ اختصاصی نیاوران و دیگر کاخ ها و ساختمان های این مجموعه، طبیعتی بسیار چشم نواز دارد. درختان قطور باغ نیاوران، سر به فلک کشیده اند و هوای باغ را نسبت به محله های اطراف به طرز قابل توجهی بهتر کرده اند.

کاخ نیاوران تهران از تاریخ 6 خرداد سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران جا خوش کرده است. در حال حاضر این مجموعه فرهنگی – تاریخی یکی از برجسته ترین اماکن دیدنی شهر تهران محسوب می شود.

کاخ نیاوران تهران با داشتن معماری ساده و در عین حال مدرن، با گچ بری های زیبا، آیینه کاری و کاشی کاری های برجسته تزیین شده است. در این کاخ تابلو های نفیس که اثر نقاشان شناخته شده داخلی و خارجی می باشد، به چشم می خورند. هم چنین فرش های دستباف ارزشمند و ظروف و وسایل تزیینی گران بها، از دیگر اشیای دیدنی در کاخ نیاوران به شمار می آیند.

بررسی تاریخچه کاخ نیاوران تهران

قدمت کاخ نیاوران به دوران پهلوی باز می گردد. پیش از این که خاندان پهلوی در این کاخ و باغ سکونت داشته باشند، پادشاهان قاجار از این باغ به عنوان ییلاق تابستانی استفاده می کردند. در گذشته منطقه نیاوران در شمیرانات تهران خیلی کوچک تر از امروز بود و از بافت شهری برخوردار نشده بود.

در واقع شمیران و مناطق اطراف آن خارج از تهران و جزو مناطق روستایی محسوب می شدند. به دلیل مجاورت این منطقه با کوه، آب و هوای بسیار مطلوبی برای آن رقم خورده است. به همین دلیل فتحعلی شاه دستور داد تا باغ و عمارتی برای ییلاق در تابستان در این محدوده ساخته شود.

در آن زمان، اطراف محدوده امروزی نیاوران روستایی قرار داشت. معروف ترین روستا در آن ناحیه با نام گرده وی شناخته می شد و نیزاری وسیع در مجاورت این روستا واقع شده بود. به دستور فتحعلی شاه در محل نیزار ها باغ و کاخ ییلاقی را ساختند. به همین دلیل باغ ییلاقی فتحعلی شاه با نام نی آوران شناخته می شد که با گذشت زمان، به نیاوران تبدیل شد.

پس از فتحعلی شاه، دیگر پادشاهان قاجار نیز در باغ نیاوران کاخ های اختصاصی خود را بر پا نمودند. محمد شاه قاجار بنایی کوچک در باغ نیاوران ساخت و پس از آن ناصر الدین شاه قاجار دستور ساخت عمارتی به نام کاخ صاحبقرانیه را داد. آخرین عمارت ساخته شده در این باغ که از دوره قاجار به جا مانده است، کوشک احمد شاهی می باشد.

تا زمان محمد رضا شاه پهلوی باغ نیاوران و کاخ های آن تغییر چندانی را به خود ندیدند. اما در سال 1337، به دستور محمد رضا شاه پهلوی کاخ فتحعلی شاه قاجار را ویران کردند و کاخ نیاوران امروزی را در آن بنا کردند. در ابتدا ساختمان اختصاصی کاخ نیاوران بیش تر در جهت پذیرایی از میهمانان خارجی مورد استفاده قرار می گرفت. اما پس از به اتمام رسیدن ساخت، از آن به عنوان محل سکونت خانواده محمد رضا شاه پهلوی، در سال 1346 بهره برداری شد.

امروزه فضای باغ موزه نیاوران را کاخ اصلی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوض خانه، کوشک احمد شاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودرو های اختصاصی و باغ کتیبه ها تشکیل می دهند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1360، نگهداری از کاخ و مجموعه نیاوران به دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده شد. با گذشت زمان کاربری کاخ های این مجموعه به موزه تغییر پیدا کرد. برای نخستین بار در سال 1365 از کاخ نیاوران با عنوان کاخ موزه رو نمایی و به مرور زمان، امکان بازدید از قسمت های مختلف مجموعه نیاوران برای عموم مردم فراهم شد.

بازدید از موزه جهان نما در سال 1376، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوض خانه در سال 1377، کوشک احمد شاهی در سال 1379، کتابخانه سلطنتی در سال 1383 و موزه خودرو های اختصاصی در سال 1391 در معرض نمایش عموم قرار گرفتند.

از دی ماه سال 1382 تا 6 سال بعد، کاخ نیاوران به منظور مرمت و بازسازی تعطیل شد و در این مدت نقاشی بنا، گچ بری ها، آیینه کاری ها، سیستم تهویه هوا، سقف متحرک، آسانسور، کفپوش ها، مبلمان، پرده و اشیای تزیینی مورد مرمت قرار گرفتند. سیستم دوربین مدار بسته نیز در این عمارت راه اندازی شد. در نهایت، اسفند ماه سال 1388، کاخ نیاوران مجدد گشوده شد و در معرض دید عموم قرار گرفت.

آدرس کاخ موزه نیاوران کجا است؟

کاخ نیاوران در شمال شرقی باغ نیاوران و شمال شهر تهران واقع شده است. این کاخ در قسمت جنوبی خیابان باهنر و دارآباد قرار دارد. دسترسی به این باغ از طریق خیابان باهنر (نیاوران) صورت می گیرد. میدان و پارک نیاوران نیز در قسمت جنوبی کاخ نیاوران تهران واقع شده اند.

به منظور رسیدن به کاخ موزه نیاوران تهران، باید ابتدا خود را به اتوبان صدر برسانید و از خروجی کامرانیه به سمت نیاوران حرکت کنید. با رسیدن به خیابان باهنر و ادامه مسیر به سمت شرق، به میدان نیاوران خواهید رسید.

کاخ نیاوران تهران در شمال این میدان در امتداد مسیر خیابان باهنر قرار دارد. دسترسی دیگر به کاخ نیاوران از طریق بزرگراه امام علی می باشد.

در این مسیر باید در جهت جنوب به شمال بزرگراه امام علی (ع) حرکت کنید سپس از خروجی اتوبان ارتش (غرب) خارج شوید و در ادامه به خیابان موحد دانش بروید. سپس در انتهای خیابان موحد دانش، وارد خیابان پاسداران شوید و در جهت شمال خیابان مسیر خود را ادامه دهید تا به میدان نیاوران و در نهایت به کاخ نیاوران تهران برسید.

در صورتی که تصمیم دارید با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به کاخ موزه نیاوران بروید، می توانید با مترو و یا اتوبوس این کار را انجام دهید. لازم است برای تردد با مترو، در مسیر خط یک تا آخرین ایستگاه یعنی ایستگاه تجریش ادامه دهید. ایستگاه تجریش در میدان قدس واقع شده است. با استفاده از تاکسی های خط تجریش – دزاشیب به ورودی اول موزه نیاوران خواهید رسید.

از نقاط مختلف تهران نیز می توانید با استفاده اتوبوس به میدان تجریش برسید. اما بهترین راه، خط بی آر تی در مسیر راه آهن تا تجریش می باشد. مسافت تجریش تا کاخ نیاوران تهران را می توانید با اتوبوس طی کنید. لازم است یکی از اتوبوس های ازگل و یا دارآباد یا میدان رسالت در میدان تجریش را سوار شوید.

تمامی خطوط نام برده شده دقیقا رو به روی ورودی کاخ موزه نیاوران ایستگاه دارند.

مجموعه تاریخی – فرهنگی نیاوران در تمامی روز های هفته آماده پذیرایی از گردشگران می باشد. در محوطه این کاخ موزه نیز کافی شاپ کارزین فعالیت دارد که گزینه مناسبی برای استراحت و صرف غذا و نوشیدنی به شمار می آید. این کافه امکان سرو صبحانه را نیز برای گردشگران فراهم نموده است. لازم به ذکر است که مجموعه کاخ نیاوران تهران در روز های تعطیل رسمی به مناسبت عزاداری ها تعطیل می باشد.

آدرس:تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه تاریخی فرهنگی نیاوران
تلفن: ۱۵-۲۲۲۸۲۰۱۲-۰۲۱
ساعت بازدید از مجموعه نیاوران: بهار و تابستان ۹ تا ۱۹ و پاییز و زمستان ۸ تا ۱۷
هزینه ورودیه باغ:۵ هزار تومان گردشگران داخلی، ۵۰ هزار تومان گردشگران خارجی
هزینه بلیط کاخ اختصاصی نیاوران: 5 هزار تومان گردشگران داخلی، 50 هزار تومان گردشگران خارجی
هزینه بلیط موزه جهان نما: 4 هزار تومان گردشگران داخلی، 30 هزار تومان گردشگران خارجی
هزینه بلیط کوشک احمد شاهی: 4 هزار تومان گردشگران داخلی، 30 هزار تومان گردشگران خارجی
هزینه بلیط کتابخانه اختصاصی: 4 هزار تومان گردشگران داخلی، 30 هزار تومان گردشگران خارجی
کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه در حال حاضر تعطیل هستند و امکان بازدید از این بنا ها وجود ندارد.

بررسی معماری کاخ نیاوران تهران

معماری بنای کاخ اختصاصی نیاوران، با این که ظاهری کاملا ساده دارد، اما بسیار مدرن و پیشرفته جلوه می کند. این کاخ در دو طبقه و نیم و با مساحتی معادل 9 هزار متر مربع ساخته شده است. کاخ نیاوران تهران دارای سقفی متحرک می باشد. جنس سقف کاخ نیاوران از آلومینیوم است و آثار ارزشمندی از هنرمندان سراسر جهان در آن نگهداری می شوند.

سقف کاخ نیاوران در برخی از روز ها برای مشاهده بازدید کنندگان باز می شود. داخل کاخ نیاوران هم چنان تمامی وسایل قدیمی وجود دارند و مبلمان، پرده ها، وسایل تزیینی و آثار ارزشمند و گران بها هنرمندان ایرانی و خارجی که در زمان محمد رضا شاه پهلوی در این ساختمان وجود داشته اند، هنوز در این کاخ باقی مانده اند.

طراحی معماری بنای کاخ نیاوران تهران توسط محسن فروغی، استاد معماری و رئیس وقت دانشگاه هنر های زیبای دانشگاه تهران صورت پذیرفته است. گچ بری کاخ نیاوران نیز هنر دست استاد عبدالهی و آیینه کاری ها اثری از استاد علی اصغر می باشند. در نمای کاخ نیاوران تهران کاشی کاری هایی به چشم می خورند که اثر دست استاد ابراهیم کاظم پور هستند.

در طراحی و ساخت کاخ نیاوران، معماری سنتی ایرانی و مدرن اروپایی با یکدیگر تلفیق شده اند. این کاخ تنها بنای سلطنتی یا سقف باز شو محسوب می شود. در هر یک از طبقات کاخ نیاوران تهران طراحی منحصر به فردی صورت گرفته است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

طبقه اول کاخ نیاوران

این طبقه اتاق پذیرایی اصلی و سالن سینمای اختصاصی را در خود جای داده است. محمد رضا شاه پهلوی در سالن پذیرایی این کاخ از مهم ترین میهمانان خارجی خود پذیرایی می کرده است. در این سالن مجلل مبلمان های مدرن و زیبا، ساخت کشور های آلمان و فرانسه به چشم می خورند که طراحی آن ها توسط گروه معماران داخلی فرانسوی انجام شده است. هماهنگی رنگ و طرح تزیینات، در تمامی بخش های سالن به طور محسوسی حس می شود.

طراحی سینمای اختصاصی کاخ نیاوران بسیار جالب توجه می باشد. این سالن 400 متر مربع وسعت دارد و امکانات کامل پخش فیلم را در خود جای داده است امکان بازدید از این سالن از سال 1395، پس از باز سازی برای عموم مهیا شده است.

ظروف چینی غذا خوری که قدمت آن ها به سده 19 فرانسه باز می گردد، با نقش هایی از ناپلئون بناپارت و خانواده سلطنتی در راه رو طبقه اول به نمایش گذاشته شده اند. فرش های موجود در این طبقه جزو بهترین فرش های دستباف ایران و هنر دست هنرمندان اصفهان و کرمان می باشند. مشهور ترین قالی ایرانی در این اتاق پذیرای قرار دارد که نقش مصوری از چهره شاهان و مشاهیر ایرانی از دوره هخامنشیان تا قاجار بر آن بافته شده است.

این اثر ارزشمند، هنر دست هنرمند ایرانی، استاد علی کرمانی می باشد. در طرح بیضی وسط فرش نقش پادشاهان و در حاشیه آن نقش و نگار هایی از ایران باستان به چشم میخ ورد. از دیگر فرش های زیبای کرمانی در این سالن می توان به فرش شیخ صنعان و دختر ترسا اشاره نمود.

تمامی ظروف تزیینی و دکوری که در این سالن قرار گرفته اند، از ارزش تاریخی بسیاری زیادی برخوردار اند. در میان آن ها سفالینه های باستان شناسی مارلیک و املش نیز به چشم می خورند. بسیاری از ظروف و اشیای گران بها که در این سالن به نمایش گذاشته شده اند، هدیه دولت های خارجی به دولت ایران بوده اند که در بین آن ها ظرف زیبایی از نقره دیده می شود که هدیه کشور رومانی به پادشاه ایران بوده است.

در گوشه اتاق پذیرایی، پیانوی اهدایی از سوی سفارت آلمان به محمد رضا شاه پهلوی خود نمایی می کند. در قسمتی دیگر از این سالن، نماد سقاخانه، اثر دست هنرمند برجسته پرویز تناولی نیز دیده می شود. بر روی دیوار های این اتاق برجسته ترین آثار نقاشی هنرمندان داخلی و خارجی نصب شده اند که از میان آن ها می توانیم به نقاشی بی جان طبیعت اثر محسن فروغی و اثری از بهمن محصص اشاره کنیم.

اسامی دیگر تابلو های ارزشمند هنرمندان خارجی که در این سالن نصب شده اند:
تابلوی سه زن اثر ماری لورنسن
تصویری از فرح دیبا اثر ویدال کورداس
تابلوی منظره اثر آلفرد سیسلی
چهره دو زن اثر جی گلدرن
موتمارتر پاریس اثر اوتریلو
تصویری از محمد رضا پهلوی اثر وی اف دراپر
موتمارتر پاریس اثر الیز مالکت
تابلوی جنگل اثر مارویک کرلا مینگل

نیم طبقه دوم

در این بخش از کاخ نیاوران که متعلق به کوچک ترین عضو خانواده پهلوی بوده است، به عنوان اتاق لیلا پهلوی یاد می شود. اتاق کار فرح دیبا و مجموعه لباس های نظامی و شخصی محمد رضا شاه پهلوی نیز در این طبقه قرار دارند که بازدید کنندگان می توانند از آن ها دیدن نمایند.

در این طبقه آثاری ارزشمند و تاریخی از کشور هند مانند حجاری های باستانی از مجسمه بودا و آثار عاج هندی به چشم می خورد. در پله های طبقه دوم نیز تصویر نقاشی شده از دربار کریمخان زند مربوط به سال 1192 هجری قمری خود نمایی می کند.

طبقه دوم کاخ نیاوران تهران

در طبقه دوم اتاق های خواب، اتاق های شخصی و اتاق استراحت نیمروزی واقع شده اند. اتاق خواب شاه و فرح به اتاق آرایش فرح و اتاق لباس های شخصی فرح که در بین آن ها لباس های محلی و سوزن دوزی بلوچستان دیده می شود، وجود دارد.

اتاق مطالعه و استراحت و هم چنین نشیمن فرحناز پهلوی و علیرضا پهلوی در این طبقه قرار دارند. برای هر یک اتاق های نام برده شده، امکانات بهداشتی مجزا در نظر گرفته شده است. در اتاق علیرضا پهلوی مجموعه ای نشان های ناوگان دریایی به چشم می خورد.

در اتاق نشیمن طبقه دوم میز تحریری به سبک لویی شانزدهم قرار گرفته است که از ارزش تاریخی بسیار بالایی برخوردار است. همین طور در اتاق استراحت نیمروزی تابلو فرش هایی از چهره تاج الملوک و رضا خان نصب شده اند.

معرفی موزه و بخش های تاریخی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران

به غیر از ساختمان کاخ اختصاصی نیاوران، بخش ها و موزه های دیگری در مجموعه تاریخی – فرهنگی نیاوران قرار دارند که بازدید از آن ها چندان هم خالی از لطف نیست. بیش تر این قسمت ها در حال حاضر موزه هایی برجسته با آثار شاخص فرهنگی و تاریخی می باشند. در ادامه به معرفی این قسمت ها پرداخته ایم:

تالار آبی کاخ نیاوران

این تالار در ضلع شمالی کاخ اختصاصی نیاوران واقع شده است و دور تا دور آن را تابلو های کاشی کاری هفت رنگ پر کرده اند. به مرور زمان به دلیل بارش باران، کاشی های این تالار دچار آسیب های جدی شده اند.

تالار آبی حدود 350 متر مربع وسعت دارد و در محوطه باغ نیاوران قرار گرفته است. کاشی کاری های آبی و آب نمای زیبایی که رو به روی آن ایجاد شده است، دلیل نام گذاری این تالار می باشند. در این تالار دو تابلوی و کوبلن قدیمی فرانسوی مربوط به قرن های 17 و 18 میلادی به چشم می خورد. جالب است بدانید که جشن سال نو سال 1987 میلادی، با حضور جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا در این تالار برگزار شده است.

امروزه از این تالار به عنوان نمایشگاه های لباس استفاده می شود.

کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه

کاخ صاحبقرانیه از زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار به جا مانده است. به مناسبت آغاز سی و یکمین سال حکومت در سال 1267 هجری قمری، این کاخ به دستور ناصر الدین شاه ساخته می شود و از آن جایی که خود را سلطان صاحبقران می دانست، این کاخ با همین نام احداث گردید.

در این عمارت قسمت های مختلفی مانند خوابگاه، اندرونی و حرم سرا به چشم می خورند که توسط حاجب الدوله طراحی شو ساخته شده اند. اما مظفر الدین شاه و احمد شاه بخش حرم سرای کاخ را کوچک تر کردند.

پس از سقوط قاجار، عمارت صاحبقرانیه به مدت طولانی ای خالی از سکنه بود و توجه چندانی به آن نمی شد. در آغاز پادشاهی رضا خان، کاخ سعد آباد که در مرکز توجه شاه قرار داشت و تا زمان ازدواج محمد رضا شاه پهلوی با فوزیه، عمارت صاحبقرانیه هم چنان متروک باقی مانده بود.

پس از آن رضا خان به منظور میزبانی از میهمانان خود برای برگزاری جشن عروسی محمد رضا شاه، دستور به تخریب بخش هایی از داخل این کاخ و نو سازی عمارت صاحبقرانیه را داد. بازسازی و تزیینات داخلی این عمارت، هشت ماه زمان برد. اما در نهایت جشن در این کاخ برگزار نشد. در زمان پادشاهی محمد رضا شاه پهلوی نیز، معماری داخلی این کاخ دستخوش تغییرات زیادی شد. پس از انقلاب، کاخ صاحبقرانیه به طور کامل مورد مرمت و باز سازی قرار گرفت و کاربری آن به موزه تغییر یافت. این کاخ در فاصله 900 متری کاخ اختصاصی نیاوران واقع شده است.

از مهم ترین و برجسته ترین آثار تاریخی موجود در کاخ صاحبقرانیه می توانیم به تابلو هایی از شاهزادگان قاجار، عکس هایی از ناصر الدین شاه، فرمان مشروطیت که در سال 1324 در همین کاخ و توسط مظفر الدین شاه به امضا رسیده است و هم چنین تصاویری از بزرگان مشروطه، اشاره کنیم.

تالار جهان نما که با نام تالار آیینه نیز شناخته می شود، در این کاخ قرار دارد. در قسمت شمالی کاخ صاحبقرانیه، میز کارم حمد رضا پهلوی به چشم می خورد و در دیوار های این بخش از کاخ، تصویر مجلس شیخ صنعان دیوان عطار، حک شده بر نقره، خود نمایی می کند.

در بخش هایی از اتاق اصلی این کاخ، سلاح های قدیمی سرد و گرم و مرتبط با دوران زندیه و قاجار نصب شده اند. همین طور کف تالار ها را فرش های تبریز و کرمان پوشانده اند. در عمارت کاخ نیاوران مجموعه ای از عکس های سران کشور های خارجی و هدایای دولت های آن ها نیز به نمایش گذاشته شده اند.

در قسمت زیر زمین کاخ نیاوران موزه حوضخانه قرار گرفته است که در اتاق هایش بافت های دوران قاجار، قلمدان ها و آثار خوشنویسی و نقاشی هنرمندان ایرانی در معرض دید عموم گذاشته شده اند. تزیینات زیبای معماری داخلی حوضخانه و تابلو های برجسته نقاشی مانند تابلوی حوضخانه کمال الملک، این قسمت از کاخ را به یکی از زیبا ترین و لذت بخش ترین بخش های مجموعه کاخ نیاوران تبدیل کرده اند. اما متاسفانه به دلیل مطالعات آسیب شناسی بر روی این بنا، امکان بازدید از آن وجود ندارد.

کوشک احمد شاهی

کوشک احمد شاهی، به دستور احمد شاه قاجار به منظور استراحتگاه ییلاقی شاه ساخته و در زمان رضا شاه پهلوی مورد باز سازی قرار گرفت. در نهایت به عنوان دفتر کار رضا شاه از آن بهره برداری شد.

در طبقه دوم این عمارت، سالن مرکزی با ایوان سراسری در چهار گوشه به چشم می خورد. این طبقه در گذشته به عنوان اتاق موسیقی عمارت مورد استفاده قرار می گرفته است و در ایوان ضلع شمالی آن نقش گچ بری زیبایی از شیر و خورشید به چشم می خورد.

عمارت کوشک احمد شاهی با داشتن مساحتی حدود 800 متر مربع، در اواخر حکومت قاجار ساخته شده است. این کاخ از دو طبقه با سقف شیروانی تشکیل شده است که نمای آن آجری و نخودی رنگ می باشد. در قسمت ورودی پله هایی در کنار حوض کاشی طراحی کرده اند که به کوشک می رسد و این ورودی در جنوب عمارت قرار گرفته است. کوشک احمد شاهی در فاصله کوتاهی در شمال کاخ اختصاصی نیاوران واقع شده است.

موزه جهان نما

موزه جهان نما در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه در سال 1355 و به منظور نگهداری از آثار هنری و هدایای اهدایی به فرح دیبا ساخته شده است. این موزه از چهار سالن در طبقه همکف و یک سالن در زیر زمین تشکیل شده است.

در موزه جهان نما آثاری با گستردگی بالای فرهنگ و تمدن به چشم می خورند. بر روی سقف تالار میانی موزه جهان نما، نقاشی های روی چوب با نقش های گل و مرغ شیراز به چشم می خورند.

در بین آثار موجود در این موزه می توان به آثار برجسته از هنرمندان ایرانی مانند پرویز تناولی، حسین زنده رودی، سهراب سپهری و بهمن محصص اشاره کرد. در بین آثار ارزنده فرهنگ و هنر جهان نیز می توانیم به آثاری از پیکاسو، دالی، رنوار، گوگن و براک اشاره کنیم.

ظرف های سفالین و پیکره های مفرغی هزاره های پیش از میلاد و آثار کشف شده از تمدن های جهانی نیز بخشی از دیگر اشیای تاریخی در این موزه می باشند. ظرف های سفالین حاوی خاکستر افراد عالی رتبه و بزرگان کشور هایی که رسم سوزاندن مردگان را دارند، نیز در موزه جهان نما به چشم می خورند. جالب است بدانید که موزه جهان نما از ارزشمند ترین موزه های ایران با گنجینه های ماندگار محسوب می شود.

موزه کتابخانه اختصاصی

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران در شال 1355 و در ضلع شمالی شرقی و مجاور با کاخ اختصاصی نیاوران احداث شده است. این کتابخانه 770 متر مربع مساحت دارد و از دو طبقه در ساختمان و یک زیر زمین تشکیل شده است.

کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران به منظور استفاده شخصی طراحی شده بود و در معماری داخلی آن از تزیینات آیینه و شیشه استفاده شده است. در سقف کتابخانه، استوانه های شفاف برای تامین روشنایی تعبیه شده اند.

در این ساختمان نیز آثار متعدد و بسیار ارزشمند تاریخی از هنرمندان داخلی و خارجی مانند مجسمه ها و نقاشی ها به چشم می خورند. آلات موسیقی نیز در این کتابخانه نگهداری می شوند که نشان از کاربری متفاوت این ساختمان در گذشته دارند.

در موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران حدود 23 هزار نسخه چاپی و 16 هزار عنوان موجود می باشد که بسیاری از کتاب های چاپ اول، کتب تخصصی هنر، دانشنامه های معتبر و مجموعه کامل انتشارات دانشگاه تهران و بنیاد فرهنگ ایران در میان آن ها به چشم می خورند. کلکسیون برجسته ای از تایلو های نقاشی هنرمندان مشهور و نسخه های خطی با ارزش نیز در این کتابخانه در معرض دید عموم قرار گرفته اند.

بیش ترین حجم کتاب ها را در این کتابخانه کتب تاریخ ایران، ادبیات فرانسه و هنر نقاشی تشکیل می دهند در بین کتاب ها، آثار اهدایی سران کشور ها و نویسندگان برجسته ایران و جهان نیز دیده می شود. از میان این افراد می توانیم به پروین اعتصامی، علی نقی وزیری، منوچهر آتشی، جان اف کندی، والت دیزنی و جواهر لعل نهرو اشاره کنیم.

در سال 1381 کتاب های موجود در این کتابخانه توسط تیمی متخصص طبقه بندی شدند. بازدید از کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران در حال حضار در قالب موزه امکان پذیر می باشد و این ساختمان کاربری کتابخانه ای خود را از دست داده است.

موزه خودرو های اختصاصی کاخ نیاوران

موزه خودرو کاخ نیاوران تهران در شمال غربی مجموعه تاریخی – فرهنگی نیاوران و در فاصله 500 متری از کاخ اختصاصی نیاوران واقع شده است. مساحت این بخش از مجموعه نیاوران حدود 200 متر مربع می باشد که در گاراژ قدیمی کاخ نیاوران در سال 1391 افتتاح شد.

در این موزه ماشین های متعلق به خاندان پهلوی، موتور سیکلت های فرزندان پهلوی و ماکت خودرو ها به نمایش گذاشته شده اند. این موزه به منظور حفاظت از خودرو های باقی مانده از دوران پهلوی و نمایش ماشین های موجود احداث شده است و کاربرد تخصصی چندانی در این زمینه ندارد.

باغ موزه کتیبه ها

باغ موزه کتیبه های نیاوران در قسمت شرقی باغ نیاوران واقع شده است و به عنوان نمایشگاهی دائمی از کتیبه های سنگی ایران باستان در محوطه باغ مورد استفاده قرار می گیرد. این نمایشگاه در سال 1387 به همت مجموعه تاریخی – فرهنگی نیاوران و با همکاری پژوهشکده زبان و گویش و سازمان میراث فرهنگی بر پا شده است.

در این نمایشگاه 43 کتیبه از دوره های تاریخی مختلف از زمان ماد ها، آشوریان، سومری ها، عیلامی ها و ساسانی قرار گرفته اند. از معروف ترین این کتیبه ها می توانیم به کتیبه های شاپور و اردشیر در نقش رستم، کتیبه شاپور یکم در نقش رجب و کتیبه کرتیر در نقش رجب اشاره کنیم. بازدید از این موزه برای علاقه مندان و دانشجویان رشته های باستان شناسی جذابیت فراوانی را به همراه دارد.

سوالات متداول

آدرس کاخ نیاوران تهران کجا است؟

کاخ نیاوران تهران در شمال شرقی باغ نیاوران و شمال شهر تهران واقع شده است. این کاخ در قسمت جنوبی خیابان باهنر و دارآباد قرار دارد. دسترسی به این باغ از طریق خیابان باهنر (نیاوران) صورت می پذیرد. میدان و پارک نیاوران نیز در قسمت جنوبی کاخ نیاوران قرار دارند.

معنی نیاوران چیست؟

در داخل نیاوران چند کاخ وجود دارد؟

امروزه فضای باغ نیاوران از کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، کوشک احمد شاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودرو های اختصاصی و باغ کتیبه ها تشکیل شده است.