بیابان لوت؛ چندین سال پس از جهانی شدن
بیابان لوت؛ این گرم ترین نقطه زمین پس از چندین سال از جهانی شدن اکنون روز های جدیدی از رونق گردشگری را تجربه می کند؛ رونقی که هنوز راه های بسیاری برای طی شدن دارد.
دشت لوت یا بیابان لوت که در نزد مردم به دلیل برخی شباهت ها با «دشت کویر» اغلب «کویر لوت» نامیده می شود نخستین دشت بیابانی وسیع در جنوب شرقی ایران و از جمله بیابان های فرا گرم و خشک جهان است که در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده است.
به گزارش خبرنگار با من بیا، این دشت حدود ۱۰ درصد از وسعت خاک ایران را دربر گرفته است. بیابان لوت با قرار گیری در قطب حرارتی زمین در سال های ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ به عنوان گرم ترین نقطه زمین اندازه گیری شد و در سال ۲۰۰۵ با دمای بالای ۷۰ درجه سانتی گراد، رکورد گرم ترین دما در کره زمین را ثبت کرد.
این پهنه سوزان و اسرار آمیز آن قدر جذابیت دارد که به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شد و حال کارشناسان به این بیابان آمده اند تا دمای گرم ترین نقطه زمین را ثبت کنند.
یک بیابان پولساز
احمد کاشانی، رئیس انجمن گردشگری پایدار گفت: خراسان جنوبی با دارا بودن چهار اثر جهانی و بیش از ۹۵۰ اثر ثبت شده در فهرست میراث ملی جایگاه ویژه‌ای در گردشگری شرق کشور به خود اختصاص داده است.
وی، مدرسه شوکتیه و بنای تاریخی مسجد جامع قاین با بیش از ۷۰۰ سال قدمت را از جمله آثار مهم ملی استان خواند و افزود: باغ و عمارت اکبریه بیرجند نیز در یونسکو به ثبت رسیده که این باغ جزء ۹ باغ ایرانی ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو است؛ هم چنین قنات بلده در فردوس جزو ۱۴ قنات ایرانی ثبت شده در یونسکو به شمار می رود.
کاشانی ادامه داد: سومین اثر ثبت شده خراسان جنوبی در فهرست میراث جهانی یونسکو بیابان لوت است که به عنوان اولین میراث طبیعی کشور لقب گرفته و در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسیده است.
وی با بیان این که بیابان لوت گستره عظیمی است که بین استان های کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان به لحاظ مرز های جغرافیایی تقسیم شده و از لحاظ زیبایی و گردشگری منحصر به فرد است، افزود: به علت انتشار ویروس کرونا وقفه ای دو ساله به گردشگری استان وارد شد، اما امسال شاهد درخواست ها و تقاضا ها برای بازدید از بیابان لوت هستیم.
رئیس انجمن گردشگری پایدار با بیان این که اولین و مهم ترین شرط لازم برای ورود به بیابان لوت وجود راهنمای حرفه ای است تا بتواند با تشخیص راه ها امکان بازدید را فراهم کند، تصریح کرد: دارا بودن ماشین های مجهز و داشتن مجوز های لازم برای تردد در بیابان نیز لازم است.
وی با بیان این که در خصوص بیابان لوت وزارت گردشگری سه پایگاه جهانی تاسیس کرد، اظهار کرد: این پایگاه ها در دهسلم نهبندان، شهداد کرمان و نصرت آباد سیستان و بلوچستان هستند و پایگاه جهانی بیابان لوت در دهسلم به عنوان پایگاه برتر انتخاب شد.
کاشانی ادامه داد: یونسکو چهار دلیل را برای ثبت بیابان لوت در میراث جهانی انتخاب کرده است که شامل وجود مرتفع ترین هرم ماسه ای کره زمین با ارتفاع بیش از ۴۷۰ متر، گرم ترین نقطه کره زمین و بلند ترین نبکاها در موقعیت خراسان جنوبی و طولانی ترین کلوت های جهان در موقعیت استان کرمان است.
کاشانی با بیان این که خراسان جنوبی در یک نقطه طلایی قرار گرفته، اما ما هیچ وقت مسیر گردشگری تعریف نکرده ایم، افزود: با تعریف دقیق گردشگری بخش عمده ای از چالش ها مرتفع می شود؛ باید مسیری را تعریف کنیم که به طور مثال از کرمان آغاز و به خراسان جنوبی برسد.
وی بیان کرد: بیابان لوت یکی یکی از منابع مهم درآمد زایی در استان است که با ورود گردشگران می توان گنج‌های نهفته در آن را استخراج کرد؛ نباید فراموش کنیم که به راحتی می توان با تعریف مسیر های گردشگری، از بیابان لوت می‌توان درآمد زایی های بسیار داشت.
چرا بیابان لوت جهانی شد؟
عادل الماسی، راهنمای طبیعت گردی نیز گفت: یکی از خطرات بیابان طوفان بوده که ممکن است در هنگام بیابان گردی شاهد بروز طوفان های کوچک و بزرگ باشیم که گاهی سبب اختلال در دید می شود؛ بنابراین وجود راهنمای تور در این سفر الزامی است.
وی با بیان این که هنگامی که اثری ثبت جهانی می شود عرصه و حریمی برای آن تعریف می شود، تصریح کرد: در قسمتی از بیابان لوت ریگ یلان و در قسمت بعدی که قرینه آن منطقه است کلوت ها وجود دارند که این دو عارضه های معروف و مشخص بیابان لوت هستند.
الماسی ادامه داد: مساحت ثبت شده بیابان لوت حدود ۴۰ هزار کیلو متر مربع است که هرگونه ورود و تعرض و عملیات معدنکاری، راه سازی، ساخت و ساز و حتی تردد برخی ماشین آلات سنگین در این حریم ممنوع است.
وی با بیان این که میراث جهانی بیابان لوت دارای نمونه ای از درجات عالی پدیده های طبیعی است که دارای اهمیت زیبایی شناختی و طبیعی استثنایی هستند، اظهار کرد: بلند ترین تپه های ماسه ای دنیا با بیش از ۴۷۵ متر ارتفاع در ریگ یلان، بلند ترین کلوت ها و گلدان های طبیعی در حاشیه غربی لوت در امتداد کلوت ها مشاهده می شود که با ارتفاع حدود ۱۲متر جزء بلند ترین‌ها در جهان محسوب می شود.
این راهنمای گردشگری با بیان این که این موارد نمونه هایی از ارزش های جهانی بیابان لوت است، تصریح کرد: یکی دیگر از ارزش ها این است که قطب حرارتی زمین با بیش از ۷۰ درجه سانتی گراد در جنوب غربی ریگ یلان واقع شده و بیابان لوت مثالی برجسته از مراحل اصلی زمین در گذر زمان، توسعه ناهمواری های سطح زمین و ویژگی های مهم زمین شناختی و جغرافیای طبیعی است.
الماسی اظهار کرد: یکی از ویژگی های منحصر به فرد بیابان لوت که موجب شد این بیابان در فهرست آثار ثبت شده یونسکو قرار گیرد وجود مرتفع ترین تپه های ماسه بادی جهان بود؛ به گونه ای که بلند ترین تپه ماسه بادی دنیا با ارتفاع ۴۷۵ متر در بیابان لوت بوده که راه دسترسی سریع و بهترین راه به آن خراسان جنوبی است.
وی با بیان این که بیابان لوت چنان عظمتی دارد که از آن به عنوان سیاره لوت یاد می شود، افزود: دهسلم روستایی در حاشیه بیابان لوت است که به واسطه وجود نخلستان ها زمرد بیابان لوت می گویند چرا که بیش از ۶۰ هزار نخل داشته و در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده است.
الماسی با اشاره به این که مساحت آن ۱۰۹ هکتار و بیش از ۴۰۸ تن خرما به صورت سالانه در آن تولید می شود، تصریح کرد: قناتی در این منطقه وجود دارد که آب آن در زمستان گرم و در تابستان سرد بوده و بسیار شفاف و زلال و دارای املاح معدنی است.
وی با بیا این که علاوه بر این ها چهار قلعه تاریخی در دهسلم وجود دارد که در قدیم مرکز تبادلات تجاری بوده و نقطه مهم در حوزه تجاری محسوب می شد، افزود: از این دست روستا های شگفت انگیز تعدادی دیگر نیز وجود دارد که هر کدام از آن ها می تواند جداگانه مقصد مسافران و گردشگران باشد؛ بنابراین در تلاشیم تا این مکان ها را به دنیا معرفی کنیم.
گرم ترین نقطه دنیا با دمای ۷۳ درجه
هادی شاهوردی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی نیز در روز های اخیر در جلسه بررسی نتایح رویداد اولین ثبت زمینی داده های هواشناسی در بیابان لوت از ثبت زمینی دمای ۷۳ درجه ای در بیابان لوت خبر داد و گفت: نتایج نهایی رویداد ثبت زمینی داده های هواشناسی به زودی اعلام می شود.
وی با اشاره به نتایج اولیه رویداد ثبت زمینی داده های هواشناسی در بیابان لوت، اظهار کرد: گرم ترین نقطه جهان در بیابان لوت با ۷۳ درجه حرارت در ریگ یلان در ۶۰ کیلو متری روستای دهسلم شهرستان نهبندان ثبت شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: این رویداد به همت گروهی از محققان دانشگاه ها و موسسات علمی کشور با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و پایگاه میراث جهانی بیابان لوت و اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی انجام شد.
شاهوردی با بیان این که در این رویداد دمای سطح زمین در بیابان لوت به عنوان داغ ترین نقطه زمین به صورت ۲۴ ساعته اندازه گیری شد، اظهار کرد: تاکنون نتایج خوبی در برداشت های اولیه به دست آمده که تلاش خواهد شد گزارش اولیه در اسرع وقت به استان ارائه شود تا به صورت رسمی داده ها را اعلام کنیم.
وی با اشاره به این که تاکنون در کشور تمام ادعا هایی که در خصوص گرم ترین نقطه زمین داشته ایم منوط به داده های ماهواره ای بوده است، تصریح کرد: امروز می توان این ادعا را داشت که پس از این رویداد مهم، گرم ترین نقطه در بیابان لوت با ۷۳ درجه حرارت در ریگ یلان روستای دهسلم شهرستان مرزی نهبندان واقع شده است و امیدواریم که پس از خروج داده ها و گزارش نهایی اتفاقات خوبی رقم بزنیم و از این ظرفیت و پتانسیل جهانی بیش ترین استفاده را داشته باشیم.
حمید رضا ناصری، رئیس این گروه اعزامی به بیابان لوت نیز در این نشست اظهار کرد: ثبت زمینی دما در بیابان لوت جزء اولین کار ها است که علاوه بر بهره برداری پژوهشی، انرژی های نو و مباحث مربوط به منابع طبیعی و محیط زیست می تواند به عنوان یکی از نقاط مهم کشور در راه توسعه قرار گیرد و مباحث گردشگری در آن پر رنگ تر دیده شود.
ناصری بیان کرد: تاکنون به این پتانسیل به صورت جدی پرداخته نشده و مغفول مانده است که امیدواریم این حرکت در بیابان لوت سرمنشاء تولید دانش در این منطقه شود و آورده اقتصادی برای بومیانی که در حواشی این مناطق زندگی می‌کنند، داشته باشد.
وی، گفت: با توجه به این داده ها می توان جنوب خراسان را به عنوان منطقه گردشگری خاص در نظر گرفت، چرا که علاوه بر گرم ترین نقطه دنیا، بلند ترین تپه های ماسه ای در این نقطه قرار دارد و در حاشیه این دمای بالا، تمدن و زندگی، در روستای دهسلم وجود دارد.
ناصری به مهار باد در حاشیه بیابان لوت با ایجاد آسباد ها اشاره کرد و یادآور شد: بیابان لوت در خراسان جنوبی چندین مزیت را در کنار هم دارد.
بی تردید بهره گیری از وجود جاذبه های طبیعی و توجه درآمد زایی از آن رکن مهمی است که شاید کم تر بدان پرداخته ایم. ایجاد اقامتگاه های بومگردی در مسیر رسیدن به کویر لوت، ایجاد منابع درآمدی برای روستاییان برای عرضه صنایع دستی و تعریف راه های گردشگری استراتژیک از مهم ترین مواردی است که باید برای رونق گردشگری کویر به آن ها پرداخت.
منبع: ایسنا
