مجموعه کاخ سعد آباد تهران

یکی از جاذبه های تاریخی جذاب که مربوط به تاریخ معاصر ایران می باشد، مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد می باشد. کاخ سعد آباد از برجسته ترین مکان های تاریخی در تهران به شمار می آید که آخرین پادشاهان در دوره های قاجار و پهلوی، آن را برای سکونت انتخاب کرده بودند.

بازدید از مجموعه سعد آباد می تواند اطلاعات قابل تاملی در مورد تاریخ معاصر ایران در اختیار شما قرار دهد. کاخ های سعد آباد در باغی پر از درخت و پوشده شده از زیبایی های طبیعی واقع شده اند. قدم زدن در میان طبیعت زیبای این باغ نیز می تواند جذابیت های منحصر به فرد خود را داشته باشد.

در صورتی که تا کنون از مجموعه کاخ سعد آباد دیدن نکرده اید، توصیه می کنیم با من بیا را تا انتهای این مطلب همراهی کنید تا پس از آشنایی با زیبایی های چشم نواز و کسب اطلاعات در مورد کاخ ها و موزه های آن، هر چه سریع تر برنامه ای را برای بازدید از آن ترتیب دهید.

معرفی کاخ سعد آباد تهران

مجموعه تاریخی و فرهنگی کاخ سعد آباد تهران، از اقامتگاه های ییلاقی پادشاهان قاجار و پهلوی بوده است. مجموعه کاخ سعد آباد یکی از سه مجموعه کاخ زیبا و تاریخی منطقه شمیرانات شهر تهران به حساب می آید که آخرین پادشاهان ایران آن را برای سکونت انتخاب کرده بودند.

اطراف مجموعه کاخ سعد آباد در گذشته به وسیله باغ پوشیده شده بود و داخل این مجموعه نیز باغی پر از درخت وجود داشت. کاخ اختصاصی مجموعه سعد آباد، کاخ اصلی این مجموعه به شمار می آید و رضا خان با گذشت زمان، کاخ ها و بنا های مجموعه سعد آباد را گسترش داده و به تعداد آن ها افزود. کاخ های ساخته شده در مجموعه سعد آباد به اعضای خانواده رضا شاه پهلوی تعلق داشتند و آخرین کاخ ساخته شده در مجموعه سعد آباد به لیلا پهلوی، دختر کوچک محمد رضا شاه، تعلق داشت.

امروزه مجموعه کاخ سعد آباد یکی از برجسته ترین و معروف ترین دیدنی های شهر تهران به شمار می آید و گردشگران داخلی و خارجی در سفر به تهران، بازدید از این مجموعه زیبای تاریخی را در برنامه خود قرار می دهند.

بررسی تاریخچه کاخ سعد آباد

در زمان حکومت قاجار، بنای کاخ سعد آباد پایه گذاری شد و پس از کودتای سال 1299 توسط رضا خان، بعد از به قدرت رسیدن خاندان پهلوی، بنا های موجود در مجموعه سعد آباد به دستور رضا خان ساخته و مورد بازسازی قرار گرفتند. بخش هایی از مجموعه سعد آباد در زمان به قدرت رسیدن رضا خان، خارج از این مجموعه بودند که توسط رضا شاه خریداری و به مجموعه سعد آباد افزوده شدند.

نخستین بنا هایی که امروزه در مجموعه کاخ سعد آباد در فضایی به وسعت 8 هزار متر مربع واقع شده بودند و کاخ ملکه مادر، جزو اولین بنا های موجود بود مجموعه سعد آباد در حال حاضر بزرگ ترین مجموعه تاریخی به جا مانده از دوره های پهلوی و قاجار در شهر تهران می باشد.

کاخ سعد آباد تهران کجا است؟

مجموعه کاخ سعد آباد در شمالی ترین قسمت تهران و بر روی کوهپایه توچال واقع شده است. منطقه محیط بر مجموعه سعد آباد، در گذشته از بهترین ییلاق های شهر تهران و مشرف به دره سرسبز دربند بوده و به دلیل موقعیت مکانی، هوای لطیف و طبیعتی پر درخت داشته است. با گذشت زمان، ساخت و ساز های شهری گسترش پیدا کردند و امروزه مجموعه کاخ سعد آباد داخل شهر قرار دارد. اما در گذشته این کاخ در میان باغ ها و خارج از محدوده شهری در دسترس بود.

مناطق شمالی نیاوران از شرق، ولنجک از غرب و تجریش از جنوب، پیرامون مجموعه کاخ سعد آباد را تشکیل داده اند. در قسمت شمالی این مجموعه، کوه توچال در رشته کوه های البرز واقع شده است. در طول دوره های پادشاهی قاجار و پهلوی، مجموعه کاخ سعد آباد به عنوان استراحتگاه و ییلاق تابستانی پادشاهان مورد استفاده قرار می گرفت.

آدرس کاخ سعد آباد

برای دسترسی به مجموعه کاخ سعد آباد لازم است بدانید که این جاذبه تاریخی جذاب، در شمال تهران واقع شده است. با در نظر منطقه زندگی و یا اقامت خود در پایتخت، می توانید از مسیر های مختلفی به سمت کاخ سعد آباد بروید. تنها باید از طریق نزدیک ترین مسیر به خیابان زعفرانیه خود را برسانید. پس از آن باید به خیابان طاهری بروید. خیابان طاهری در ضلع شرفی و بخش میانی خیابان شهید فلاحی یا همان زعفرانیه قرار دارد. مجموعه کاخ سعد آباد از دو ورودی در خیابان های زعفرانیه و دربند برخوردار شده است.

در صورتی که در شرق تهران سکونت دارید، از طریق بزرگراه شهید قاسم سلیمانی (رسالت)، در مسیر شرق به غرب تا بزرگراه مدرس پیش بروید و پس از آن وارد این بزرگراه شوید. بعد از رسیدن به پل پارک وی، وارد خیابان ولیعصر شوید.

در مسیر جنوب به شمال خیابان ولیعصر، پس از پشت سر گذاشتن مسافتی کوتاه، به خیابان میر شریفی در سمت چپ وارد شوید و از طریق خیابان شادیانه، خود را مقدس اردبیلی برسانید.

در اولین چهارراه به سمت چپ در خیابان پسیان و بعد از آن به اولین خیابان سمت راست به نام پرزین بغدادی ورود پیدا کنید. در انتهای خیابان بغدادی، سه راه را به سمت چپ بپیچید و مسیر را برای رسیدن به خیابان زعفرانیه ادامه دهید.

از زعفرانیه که به خیابان طاهری وارد می شوید، پس از فاصله ای کوتاه، تابلو ها و دیوار مجموعه سعد آباد را مشاهده خواهید کرد. مسیر بزرگراه زین الدین و اتوبان صدر نیز گزینه دیگری برای ساکنین شرق تهران به حساب می آید.

در صورتی که در غرب تهران سکونت دارید، در بزرگراه حکیم مسیر غرب به شرق، وارد اتوبان چمران شوید و مسیر را برای رسیدن به خروجی مقدس اردبیلی ادامه دهید. از خیابان مقدس اردبیلی وارد خیابان ثارالله در سمت چپ شوید. این مسیر را تا رسیدن به بلوار بهزادی و در انتهای این بلوار برای رسیدن به میدان آصف ادامه دهید. از طریق خیابان آصف به زغفرانیه و پس از آن به خیابان طاهری خواهید رسید.

برای رسیدن به کاخ سعد آباد می توانید از وسایل حمل و نقل عمومی نیز استفاده کنید. با استفاده از خط یک مترو تهران، در ایستگاه میدان تجریش پیاده شوید. تاکسی های میدان دربند در ابتدای خیابان جعفری و میدان قدس جنب مترو، قرار دارند و تاکسی های ایستگاه آصف نیز در ضلع غربی میدان تجریش منتظر سوار کردن مسافرین هستند.

از هر یک از ورودی ها تمایل داشته باشید، می توانید وارد مجموعه شوید. پس از پیاده شدن از تاکسی باید با 10 دقیقه پیاده روی، خود را به مجموعه کاخ سعد آباد برسانید.

اتوبوس های بی آر تی نیز در طول مسیر خیابان ولیعصر تردد می کنند و ایستگاه های مختلفی در این خیابان دارند.

در صورتی که با خودروی شخصی برای تماشای زیبایی های تاریخی کاخ سعد آباد عازم شده اید، ورودی زعفرانیه را توصیه می کنید. چرا که محدوده وسیع تری را برای پارک خودرو در اختیار خواهید داشت. اما اگر با وسایل نقلیه عمومی به این مجموعه تاریخی می روید، توصیه می کنیم تاکسی های میدان دربند را سوار شوید تا پیاده روی کم تری را برای وارد شدن به این مجموعه پیش رو داشته باشید.

ساعت کاری کاخ سعد آباد

در 6 ماه اول سال، مجموعه کاخ سعد آباد از سال 9 صبح درب های خود را به روی گردشگران داخلی و خارجی باز می کند و تا ساعت 7 بعد از ظهر، بازدید کنندگان امکان تماشای این کاخ موزه را در اختیار دارند. در 6 ماه دوم سال با توجه به سرمای هوا و روز های کوتاه زمستان، تا ساعت 5 بعد از ظهر امکان بازدید از مجموعه وجود دارد.

مجموعه کاخ موزه سعد آباد در روز های 14 خرداد (رحلت امام خمینی (ره))، 21 رمضان (شهادت امام علی (ع))، 25 شوال (شهادت امام جعفر صادق (ع))، 28 صفر(رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)) و روز های تاسوعا و عاشورا تعطیل می باشد.

بررسی معماری کاخ سعد آباد

مجموعه تاریخی سعد آباد در زمینی به مساحت نزدیک به 300 هکتار واقع شده است که از این مساحت، 110 هکتار آن را به عمارت ها و کاخ ها و حدود 180 هکتار از آن را به باغ، قنات ها و گلخانه های مجموعه اختصاص داده اند. در ساخت عمارت ها و کاخ های مجموعه سعد آباد، تلفیق معماری اروپایی و معماری اصیل سنتی ایران دیده می شود و طراحی ساختمان کاخ ها توسط برجسته ترین مهندسان داخلی و خارجی انجام پذیرفته است.

مهندسان طراح کاخ سفید در محموعه سعد آباد، مهندس خرسندی و مهندس بوریس روسی بودند. گچ کاری ها و تزیینات داخلی که در کاخ سفید وجود دارند نیز توسط هنرمندان ایرانی به نام های غلامرضا پهلوان، عبد الکریم شیخان، حسین کاشی، استاد لرزاده و رضا ملائکه انجام گرفته است. در قسمت ورودی کاخ سفید چهار ستون با سبک معماری رومی به چشم می خورد و نمای اصلی به وسیله سنگ های مرمر پوشانده شده اند.

مقابل کاخ سفید، مجسمه چکمه های رضا خان قرار گرفته است. این مجسمه در ابتدا کامل بود و در یکی از میادین شهر دزفول قرار داشت. اما پس از انقلاب توسط مردم دزفول شکسته شد. مجسمه آرش کمانگیر، اثری زیبا از مجسمه ساز برجسته استاد ارژنگ نیز در محوطه باغ سعد آباد و مقابل کاخ سفید به نمایش گذاشته شده است.

معمار بنای کاخ سبز، میرزا جعفر کاشی ملقب به معمار باشی با سایر هنرمندان و معماران برجسته ایرانی، نزدیک به هفت سال تلاش کردند تا با استفاده از سنگ های سبز معدن خمسه زنجان و سنگ مرمر خراسان، نمای زیبایی برای کاخ سبز ایجاد کنند. این کاخ با نام کاخ مرمر نیز به شهرت رسیده است.

داخل کاخ سبز از آیینه کاری های طریق پر شده است، کاشی کاری و گچبری های این کاخ نیز بسیار با دقت و ظرافت انجام شده اند. دیوار های داخل کاخ سبز توسط استاد حسین بهزاد تذهیب شده است مسئولیت خاتم کاری آن ها بر عهده شاگردان استاد صنیع خاتم بوده است. رو به روی تالار آیینه کاخ سبز، اتاق خواب رضا پهلوی را با چشم اندازی رو به دربند، تعبیه کرده بودند.

یکی دیگر از معماری های برجسته که در مجموعه کاخ سعد آباد وجود دارد، می توانیم به کاخ شمس اشاره کنیم. ساخت بنای کاخ شمس در شمال غربی مجموعه سعد آباد، از سال 1314 تا 1318 به طول انجامیده است. کاخ شمس با مساحتی بالغ بر 2600 متر مربع، به صورت دو طبقه با زیر زمین ساخته شده است. در معماری این کاخ، نشانه هایی از سبک معماری اروپایی به خصوص معماری آلمانی و معماری سنتی ایران از دوران ساسانیان، به چشم می خورد.

کاخ اشرف پهلوی نیز در فضایی به وسعت 1800 متر مربع در بخش شرقی باغ سعد آباد، به دستور رضا شاه و توسط مهندس فرمانروائیان بنا شد. اشرف پهلوی در سال 1350 دستور دارد تا نمای بیرونی این کاخ از سنگ مرمر پوشانده شود. سایر بنا های مجموعه سعد آباد نیز در دوران قاجار و پهلوی اول ساخته و در دوره پهلوی دوره پهلوی دوم مورد مرمت و بازسازی قرار گرفتند. به راحتی می توان آثار دست هنرمندان ایرانی را در گوشه و کنار مجموعه کاخ های سعد آباد مشاهده نمود.

عکس های شاه در کاخ سعد آباد

در کاخ های مختلف مجموعه سعد آباد، عکس ها و پرتره های مختلفی از اعضای مختلف خانواده پهلوی به نمایش گذاشته شده اند. عکس های شاه در تمامی ساختمان ها و کاخ ها نصب و بسیاری از این تابلو ها توسط عکاسان و نقاشان معروف متولد شده اند. در میان آثار موجود در ساختمان های مختلف، تابلوی معروفی از رضا خان به چشم می خورد. این تابلوی تمام قد در کاخ موزه سبز به نمایش درآمده است.

برای مشاهده عکس ها و آلبوم های خانواده پهلوی، می توانید به موزه آلبوم ها و اسناد سلطنتی در ساختمان سابق گارد شاهنشاهی مراجعه نمایید. در این موزه تصاویری از دوره های اول و دوم و تمامی افراد خاندان پهلوی برای بازدید عموم به نمایش درآمده اند.

موزه ها و کاخ های مجموعه سعد آباد

کاخ های مختلفی که در مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد قرار دارند، پس از انقلاب اسلامی ایران، تغییر کاربری داده اند و تعداد زیادی از آن ها به عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرند. 18 ساختمان اصلی از کاخ های کوچک و بزرگ در مجموعه سعد آباد وجود دارند که از آن ها استفاده های متفاوتی می شود. در برخی از ساختمان ها بیش از یک موزه به چشم می خورد و تعدادی از کاخ ها نیز با کاربری اداری و یا نهاد ریاست جمهوری مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به معرفی کاخ ها و موزه های مختلفی که در مجموعه سعد آباد قرار دارند، پرداخته ایم:

کاخ احمد شاهی

کاخ احمد شاهی یکی از قدیمی ترین ساختمان های مجموعه سعد آباد به شمار می آید که در زمان سلطنت احمد شاه قاجار بنا شده است. پس از روی کار آمدن رضا خان، در زمان حکومت پهلوی اول، ساخت این کاخ به اتمام رسید.

در حال حاضر به دلیل انجام عملیات مرمت و باز سازی در کاخ احمد شاهی، امکان بازدید عمومی از این کاخ وجود ندارد.

کاخ شهوند یا کاخ سبز

کاخ شهوند، به دلیل برخورداری از معماری به رنگ سبز، با نام کاخ سبز نیز شناخته می شود. این کاخ در قسمت شمال غربی مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد قرار دارد. کاخ شهوند یا همان کاخ سبز در زمان وزارت جنگ رضا خان، ساختمانی نیمه کاره با مالک شخصی بود که خارج از محدوده کاخ های سلطنتی واقع شده بود. اما رضا خان این ساختمان نیمه کاره را خریداری کرد در محل آن کاخ شهوند را بنا نمود. کار ساخت کاخ سبز در زمان به قدرت رسیدن رضا شاه، به اتمام رسید.

پس از بازسازی مرمت کاخ سبز، از این کاخ به نام کاخ شهوند به شهرت رسید و پس از انقلاب این بنا با عنوان کاخ سبز خوانده شد. طبقه همکف کاخ سبز محل زندگی و دفتر کار رضا شاه پهلوی و زیر زمین آن انبار شاه بود.

از زیبا ترین وسایل تاریخی که در این ساختمان به نمایش گذاشته شده اند، می توانیم به سرویس مبلمان غذاخوری مجلل در تالار کاخ، ظروف نفیس چینی و سرامیک و نقره ایتالیایی، قالی مشهد 70 متری، مبل کوبلن دور کار دست از زمان قاجار، میز کار فرانسوی وسط تالار و پرده نقره فام با چوب پرده منبت کاری شده در تالار اشاره کنیم. مبلمانی مربوط به دوره لویی شانزدهم فرانسه و دو میز کنسول از زمان ناپلئون بناپارت نیز در این کاخ به چشم می خورند.

کاخ سفید

بزرگ ترین کاخ مجموعه سعد آباد با نمایی به رنگ سفید، به نام کاخ سفید شناخته می شود و در گذشته به عنوان محل زندگی محمد رضا شاه پهلوی و همسرش فرح در تابستان مورد استفاده قرار می گرفته است. ساخت کاخ سفید در سال 1310 به دستور رضا شاه آغاز شد و تا پنج سال بعد ادامه پیدا کرد.

دفتر کار محمد رضا شاه پهلوی در کاخ سفید قرار داشت و امور اداری و تشریفاتی دربار نیز در این کاخ انجام می گرفته است از برجسته ترین آثار به جا مانده در کاخ سفید می توانیم به پرده های بزرگ رنگ روغن اثر استاد حسین بهزاد و شاگردان وی اشاره کنیم.

در این کاخ فرش های نفیس ایرانی، سفالینه های تاریخی، کریستال های با ارزش، لوستر ها و چلچراغ های اروپایی و میز تحریر متعلق به ماری آنتوانت، ملکه پیشین فرانسه، به نمایش درآمده اند.

کاخ اختصاصی سعد آباد

کاخ اختصاصی سعد آباد از بخش های غیر قابل ورود برای عموم مردم می باشد. این کاخ از مجموعه تاریخی سعد آباد در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفته است. در گذشته موزه تاریخ طبیعی در کاخ اختصاصی سعد آباد قرار داشت. اما با واگذاری این کاخ به نهاد ریاست جمهوری، کاربری آن تغییر پیدا کرد. کاخ اختصاصی سعد آباد در غرب موزه هنر های زیبا واقع شده است.

کاخ اسوده یا سیاه

کاخ سیاه در منتهی الیه جنوب مجموعه تاریخی سعد آباد واقع شده است. این بنا از زیبا ترین کاخ های مجموعه سعد آباد می باشد. کاخ سیاه در سال های 1346 تا 1357، به عنوان محل استقرار وزیر دربار مورد استفاده قرار می گرفت. استفاده از سنگ های مرمر سیاه در نمای ظاهری این کاخ، دلیل نام گذاری آن به کاخ سیاه می باشد. از سال 1361 کاخ سیاه با کاربری موزه هنر های زیبا افتتاح شد.

کاخ شمس

ساختمان کاخ شمس پهلوی در ضلع شمال غربی مجموعه سعد آباد واقع شده است. در این کاخ موزه ای بسیار کامل از سیر تکاملی انسان به نمایش گذاشته شده است.

لباس های سلطنتی فرح دیبا نیز در بخشی از این کاخ به عنوان پوشاک سلطنتی به نمایس گذاشته شد اند.

کاخ اشرف

کاخ اشرف پهلوی؛ امروزه با کاربری موزه سلطنتی مورد استفاده قرار می گیرد که برای بازدید از آن باید به بخش شرقی مجموعه سعد آباد بروید. نخستین مرتبه موزه ظروف سلطنتی در سال 1372 افتتاح شد و دو سال بعد از آن در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت.

اما پس از آن مجدد در سال 1384 به سازمان میراث فرهنگی باز گردانده شد. در حال حاضر صنایع دستی و ظروف سلطنتی که قدمت آن ها به دوره پهلوی و قاجار باز می گردد، به نمایش در آمده اند. البته در این میان ظروف اهدایی به محمد رضا شاه و فرح دیبا از سر تاسر دنیا نیز در این موزه به چشم می خورند.

کاخ ملکه مادر

در آخرین سال های حکومت رضا شاه پهلوی، کاخ ملکه مادر محل سکونت او بود. کاخ ملکه مادر به دستور رضا خان، برای تاج الملوک (مادر رضا خان) ساخته شد.

در حال حاضر این کاخ نیز در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد و در آن از میهمانان خارجی دولت پذیرایی می شود. کاخ ملکه مادر امروز به نام ساختمان جمهور شناخته می شود.

کاخ بهمن

کاخ بهمن در دوران حکومت محمد رضا شاه در دوره پهلوی دوم بنا شد. این ساختمان، از زیبا ترین سازه های مجموعه سعد آباد به شمار می آید و در گذشته برادر زاده شاه و پسر غلامرضا پهلوی در آن زندگی می کردند.

در حال حاضر کاخ بهمن به عنوان محل استقرار مدیریت مجموعه سعد آباد مورد استفاده قرار می گیرد. کاخ بهمن در جواز موزه مردم شناسی در ضلع شمالی باغ سعد آباد و نزدیک به دروازه شمالی مجموعه سعد آباد واقع شده است.

کاخ شهرام

کاخ شهرام که امروزه به عنوان موزه نظامی مورد استفاده قرار می گیرد، در مرکز مجموعه سعد آباد واقع شده است. بنای اولیه این کاخ در سال 1314، به دستور رضا شاه پهلوی برای همسر دومش تاج الملوک ساخته شد.

در طول سال های 1351 و 1352، ساختمان این کاخ به طور کامل باز سازی شد و سپس در اختیار شهرام، پسر اشرف پهلوی قرار گرفت. در سال 1362 این کاخ به عنوان موزه نظامی افتتاح شد.

کاخ ملکه عصمت دولتشاهی

یکی دیگر از کاخ هایی که در مرکز مجموعه سعد آباد قرار دارد، کاخ ملکه عصمت دولتشاهی می باشد که امروزه برای نمایش آثار برجسته استاد مینیاتور ایران، استاد فرشچیان از آن استفاده می شود. در زمان رضا شاه، عصمت دولتشاهی، همسر چهارم او در این کاخ سکونت داشت و در دوران پهلوی دوم، پس از مستقر شدن برادر محمد رضا شاه و سر آشپز مخصوص او، این ساختمان تبدیل به انباری شد.

موزه استاد فرشچیان در سال 1380 افتتاح شد و بیش از 70 اثر زیبا از استاد فرشچیان، در 5 سالن این موزه به نمایش گذاشته شده اند.

کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی

کاخ قدیم ولیعهد که با نام کاخ کرباس نیز به شهرت رسیده است، در ابتدا محل کار و استراحتگاه رضا شاه پهلوی بود. اما پس از برکناری او؛ در زمان پهلوی دوم، رضا پهلوی نوه رضا خان از کاخ کرباس استفاده نمود و به همین خاطر این ساختمان به نام کاخ ولیعهدی نیز شناخته می شود.

پس از انقلاب ایران، ساختمان کاخ ولیعهدی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و در سال 1373 که صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد بود، ساختمان کاخ کرباس با کاربری موزه و به نام موزه استاد بهزاد، افتتاح گردید. هم اکنون زیر زمین موزه بهزاد، برای آموزشگاه و نمایشگاه هنری استفاده می شود.

کاخ فرخناز و علیرضا

ساختمان این کاخ در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد واقع شده است. در گذشته دو فرزند خانواده محمدرضا شاه پهلوی به نام های فرحناز و علیرضا، در این کاخ سکونت داشته اند.

پس از انقلاب، با تغییر کاربری ساختمان کاخ فرحناز و علیرضا پهلوی، موزه خط و کتابت میر عماد، هنرمند برجسته خوشنویسی ایران در سال 1376، افتتاح شد.

کاخ فرح پهلوی

در شمالی ترین نقطه مجموعه سعد آباد می توانید ساختمان کاخ فرح پهلوی را با معماری زیبا و منحصر به فرد مشاهده کنید. در طول سال های 1385 تا اکنون، نمایشگاه های مختلف لباس و پوشاک سنتی در این ساختمان برگزار شده اند. برگزاری نمایشگاه های هنری دیگر مانند نمایشگاه های رنگ روغن و اکرلیک روی بوم و آثار نگارگری مختلف، از رویداد های سال های اخیر در کاخ فرح بوده اند. از این رو، این کاخ به نام موزه نگارستان نیز شناخته می شود.

از هنرمندان برجسته حوزه نگارگری که آثار آن ها در این موزه و نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است، می توانیم به استاد رضا صمدی، استاد مینا قویدل، استاد نادر یاسمی، استاد مصطفی بسیمی، استاد طاهره چیذری و استاد خلیل طوایی حمیدی اشاره کنیم.

کاخ ملکه توران امیر سلیمانی

قدمت بنای اولیه کاخ ملکه توران، به دوران حکومت قاجار باز می گردد. رضا خان پس از تکمیل شدن کاخ سبز، دستور مرمت و بازسازی این کاخ را صادر نمود. بخش بیرونی این کاخ بعد ها برای محل سکونت همسر چهارم رضا شاه، ملکه عصمت، مورد استفاده قرار گرفت. اما بخش درونی ساختمان به ملکه توران، همسر سوم رضا شاه پهلوی تعلق داشت.

در حال حاضر بخش بیرونی این ساختمان به موزه استاد فرشچیان تبدیل شده است و در بخش داخلی کاخ ملکه توران، مجسمه های مشاهیر و دانشمندان ایرانی دیده می شوند. این قسمت با عنوان موزه چهره های ماندگار در مجموعه سعد آباد شناخته می شود.

کاخ لیلا پهلوی

ساختمان کاخ لیلا آخرین کاخ ساخته شده در این مجموعه می باشد که در مرکز مجموعه سعد آباد تهران، قرار گرفته است. در سال 1373 در محل کاخ لیلا، به مناسبت روز جهانی موزه، موزه مینیاتور استاد آبکار افتتاح شد.

آثار استاد آبکار در این موزه به نمایش گذاشته شده اند و انواع مختلف تابلو های نقاشی در میان این آثار به چشم می خورند.

موزه برادران امیدوار

ساختمان امروزی موزه برادران امیدوار که در شمال غربی مجموعه سعد آباد قرار دارد، از ساختمان های به جا مانده از دوران قاجار می باشد. در گذشته بخشی از خدمه کاخ و سورچیان در این ساختمان استراحت می کردند و از کالسکه های دربار در این بخش نگهداری می شد. برادران امیدوار اولین جهانگردان ایرانی بودند که از سال 1333 سفر به دور دنیا را آغاز کردند.

دستاورد های با ارزش و تاریخی برادران امیدوار در این موزه به نمایش عموم گذاشته شده اند و بازدید از این مجموعه برای عموم مردم آزاد می باشد. موزه برادران امیدوار، در سال 1382، در هفته جهانگردی افتتاح شد.

موزه آب

در گذشته از ساختمان امروزی موزه آب، برای محل کار مخصوص محمد رضا پهلوی استفاده می شده است که بعد ها به دفتر کار تیمسار کسرائی، مسئول حفاظت ارتش و رئیس دفتر تشریفات کاخ سعد آباد تبدیل شد. امروزه این ساختمان با نام موزه آب شناخته می شود که در مرکز مجموعه سعد آباد واقع شده است و ابزار، اسناد و تندیس متعلق به دانشمندان حوزه آب در آن به نمایش درآمده اند.

دیگر موزه ها و کاخ های مجموعه سعد آباد

به غیر از کاخ موزه های نام برده شده در مجموعه سعد آباد، موزه های دیگر مانند موزه آلبوم ها و اسناد سلطنتی در ساختمان گارد شاهنشاهی، موزه آشپزخانه سلطنتی در بخش آشپزخانه موزه ملت و موزه اتومبیل های سلطنتی از دیگر موزه هایی به حساب می آیند که در سال های اخیر افتتاح شده اند.

کاخ عبد الرضا پهلوی و کاخ غلامرضا پهلوی نیز امروزه به ترتیب محل ساختمان اداری مجموعه سعد آباد و موزه سلاح های دربار می باشد. دیگر کاخ مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد، کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی می باشد که در واقع همان موزه دفینه سابق بوده و اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.

بخش های دیگر کاخ سعد آباد تهران

بخش های دیگری مانند سالن های سینما، زمین های تنیس و بخش های مختلف اداری و تاسیساتی در مجموعه سعد آباد وجود دارند. سالن آمفی تئاتر سعد آباد، به نام ایوان عطار سعد آباد شناخته می شود که از زیبا ترین سالن های روباز ایران برای برگزاری کنسرت های موسیقی و نمایش های تئاتر به شمار می آید.

کتابخانه مجموعه سعد آباد به میدان دربند مشرف بوده و در شمال کاخ سعد آباد واقع شده است. در گذشته ساختمان کتابخانه، کاخ احمد رضا پهلوی بوده است.

کتابخانه سعد آباد مجموعه ای برجسته از کتاب های متعدد با موضوعات متنوع را در خود جای داده است. کارگاه مرمت مجموعه سعد آباد نیز از دیگر بخش های راه اندازی شده در طی سال های اخیر می باشد.

ایستگاه رادیوی سعد آباد در دور ترین نقطه مجموعه سعد آباد نسبت به کاخ ها و ساختمان ها واقع شده است که از سال 1380 با هدف راهنمایی کامل بازدید کنندگان و ارائه اطلاعات مناسب در طول بازدید از مجموعه به گردشگران، راه اندازی شده است.

یکی از زیبا ترین بخش های مجموعه سعد آباد، گلخانه های محوطه سعد آباد می باشند که گیاهان و محصولات مختلفی در آن ها کشت می شوند. کشت موز نیز در گلخانه های این مجموعه انجام می شود.

زیر زمین کاخ سفید، گلخانه اصلی کاخ بود که با گذشت زمان به موزه هنر اختصاصی فرح پهلوی اختصاص داده شد. پس از انقلاب نام این موزه، به موزه هنر ملل تغییر پیدا کرد.

هم چنین به دلیل متراژ و وسعت پهناور این مجموعه، سرویس حمل و نقل مجموعه سعد آباد به منظور جا به جایی داخلی گردشگران راه اندازی شده است و برای تردد در میان ساختمان ها و کاخ موزه های مختلف، می توانید از ماشین های مجموعه استفاده نمایید.

قنات های کاخ سعد آباد

در گذشته رودخانه دربند از سراسر باغ سعد آباد می گذشت و یکی از دلایل اصلی سرسبزی منطقه دربند و شمیران به شمار می آمد. اما با بیش تر شدن درختان و گیاهان باغ سعد آباد در دوران پهلوی اول، لازم بود تا قنات هایی به منظور آبیاری درختان احداث شود.

از این رو دوازده رشته قنات در قسمت های مختلف محوطه باغ سعد آباد حفر شد و در نهایت باعث سرسبزی و طول عمر درختان باغ گردیدند. قنات های باغ سعد آباد هم چنان امروزه وجود دارند.

اسامی قنات های مجموعه سعد آباد به شرح زیر می باشد:

هراش آباد

قنات قوام الدوله

قنات کاخ سنگی

قنات جعفر آباد

قنات آب نما

قنات کاخ سفید

قنات جوادیه

قنات گلخانه

قنات کاخ شمس

قنات خوابگاه

دو قنات در دفتر مخصوص کاخ

دروازه های کاخ سعد آباد

به دلیل وسعت بالای باغ سعد آباد و دسترسی این باغ به باغ های مختلفی که در پیرامون آن وجود داشتند، گرداگرد مجموعه تاریخی سعد آباد دروازه هایی احاطه کرده بودند که در حال حاضر فقط درب های خیابان زعفرانیه و خیابان دربند برای گردشگران قابل تردد می باشند.

اسامی دروازه های مجموعه کاخ سعد آباد

دروازه نظامیه (مسیر رفت و آمد رضا شاه پهلوی)

دروازه زعفرانیه

دروزاه خیابان دربند (مسیر رفت و آمد محمد رضا پهلوی)

دروازه میدان دربند

دروازه جعفر آباد

دروازه رودخانه

دروازه کاخ سفید

در صورتی که خاطره و یا اطلاعاتی بیش تر در مورد مجموعه تاریخی و فرهنگی کاخ سعد آباد تهران دارید، می توانید در انتهای این مطلب با سایر کاربران با من بیا به اشتراک بگذارید.