دروازه قرآن شیراز

به قدری شهر زیبای شیراز دیدنی های زیادی را در خود جای داده است که بدون تردید برنامه سفر به شیراز باید با دقت زیادی انجام شود. دروازه قرآن شیراز نیز یکی از دیدنی های زیبای این شهر می باشد.

تنوع دیدنی های شیراز چنان گستره وسیعی را در بر می گیرد که شیراز همواره به عنوان یکی از مقاصد محبوب گردشگری شناخته می شود. دروازه قرآن به عنوان یکی از مشهور ترین دیدنی های شیراز، نامی آشنا برای هر گردشگر دارد.

با من بیا در ادامه این مطلب تصمیم دارد به صورت کامل به معرفی دروازه قرآن شیراز بپردازد و در نهایت تاریخچه آن را برای شما مورد بررسی قرار دهد. با ما همراه باشید.

معرفی دروازه قرآن شیراز

دروازه قرآن یکی از دروازه های به جا مانده از دوره های قدیم شهر شیراز می باشد که امروزه به عنوان یکی از دیدنی های تاریخی استان فارس شناخته می شود. این بنا که به مرور زمان و یا بر اثر بلایای طبیعی و حوادث گوناگون، بار ها تخریب و مجدد باز سازی شده، همواره به گردشگران خوش آمد گویی کرده است. جالب است بدانید که دروازه قرآن در تاریخ 19 آذر ماه سال 1375 هجری شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

دروازه قرآن شیراز کجا است؟

دروازه قرآن در شمال شرقی شهر شیراز، در تنگه الله اکبر میان کوه چهل مقام و باباکوهی جای گرفته و در خروجی شیراز به سمت شهر مرودشت واقع شده است. فلکه طاووسیه در نزدیکی آن قرار گرفته است.

دروازه قرآن در فاصله کم تر از ده متری خواجوی کرمانی و هم چنین فاصله کم تر از 500 متری باغ جهان نما و فاصله کم تر از هزار متری مقبره شاعر نامدار پارسی زبان، حافظ شیرازی واقع شده است.

بررسی تاریخچه دروازه قرآن شیراز

دروازه قرآن یکی از نماد های تاثیر قرآن بر زندگی مردم ایران و از بنا های ارزشمند اسلامی در ایران به شمار می آید و به  طور معمول بنایی طاقی شکل دیده می شود که جایگاه ویژه ای بالای آن برای قرار دادن یک یا چند جلد قرآن کریم در نظر گرفته شده است.

مرحوم شهری در مورد دروازه های شهر تهران این چنین می گوید:

«در هر طرف از جهات چهار گانه شهر، سه دروازه وجود داشت.»

هر یک از این دروازه ها با نامی منحصر به فرد شناخته می شدند. پاره ای از این دروازه ها بر اساس راه اصلی شهر مقصد، نام گذاری می شدند. به طور مثال دروازه ای که سر راه قزوین بود، دروازه قزوین نام گرفت و برخی دروازه ها مانند دروازه ری به نام همان محل نام گذاری شدند. تعداد دیگری از دروازه ها به دلیل خصوصیت ویژه آن مانند دروازه قرآن، این گونه نام نهاده شدند.

در میان دروازه قرآن های ایران، دروازه قرآن شیراز، از حیث قدمت و همین طور از دیدگاه شهرت عمومی، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

شیراز در گذشته از 6 دروازه برخوردار شده بود که با نام های دروازه قرآن، دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون و دروازه شاه داعی تا اله، شناخته می شدند. در حال حاضر، دروازه ای به جز دروازه قرآن وجود ندارد و مردم شهر شیراز تنها می توانند محل دروازه های قدیمی را نشان دهند. این دروازه به دستور عضد الدوله دیلمی ساخته شد و علت نام گذاری آن، قرآنی می باشد که به دستور امیر در آن قرار گرفت تا مسافران متبرک شوند و به سلامت از آن عبور کنند.

این طاق با گذشت زمان رو به خرابی و فرسودگی رفت تا این که در دوره زندیه، کریم خان زند دستور بازسازی آن را صادر نمود. اتاقی به بالای آن اضافه کرد و دو جلد قرآن بزرگ نفیس، به خط سلطان ابراهیم بی شاهرخ تیموری، در اتاقک بالای آن جای داد. این قرآن ها که به «قرآن هفده من» معروف هستند، اکنون از دروازه قرآن به موزه پارس انتقال پیدا کرده اند.

دروازه قرآن در زمان قاجار به دلیل وقوع چندین زلزله، دچار صدمات زیادی شد که محمد زکی خان نوری آن را تعمیر کرد و در دو سوی آن اتاق هایی به منزله پاسگاه و راهداری ایجاد نمود. آب انباری نیز در کنار آن ساختند که از آب رکن آباد پر می شد تا برای مسافرین از راه رسیده مورد استفاده قرار بگیرد. این بنا در گذشته، طاق قرآن نیز نام گرفته بود. روز های اول هر ماه قمری، مردم از شهر خارج شده و از زیر این طاق عبور می کرده اند.

دروازه قرآن شیراز تا سال 1315 هجری شمسی، هم چنان پا بر جا بود. در آن سال، به منظور توسعه راه، به دستور بلدیه (شهرداری) شیراز، دروازه قدیمی را به دشواری با دینامیت ویران کردند. بعد ها به دلیل نبود دروازه و نگرانی مردم شیراز از این موضوع، دروازه کنونی به کوشش یکی از بازرگانان شیراز به نام حاج حسین ایگار، معروف به اعتماد التجار در سال 1327 هجری شمسی کمی پایین تر از دروازه پیشین ساخته شد.

دروازه جدید در اندازه بزرگ تر، شامل دهانه قوس تیزه دار و دو ورودی کوچک روی جرز های دو طرف و اتاق مستطیل شکلی بر فراز آن برای گذاشتن قرآن ساخته شد.

در این بنا، آیاتی از قرآن را به خط ثلث و نسخ دور تا دور دروازه نگاشتند. در پیشانی شمالی طاق آیه 9 سوره اسرا، بر پیشانی جنوبی و سمت شهر شیراز آیه 88 سوره اسرا و در گوشه غربی طاق آیه 9 سوره حجر نوشته شده است.

بنا به وصیت اعتماد التجار، اتاق کوچک سمت چپ دروازه را که به دره کنار اشراف داشت، به آرامگاه او اختصاص دادند. این بنا در سال 1375 هجری شمسی با شماره 1800 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

قدیمی ترین عکس های به جا مانده از دروازه قرآن قدیم شهر شیراز، به دوران قاجار باز می گردد. تصویر پیش رو، یکی از معدود اسناد به جا مانده از بنای قدیمی این دروازه می باشد که اثری از عکاس شرق شناس «هارولد وستون» است و با تکنین ابتدایی رنگ کردن عکس سدر عصر قاجار، رنگی شده است.

امروزه اطراف دروازه قرآن مجموعه تفریحی و گردشگری شهری محسوب می شود و قبر خواجوی کرمانی، شاعر ایرانی در آن قرار دارد که به همین دلیل با نام بوستان خواجوی کرمانی شناخته می شود. بالا تر از مقبره خواجوی کرمانی، سه غار دیده می شود که یکی از آن ها محل خلوت عرفا و زاهدان به خدا بوده است. غار بعدی، دهانه ای بلند با طاق ضربی دارد و قبر خواجه عماد الدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو در آن واقع شده است.

دره ضلع شرقی از بین رفته، کوه های اطراف تغییر شکل داده  اند و به شکل گردشگاه امروزی درآمده است. در میدان ورودی شهر نیز با گیاهان و گل های رنگارنگ، تندیسی از طاووس ساخته شده است که همیشه سبز می باشد و انگار به هر مسافری خوش آمد گویی می گوید. در گذشته دروازه قرآن شیراز بر سر راه ورودی به شیراز قرار داشت، اما پس از مرمت های اخیر، جاده ورودی به شیراز را در کنار این اثر تاریخی قرار دادند تا آسیبی به آن وارد نشود.

قرآن دروازه قرآن شهر شیراز

در بالای دروازه، دو نسخه قرآن دست نویس به خط ثلث عالی منسوب به ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری قرار داشت. این قرآن ها به ظاهر کتاب هایی بزرگ و سنگین بوده اند و به همین دلیل در گفت و گو مردم به نام «هفده من» مشهور شده اند.

در سال 1316 هجری شمسی، دو قرآن خطی موجود در آن به موزه پارس انتقال داده شد که هم چنان در این موزه نگهداری می شوند. البته در مورد نویسندگان این قرآن های نفیس خطی که در دو جلد، به خط ثلث نگاشته شده است، اعتقاد هایی وجود دارد و به طور معمول از آن به عنوان خط سلطان ابراهیم فرزند شاهرخ گورکانی یاد کرده اند.

مردم شهر شیراز به رد شدن از زیر قرآن این دروازه، اعتقاد خاصی داشتند. طی یک رسم قدیمی، مردم شیراز روز اول هر ماه قمری به کنار این دروازه می آمدند و از زیر این قرآن رد می شدند و به این ترتیب خود را تا آخر ماه در پناه کتاب آسمانی در مقابل بلا ها بیمه می کردند.

بهترین زمان بازدید از دروازه قرآن شیراز چه وقت است؟

دروازه قرآن شیراز جزو بنا های تاریخی محسوب می شود که چه در روز و چه در شب، از جذابیت ویژه ای برخوردار شده است. در روز جزییات بنا و تزیینات معماری آن دقیق تر دیده می شود و مسلما عکس های بیش تری را می توانید ثبت کنید. در شب نیز با نورپردازی، این بنا جلوه ای متفاوت به خود می گیرد.

در صورتی که شما هم اطلاعات بیش تری در مورد دروازه قرآن شهر شیراز دارید، می توانید آن ها را با سایر کاربران با من بیا در انتهای این مطلب به اشتراک بگذارید.

پرسش های متداول

دروازه قرآن شیراز کجا است؟

دروازه قرآن در شمال شرقی شهر شیراز، در تنگه الله اکبر میان کوه چهل مقام و باباکوهی جای گرفته و در خروجی شیراز به سمت مرودشت واقع شده است. فلکه طاووسیه نیز در نزدیکی آن قرار دارد.

قرآن دروازه قرآن در حال حاضر کجا است؟

بالای دروازه قرآن دو نسخه قرآن دست نویس به خط ثلث عالی منسوب به ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری قرار داشتند که در سال 1316 به موزه پارس انتقال داده شده اند و هم چنان در آن موزه قابل بازدید هستند.

چرا به قرآن های بالای دروازه، قرآن هفده من می گویند؟

این قرآن ها به ظاهر کتاب هایی بزرگ و سنگین بوده اند که به همین دلیل در گفت و گو مردم با نام «هفده من» شهرت پیدا کرده اند.

بهترین زمان بازدید از دروازه قرآن چه وقت است؟

دروازه قرآن شهر شیراز جزو بنا هایی می باشد که در روز و شب جذابیت های منحصر به فردی دارد. در روز جزییات و تزیینات معماری آن دقیق تر قابل مشاهده می باشند و قطع به یقین، عکس های بیش تری را می توانید ثبت کنید. در شب نیز با نورپردازی، این بنای تاریخی و زیبا، جلوه ای دیگر به خود می گیرد.