مسجد سلطان احمد استانبول

مسجد سلطان احمد، یکی از مشهور ترین دیدنی های شهر استانبول می باشد که به دلیل وجود کاشی های آبی رنگ در طراحی داخلی با نام مسجد آبی نیز شناخته می شود. این مسجد با معماری جذاب و خیره کننده خود، در شهر تاریخی و در نزدیکی سایر جاذبه های تاریخی استانبول واقع شده است و در زمان سفر به شهر استانبول، بازدید از آن به شدت توصیه می شود.

مسجد سلطان احمد کماکان کاربری خود را حفظ نموده است و روزانه نمازگزاران و مسلمانان بسیاری علاوه بر گردشگران به این مسجد مراجعه می کنند.

مسجد سلطان احمد یکی از زیبا ترین مساجد جهان نیز محسوب می شود و اولین مسجدی می باشد که با 6 مناره در کشور ترکیه ساخته شده است. این مسجد سالانه میزبان میلیون ها نفر از گردشگران داخلی و خارجی می باشد.

مسجدی با قدمت بیش از 400 سال که بنای آن دست نخورده باقی مانده است. در ادامه با من بیا تصمیم دارد به صورت کامل این مسجد را مورد بررسی قرار دهد و شما را غرق در شیشه های رنگی پنجره ها و کاشی کاری های بی نظیر آن می کند. با ما همراه باشید.

مسجد سلطان احمد کجا است؟

مسجد سلطان احمد در منطقه سلطان احمد، قلب تاریخی شهر استانبول قرار دارد. منطقه ای که در گذشته پایتخت امپراتوری های روم شرقی و عثمانی بوده و در یک شبه جزیره بر فراز تنگه بسفر تا آسیا واقع شده است. این مسجد که با نام مسجد آبی نیز شناخته می شود، دقیقا رو به روی مسجد ایاصوفیه در مرکز شهر قرار دارد و هنر معماری اسلامی را به نمایش گذاشته است. جالب است بدانید که مسجد سلطان احمد در بخش اروپایی شهر استانبول در منطقه فاتح واقع شده است.

فاصله مسجد سلطان احمد تا تنگه بسفر، حدود 51.5 کیلو متر (یک ساعت و 15 دقیقه) و تا میدان تکسیم، حدود 6.7 کیلو متر (نیم ساعت) می باشد. این مسجد با فرودگاه آتاتورک استانبول 19 کیلو متر (34 دقیقه) و فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول، 64 کیلو متر (یک ساعت و 10 دقیقه) فاصله دارد. مسجد سلطان احمد در نزدیکی دیگر جاذبه های مهم شهر استانبول مانند کاخ توپکاپوی، آب انبار باسیلیکا و موزه باستان شناسی قرار گرفته است.

مسیر دسترسی به مسجد سلطان احمد

در صورتی که هتل و محل اقامت شما در منطقه فاتح واقع شده است، برای دسترسی به مسجد سلطان احمد مشکلی به وجود نخواهد آمد. چرا که مسیر آسانی را پیش رو دارید و مسجد را به راحتی پیدا خواهید کرد. اما اگر در دیگر مناطق شهر استانبول اقامت دارید، توصیه می کنیم از شبکه های حمل و نقل عمومی این شهر مانند تراموا، قطار کابلی، مترو، اتوبوس، تاکسی عمومی، تاکسی آنلاین و یا دولموش استفاده نمایید.

بهتر است بدانید که آسان ترین راه برای جا به جایی بین سلطان احمد و بیوگلو، استفاده از تراموا می باشد. چرا که هر پنج دقیقه یک تراموا از ایستگاه خارج می شود. به منظور پرداخت هزینه های تراموا نیز مانند مترو می توانید از استانبول کارت و بلیط های کاغذی استفاده نمایید.

بررسی تاریخچه مسجد سلطان احمد استانبول

سلطان احمد یکم، چهاردهمین پادشاه عثمانی بود که پس از درگذشت پدرش محمد سوم در سن 13 سالگی در 22 دسامبر 1603 میلادی به حکومت رسید و تا زمان مرگ در 22 نوامبر 1617 میلادی سلطنت داشت. در زمان حکومت احمد یکم، اوضاع سیاسی کشور در وضعیت بدی قرار داشت. چرا که ترک ها در دو جبهه جنگ با امپراتوری هابسبورگ و امپراتوری صفوی درگیر بودند. سلطان احمد یکم با وجود سن پایین، تمام قدرت و درایت خود را به کار گرفت تا قلمرو عثمانیان را محفوظ نگه دارد. او با امضای یک پیمان با هابسبورگ به جنگ 15 ساله خاتمه داد و 6 سال بعد نیز معاهده صلحی با امپراتوری صفوی امضا نمود که در آن بخش هایی از کشور ایران را به این کشور باز پس داد.

سلطان احمد یکم که در جنگ ها خود را قوی نشان نداده بود، برای به نمایش گذاشتن صلابت و شکوه سلطنت خود، در سال 1609 میلادی تصمیم به ساخت اولین مسجد امپراتوری عثمانی گرفت. جالب است بدانید که تا آن زمان، چه خاندان سلطنتی و چه مردم از ایاصوفیه به عنوان مسجد اصلی شهر استفاده می کردند. تصمیم بر این بود تا مسجد سلطان احمد نمادی از قدرت و اعتبار امپراتوری عثمانی به شمار آید. به همین خاطر انتخاب محل ساخت آن از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.

در نهایت مرکز شهر و محل پیشین کاخ اعظم قسطنطنیه به منظور ساخت مسجد سلطان احمد انتخاب و ساخت این مسجد دقیقا رو به روی ایا صوفیه صورت گرفت تا تبدیل به رقیبی جدی برای این بنا مشهور شود.

مسجد سلطان احمد از سمت جنوب بر خطر افق اشراف دارد و بخش های بزرگی از ساحل جنوبی آن بر پایه ها و طاق های کاخ بزرگ قدیمی استوار شده اند. این مسجد در مقابل ایا صوفیه ساخته شده تا نشان دهد که معماران عثمانی و مسلمان می توانند رقبای سر سختی برای اجداد مسیحی خود باشند. با این وجود، معمار موفق به ساخت گنبد هایی بزرگ تر از گنبد عمارت ایا صوفیه نشد و به همین دلیل تلاش کرد تا با تنظیم دقیق موقعیت گنبد ها، شبه گنبد ها و مناره ها جلوه ای بی بدیل را به وجود آورد. ابعاد ساختمان مسجد سلطان احمد علی رغم تلاش معمار کوچک تر از ابعاد ایا صوفیه شد. این مسئله باعث خشمگین شدن سلطان احمد در آن زمان شد.

سلطان احمد یکم دستاوری در جنگ ها و غنائم جنگی نداشت به همین خاطر برای تامین هزینه های ساخت مسجد مجبور شد تا بر خلاق اجداد و سلاطین پیش از خود، از گنجینه های امپراتوری و خزانه استفاده کند. استفاده از گنجینه های خزانه باعث خشم و انتقاد علمای بسیاری در دوره حکومت سلطان احمد شد و بسیاری از تصمیم گیری های این سلطان زیر سوال رفت.

ساخت این مسجد به اندازه ای برای سلطان احمد حائز اهمیت بود که گاهی شخصا به سازندگان کمک می کرد. ساختمان مسجد پادشاه احمد در سال 1616، یک سال پیش از مرگ سلطان احمد به اتمام رسید.

جالب است بدانید که سلطان احمد یکم پادشاهی دین دار بود و اهمیت زیادی به جایگاه اسلام در دربار ترک می داد. به همین دلیل در دوران کوتاه پادشاهی خود، فرمان های بسیاری برای مرمت آثار مذهبی و ساخت بنا های اسلامی جدید صادر کرد. از در زمان مرگ تنها 27 سال داشت و پیکر او به همراه همسر و سه پسرش در بیرون مسجد دفن شده است.

مسجد سلطان احمد در گذشته تنها به عنوان یک مسجد مورد استفاده قرار نمی گرفته است و به عنوان مرکز اجتماعی شهر قسطنطنیه نیز شناخته می شود. در این مجموعه در گذشته علاوه بر مسجد، ساختمان ها و بخش های دیگری مانند مدرسه، مکتب، غرفه پادشاهی، حمام ترکی، آب نما و وضوخانه، بیمارستان و اتاق های اجاره ای تعبیه شده بودند. آشپزخانه و موقت خانه نیز از دیگر بخش های این مجموعه به شمار می آمدند.

مسجد سلطان احمد استانبول — بررسی گذشته مسجد سلطان احمد

موقت خانه مکانی بود که ستاره شناسان در آن گرد یکدیگر جمع می شدند و زمان های دقیق طلوع و غروب و دیگر اوقات مهم در تقویم اسلامی را به دست می آوردند. متاسفانه بسیاری از بخش های مجموعه مسجد سلطان احمد از جمله آشپزخانه و موقت خانه با گذشت زمان در قرن نوزدهم از بین رفتند.

مسجد سلطان احمد اولین بار در سال 1837 مورد بازسازی قرار گرفت و تا به امروز چندین بار آن را بازسازی کرده اند. آخرین مرمت سقف مسجد سلطان احمد نیز در زمستان 2020 صورت گرفته است. تا کنون اشخاص مشهور بسیاری مانند بندیکت شانزدهم، 265 امین پاپ اعظم و باراک اوباما از مسجد سلطان احمد دیدن کرده اند. این مسجد یکی از بزرگ ترین مساجد کشور ترکیه می باشد و امکان برگزاری نماز با 10 هزار نفر جمعیت در آن وجود دارد.

بررسی معماری مسجد سلطان احمد ترکیه

مسجد آبی با داشتن گنبد های آبشاری، تقارن دقیق و طاق های پی در پی، مناره ها و کاشی های آبی رنگ داخل مسجد، به عنوان نقطه اوج معماری عثمانی شناخته می شود. طراحی خاص و منحصر به فرد این مسجد به صورت ترکیبی انجام شده است و یا نگاه می توان متوجه شد که علاوه بر وجود عناصر معماری سنتی اسلامی، از طراحی بنایی بیزانسی مانند ایا صوفیه نیز الهام گرفته شده است.

مسجد سلطان احمد به عنوان چشم گیر ترین مسجد تاریخی کشور ترکیه و آخرین مسجد بزرگ دوره کلاسیک به شمار می آید.

نام سدفکار آقا محمد بیچاکچو به عنوان معمار عثمانی مسجد سلطان احمد در تاریخ ثبت شده است. او اصالتا آلبانیایی بود. این معمار با بنا های خود در تاریخ شهر استانبول بسیار تاثیر گذار بود. به گونه ای که نام میدانی که مسجد سلطان احمد در آن قرار دارد را سلطان احمد گذاشتند.

این مسجد را می توان نقطه اوج آثار این معمار به شمار آورد. محمد آقا آخرین شاگرد معمار سنان بود و رسالت خود را با افزودن سبک معماری درخشان و رنگارنگ به ایده های هنرمندانه استادش انجام داد. معمار سینان یکی از برترین معمار های دوره عثمانی و خالق بنا هایی مانند کاخ توپکاپی، مسجد سلمانیه، حمام خرم سلطان ایا صوفیه و… بود.

مسجد سلطان احمد از پنج گنبد اصلی، 6 مناره و هشت گنبد فرعی تشکیل شده است و طرح نهایی آن، اوج دو قرن توسعه مسجد عثمانی را نشان می دهد. در نگاه اول پنج گنبد اصلی آن به نظر می آیند که یکی بزرگ تر از بقیه می باشد و با ارتفاع 34 متر درست در مرکز قرار گرفته است. چهار گنبد کوچک تر در اطراف گنبد مرکزی قرار دارند و در مجموع شکلی آبشار گونه به بنا بخشیده اند.

مسجد سلطان احمد از نماز خانه بزرگی تشکیل شده است که در زیر یک گنبد واحد و یک صحن باز در شمال غربی یکپارچه شده است. محوطه بیرونی که با دیوار سنگی با پنجره ها محصور شده، از هر طرف به جز قبله، اطراف مسجد و بارگاه را فرا گرفته است.

هر چه به سمت تنگه بسفر پیش بروید، ارتفاع به شدت در سمت دیوار قبله کاهش پیدا می کند. جایی که یک تراس جداگانه و یک غرفه سلطنتی در یک زیرزمین ساخته شده است.

تراس قبله از یک باغ دیوار کشی شده داخلی و یک فضای خارجی تشکیل شده است که در گذشته اتاق هایی به منظور اجاره کردن در آن ها تعبیه شده بود. این تراس دارای یک ورودی در هر دو طرف با گذرگاه های منتهی به خیابان بازار (آراستا) و محله پایین آن می باشد. در سال 1912 میلادی، یک آتش سوزی دراین منطقه اتفاق افتاد که بعد ها منجر به بازسازی خیابان بازار شد. فضای خارجی این تراس هم اکنون به عنوان پارکینگ مورد استفاده قرار می گیرد. صحن مسجد از زمین های اطراف بالا تر می باشد و از طریق سه ورودی با پله های به سمت بالا، می توان به آن راه پیدا کرد.

بررسی مصالح استفاده شده در مسجد سلطان احمد

در ساخت مسجد عظیم و با شکوه سلطان احمد از مصالح و سنگ ها مختلفی مانند سنگ سماق، گرانیت قرمز، مرمر، سنگ پرش و… استفاده شده است. دیوار های مسجد آبی با استفاده از سنگی به نام مولد استون ساخته شده اند. چرا که این سنگ سبک بوده و به راحتی فرآوری می شود. این سنگ ها را با کشیت به ساحل بسفر در آهیرکاپی می آورند و سپس با کالسکه و اسب به محل ساخت مسجد انتقال می دهند.

مرمر سفید از جزیره مرمره ترکیه، سنگ سماق قرمز از منطقه میحلیجیک استان آناتولی و سرب را از اسکوپیه (پایتخت امروزی جمهوری مقدونیه) به شهر استانبول منتقل کرده اند تا از آن ها در جهت ساخت گنبد مسجد سلطان احمد استفاده شود.

معرفی بخش های مختلف مسجد سلطان احمد استانبول

ورودی های مجموعه سلطان احمد

مسجد سلطان احمد از چند ورودی برخوردار شده است که اصلی ترین ورودی آن در قسمت شمال غربی مسجد واقع شده است. در صورتی که قصد دارید از این ورودی به مسجد بروید، دنبال ردیفی از زنجیر های آهنی در بالای ورودی بگردید. تنها فردی که اجازه داشت سوار بر اسب وارد مسجد سلطان احمد شود، خود سلطان احمد اول بود. البته جایگاه امپراتوری، آداب ورود به مسجد و خانه خدا را تغییر نمی داد و معمار های مسجد آبی این زنجیر های آوزیان و آهنی را در قسمت ورودی تعبیه کرده بودند تا سلطان در زمان ورود به مسجد سر خم کند و با تواضع وارد مسجد خدا شود. ورودی اصلی مسجد آبی با عظمت نفش گیر و مقرنس کاری های جذاب طاق ورودی چشم ها را مبهوت خود می کند. پس از عبور از میان گذرگاه باریک و با شکوه مسجد و طاق بلند به حیاط مسجد سلطان احمد خواهید رسید.

در صورتی که قصد دارید از میدان سلطان احمد به بازدید از این مسجد بروید، سه ورودی مختلف را پیش رو خواهید داشت. دو دروازه جانبی میدان سلطان احمد دارای سر درهایی با شکوه می باشند. به غیر از این چهار ورودی، سه درب دیگر در امتداد دیوار شمال شرقی مجموعه سلطان احمد تعبیه شده است. شمالی ترین درب بخش شمال شرقی شما را به سمت مدرسه قرآنی و مقبره سلطان احمد هدایت می کند. این دروازه سوم از بیرون به دیوار محوطه نزدیک می باشد.

دو درب دیگر شمال شرقی مجموعه سلطان احمد به مکان دارالفنون، اولین دانشگاه عثمانی راه پیدا کرده اند. دانشگاهی که در سال 1854 توسط معماری فوساتی ساخته شد. این بنا در سال 1876 توسط پارلمان عثمانی و بعد ها توسط وزارت دادگستری تصرف و در سال 1933 میلادی در آتش سوزی ویران گردید. امروزه نیز از این مکان به عنوان یک پارک عمومی استفاده می شود.

حیاط مسجد

یک آب خوری 6 ضلعی و سقف در میانه حیاط مسجد به چشم می خود که از 6 ستون مرمر ساخته شده است و پیش از هر چیزی در حیاط مسجد سلطان احمد جلب توجه می کند. این آب خوری در گذشته یک سقف گنبدی با طاقی حکاکی شده داشت. اما اخیرا آن را با گنبدی ساده و کوچک تر جایگزین کرده اند و امروزه دیگر آبی در این آب خوری وجود ندارد.

سراسر حیاط مسجد سلطان احمد با رواق هایی هم شکل و 26 ستون احاطه شده است. رواق هایی که بر بالای هر کدام گنبدی واقع شده است. در صورتی که بیش تر دقت کنید، متوجه خواهید شد که رواق ها و گنبد های بخش متصل به مسجد و ضلع چهارم، کمی مرتفع تر و عریض تر ساخته شده اند.

ستون های طاق و رواق از سنگ مرمر و هم چنین سنگ آذرین تراشیده شده اند و کف آن نیز با کاشی های مرمر سنگ فرش شده است. شیر های آب و وضوخانه ها نیز در دو طرف حیاط مسجد واقع شده اند.

حیاط مسجد از دو ردیف پنجره های روی هم به شکل مستطیل در زیر و قوسی در بالا، تشکیل شده است که در فواصل منظم در هر سه نما قرار گرفته اند و بالای آن ها نرده ای از سنگ مرمر تعبیه شده است. یک راهرو دو طبقه نیز در امتداد محوطه بیرونی وجود دارد که در سطح زیرزمین آن شیر های آب برای وضو گرفتن به چشم می خورد.

این راهرو باریک که دارای سقفی شیب دار در سطح پنجره های صحن فوقانی می باشد، در مقیاس بزرگ تری ادامه پیدا کرده است و از دو طرف به نمازخانه متصل می شود. جایی که سقف آن با گنبد ها و طاق های بشکه ای شکل پوشیده شده اند.

مناره های مسجد آبی

مسجد سلطان احمد طرح مکعبی شکل دارد. چهار مناره این مسجد در چهار گوشه بنا واقع شده اند و دو مناره دیگر در میان آن ها به چشم می خورد. هر یک از مناره های اطراف گنبد مسجد، ستونی و مدادی شکل هستند و از سه بالکن برخوردار شده اند. البته این موضوع در مورد مناره های انتهای حیاط صدق نمی کند و بر روی این دو مناره تنها دو بالکن تعبیه شده است. دلیل کم بودن تعداد بالکن ها در این دو مناره ساده است. موذن مسجد در گذشته مجبور بود روزی 5 بار از این مناره ها بالا و پایین برود و به این دلیل، کاهش تعداد بالکن ها، کار او را سهولت می بخشند.

امروزه دیگر برای اذان گفتن، فردی در این پله ها تردد نمی کند و یک سیستم صوتی عمومی و با کفیت جایگزین موذن شده است. سیستمی که نوای آن در بخش های قدیمی و تاریخی شهر به گوش می خورد و توسط مساجد دیگر در نزدیکی منعکس می شود. جمعیت زیادی از ترک ها و گردشگران در رمان غروب خورشید در پارک رو به روی مسجد جمع می شوند تا صدای اذان را گوش کنند. در زمان غروب خورشید، مسجد سلطان احمد توسط نورافکن های رنگی روشن می شود و چشم اندازی زیبایی را پدید می آورد که امکان ندارد آن را از خاطر ببرید.

شبستان مسجد آبی

ورودی اصلی نمازخانه از حیاط ایجاد شده است و از دو ورودی فرعی برخوردار گردیده است. ورودی اصلی با گنبد مرتفع مرکزی برجسته شده است که تابلو قرآنی مرمری بر بلندای آن خود نمایی می کند.

نمازخانه مستطیلی شکل، جا دار و دارای فضایی باز می باشد. شبستان مسجد سلطان احمد یکی از زیبا ترین و با شکوه ترین بخش های این مجموعه به شمار می آید. در شبستان به هر سمتی که نگاه کنید، با حجمی از رنگ ها و طرح های مختلف مواجه خواهید شد که تمایز آن ها از یکدیگر دشوار است.

بخش پایینی ستون های شبستان مسجد آبی با کاشی های سنتی و طرح و نگار های ویژه ترکی تزیین شده اند. کاشی های دست سازی که شمار آن ها به حدود 23 هزار می رسد و بیش از 50 طرح مختلف از گل لاله در آن ها به چشم می خورد.

از پایین که به سمت بالا حرکت کنید، ابتدا کاشی های سنتی و کم نقش و نگار را مشاهده خواهید کرد و به ترتیب با کاشی های جدید تر و پر زرق و برق تر رو به رو خواهید شد که طرح هایی شلوغ تر دارند و طرح گل ها، میه ها و درختان سرو در میان آن ها قابل رویت هستند. رنگ آبی در کاشی های بالا تر به وضوح قابل مشاهده هستند.

پنجره های رنگی و سقف با شکوه

در صورتی که وسط شبستان مسجد سلطان احمد بایستید و به آرامی بچرخید، 260 پنجره ارسی و رنگارنگ را مشاهده خواهید کرد. پنجره هایی که نور داخل شبستان را به خوبی تامین می کنند. ترسی نوعی پنجره مشبک می باشد که درب آن با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شود. ساخت ارسی ها در ایوان ها، کوشک ها و رواق های ساختمان های ایرانی و اسلامی به وفور مشاهده می شود.

در هر نیم طاق مسجد، پنج پنجره به چشم می خورد که برخی از آن ها شیشه ندارند و تنها به شکل پنجره ساخته شده اند. به شما توصیه می کنیم بنشینید و به سقف مسجد نگاهی بی اندازید. در سقف مسجد گنبدی در وسط و چهار نیم گنبد در اطراف آن دیده می شوند. تریینات گنبد وسطی به طور کامل با پیرامون خود تمایز دارد و پایین آن نواری آبی رنگ و جذاب مشاهده می شود.

گنبد روش بخش سه گوشی قرار دارد که وزن آن روی چهار پایه عظیم یا همان پای فیل می باشد. نیم گنبد ها با تکیه گاه هایی در دو طرف مهاربندی و با سقف های شیب دار و برجک های گنبدی شکل محکم شده اند.

این آرایش ساختاری فضای داخلی بازی را فراهم می کند و جلوه ای از گنبد های آبشاری را در نمای بیرونی به وجود آورده است. این ترکیب به چهار گوشه ختم می شود. جایی که گنبد های کوچک تکی، جانشینی هرمی را تکمیل می کنند.

هر نیم گنبد از 14 پنجره تشکیل شده است و گنبد اصلی نیز به تنهایی 28 پنجره را در اطراف خود جای داده است. جالب است بدانید که شیشه های رنگی پنجره ها هدیه ای از رییس دولت جمهوری ونیز به سلطان احمد اول بود.

البته تا به امروز، بسیاری از آن ها با نمونه های جدید و کم ارزش جایگزین شده اند. جمهوری ونیز، نام حکومتی ایتالیایی بود که در طی قرن هشتم تا هجدهم بر شرق ایتالیا، بخش هایی از یونان و بالکان حکومت می کرد. این جمهوری بعد ها در طی جنگی با امپراتوری اتریش از بین رفت و سرزمین های آن به بخشی از خاک ایتالیا د اتریش تبدیل گردید.

کاشی کاری و شیشه های رنگی

با کمی توجه به بخش های بالایی مسجد، شکل های هندسی و دایره هایی به رنگ قرمز روشن و آبی را مشاهده خواهید کرد که بیش تر آن ها اصیل و بدیع نیستند. بخش متمایز و چشم گیر کاشی های مسجد سلطان احمد، درست از میانه سازه دیده می شود. نقطه ای که شما را مدهوش خواهد کرد!

تکرار هماهنگ و موزون طرح ها رنگ های کاشی های ایزنیکی (نیقیه ای)، شکوه فوق العاده ای به فضای داخلی مسجد داده اند و طیفی از رنگ های درخشان و زیبایی مانند آبی، فیروزه ای و سبز را به نمایش درآورده اند.

لیزنیک در گذشته مرکز سفالگری سرزمین آناتولی و ترکیه قدیم بود و مردم آن در تکنیک و نقش و نگار کاشی کاری مهارت خاصی داشتند. هزینه هر کاشی و در مجموع کاشی های مسجد سلطان احمد بسیار هنگفت بود. سلطان احمد که بودجه محدودی را برای ساخت این مسجد در نظر گرفته بود، فرمان داد تا هزینه هر کاشی را صرف نظر از زمان تهیه، یکسان حساب کنند. این فرمان ناعادلانه باعث شد تا کیفیت کاشی های تولید شده به مرور کاهش پیدا کند. چرا که نرخ کاشی های با کیفیت در طول زمان تغییر می کرد.

روی کاشی های آبی، طرح هایی سنتی از جمله درخت سرو، گل لاله، رز و میوه های مختلف به چشم می خورند که ترکیبی نمادین از بهشت برین محسوب می شوند. جالب است بدانید که استفاده از این طرح ها در کاشی کاری های مسجد آبی به دستور رسمی سلطان احمد اول صورت گرفت و این اولین باری بود که چنین تزیینات با شکوه و مفصلی در مسجدی با معماری عثمانی به کار گرفته می شد.

محراب مسجد

محراب مسجد یکی از مهم ترین بخش های داخل مسجد سلطان احمد محسوب می شود. محرابی که به زیبایی از مرمر سفید تراشیده شده است و در قسمت بالای آن طاقچه هایی پی در پی و آبشاری به چشم می خورد. در بالای محراب دو تابلو سبز رنگ دیده می شود که بر روی آن نوشته هایی طلایی رنگ وجود دارد. در اطراف محراب مسجد نیز پنجره های رنگی بسیاری تعبیه شده است. با کمی دقت درخواهید یافت که دیوار های اطراف پنجره ها مرمر نیستند و با کاشی های پر نقش و نگار پوشانده شده اند.

در سمت راست محراب، یک منبر بلند با تزییناتی کم نظیر دیده می شود که نگاه ها را به خود جلب می کند. کافی است کمی عقب بروید تا انتهای طلایی و هرمی شکل بالای آن را مشاهده کنید. امام جماعت مسجد برای سخنرانی و خواندن خطبه ها بالای این منبر می رود. منبر مسجد سلطان احمد به گونه ای طراحی شده است که در شلوغ ترین ساعت ها نیز تمام افراد بتوانند امام جماعت را مشاهده کنند و به سخنان او گوش دهند.

لوستر های مسجد

لوستر های شمعدانی بزرگ در کنار پنجره ها نقش مهم در روشن کردن فضای مسجد سلطان احمد ایفا می کنند. جالب است بدانید که در گذشته بر روی این لوستر ها تخم های شتر مرغ می گذاشتند. چرا که تخم شتر مرغ دافع عنکبوت می باشد و از بسته شدن تار عنکبوت جلوگیری می کند. تخم های شتر مرغ خود در کاسه هایی شیشه ای و مجلل نگهداری می شدند. شیشه لامپ ها و شمعدان های لوستر ها نیز مزین به جواهرات، طلا و نگین های ارزشمندی بود که بیش تر آن ها در طول زمان به غارت رفتند و یا برای نگهداری در موزه ها جا به جای شدند.

خوشنویسی ها

خوشنویسی ها در نقاط مختلف مسجد آبی از کاشی ها گرفته تا حاشیه پنجره های قدی مسجد به چشم می خورند. خوشنویسی ها از آیات قرآن که توسط سید کاظم گبری، یکی از بهترین خوشنویسان قرن هفدهم خلق شده اند.

به علاوه لوح هایی نیز بر روی دیوار های مسجد سلطان احمد دیده می شوند که با آیات قرآن مجید و اسامی سلاطین عثمانی تزیین شده اند. این آثار هنری زیبا همگی در قرن هفدهم خلق و در مسجد نصب گردیده اند. اما در سال های بعدی مورد بازسازی قرار گرفتند.

کف مسجد

کف مسجد آبی با فرش های بزرگ و اهدایی پوشیده شده اند. این فرش ها در طول زمان های مشخص با فرش های نو جایگزین می شوند.

غرفه پادشاهی

غرفه پادشاهی در گوشه جنوب شرقی مسجد سلطان احمد قرار داشت. این بخش از این مجموعه، از یک درب ورودی مجزا نیز برخوردار شده بود که با یک سطح شیب دار، ورود سلطان به همراه اسبش را امکان پذیر می کرد. این سطح شیب دار به یک ایوان متصل بود که به تنگه بسفر اشراف داشت و در هر طرف آن، یک اتاق به وجود داشت. این عمارت مخصوص استراحت و عبادت سلطان بود. سلطان احمد 10 روز آخر ماه رمضان را در این عمارت به دعا و عبادت مشغول می شد و تا روز عید فطر در این عمارت باقی می ماند.

ساخت چنین غرفه ای در معماری عثمانی بی سابقه بود و این بخش یکی دیگر از بخش های جذاب و متمایز مسجد سلطان احمد محسوب می شود. در این غرفه یک طاق سرپوشیده و دو اتاق استراحت کوچک وجود دارند. در طبقه بالای آن نیز لژ سلطان دیده می شود که راه دسترسی به آن از طریق همان طاق سرپوشیده می باشد.

بخشی از نفیس ترین کاشی های مسجد آبی در غرفه پادشاهی به چشم می خورد. چهار چوب این غرفه با 10 ستون مرمر احاطه شده است و یک محراب مخصوص در آن تعبیه گشته است. محرابی که با کنده کاری ها، تزیین های یشمی و 100 آیه قرآن طلا کاری شده در اطراف خود، تزیین شده است. طرح کاشی های دیوار شبیه به سایر بخش های مسجد سلطان احمد می باشد. اما با این تفاوت که جنس آن ها از طلا تهیه شده است.

غرفه پادشاهی در طی شورش سال 1826 استانبول، مقر فرماندهی عملیات ضد شورش محسوب می شد. این شورش توسط جان نثار های امپراتوری عثمانی شکل گرفت. آن ها که از واحد های ویژه ارتش این سلطنت محسوب می شدند در واقع فرزندان به گروگان گرفته شده خانواده های مسیحی بودند که در دوران کودکی به اجبار به مسلمانان و ترک ها سپرده شده بودند. در نهایت جمعیت زیادی از آن ها به دستور امپراتور کشته شدند.

مدرسه ابتدایی تاریخی

مدرسه ابتدایی تاریخی مجموعه مسجد سلطان احمد به عنوان مرکز اطلاعات مسجد مورد استفاده قرار می گیرد. این بخش در مجاورت دیوار بیرونی مسجد در سمت ایا صوفیه واقع شده است و به طور معمول در آن یک ارائه رایگان در مورد مسجد سلطان احمد و اسلام به بازدید کنندگان ارائه می گردد.

چرا مسجد سلطان احمد 6 مناره دارد؟

همان طور که می دانید، بیش تر مساجد از دو و یا نهایتا چهار مناره برخوردار شده اند. اما مسجد سلطان احمد دارای 6 مناره می باشد. گفته می شود که دلیل ساخت این 6 مناره در واقع یک سوء تفاهم بین معمار این مجموعه و سلطان احمد اول بوده است. واژه آلتین در ترکی به معنای طلایی می باشد و کلمه آلتی نیز بیان گر عدد 6 است. سلطان احمد به معمار دستور ساخت مناره هایی طلایی یا همان آلتین را می دهد. اما معمار به اشتباه متوجه می شود و به جای مناره هایی از طلا، مسجدی با 6 مناره بنا می کند.

در حال حاضر تنها دو مسجد با 6 مناره در کشور ترکیه وجود دارند که یکی از آن ها مسجد سلطان احمد و دیگری مسجد سابانچی در آدانا می باشد. پس از ساخت مسجد آبی، سلطان احمد با انتقاد های زیادی مواجه شد. چرا که تا آن زمان مسجد الحرام در مکه، تنها مسجدی بود که از 6 مناره برخوردار شده بود.

سلطان احمد برای حل این مشکل فرمان داد تا با هزینه پادشاه، یک مناره جدید برای مسجد الحرام ساخته شود تا این مسجد مناره های بیش تری از مجموعه ساخته شده توسط سلطان احمد داشته باشد. وی با این کار جایگاه مسجد الحرام را به عنوان مهم ترین مسجد مسلمانان حفظ نمود. لازم به ذکر است که عده ای صحت تاریخی این مسئله را قبول ندارند و تاکید دارند که پیش از این اتفاق مسجد الحرام هفت مناره داشته است.

چرا به مسجد سلطان احمد مسجد آبی می گویند؟

گنبد مرکزی مسجد سلطان احمد شبیه به آبشاری بزرگ به پایین سرازیر شده است. اما این مسجد اصلا آبی رنگ نیست. پس چرا به آن مسجد آبی و یا مسجد کبود می گویند؟ دلیل این نام گذاری به کاشی های زیبای آبی رنگی باز می گردد که بیش تر نمای قسمت های داخلی و بالای مسجد را پوشش داده اند. پس در واقع نام مسجد آبی هیچ ربطی به ظاهر بیرونی آن ندارد.

بر اساس یک روایت دیگر، در باب نام گذاری گفته می شود که سال ها پیش، زمانی که ملوانان حاضر در کشتی به تنگه بسفر نزدیک می شدند، انعکاس آب را بر روی مسجد مشاهده کردند. به همین دلیل به آن مسجد آبی گفته می شود. امروزه دیدن چنین چشم اندازی امکان پذیر نیست. چرا که ساختمان های بلند و جدیدی میان مسجد سلطان احمد و حاشیه بسفر ساخته شده اند.

در نزدیکی مسجد سلطان احمد کجا اقامت کنیم؟

هتل رزیدنس استانبول، هتل خانه آبی استانبول، هتل سلطان احمد پالاس، هتل آستارا بوتیک، هتل ارتن کوناک و هتل هیپودروم نزدیک ترین هتل ها به مسجد سلطان احمد می باشند. البته در محله سلطان احمد هتل های بسیاری به منظور اقامت وجود دارند که در میان آن ها می توانیم به هتل های ارزانی مانند هتل آلزر با موقعیت خوب نزدیک میدان ارابه زانی و هتل هاندان با طراحی قدیمی و ستنی و هتل های متوسط دیگری همانند دارالسعادت، دالسعاده، آمیرا، ملکه زو، هتل اسانس با طراحی قدیمی ویکتوریایی – عثمانی و هتل آرمادا با رستوران پشت بام و اتاق هایی رو به دریا یا بخش قدیمی شهر استانبول با چشم انداز زیبایی از مسجد ایا صوفیه و مسجد سلطان احمد در شب اشاره کنیم.

هتل فور سیزن منطقه سلطان احمد با اتاق هایی رو به دریای مرمر، شهر قدیمی و یا حیاط و تراسی با منظره بسیار زیبا از شهر قدیم و آثاری ماندن ایا صوفیه و هتل جلال سلطان نیز از هتل های گران و فوق گران منطقه سلطان احمد به شمار می آیند.

قوانین ورود به مسجد آبی شهر استانبول

ورود به مسجد سلطان احمد کاملا رایگان می باشد و نیازی به پرداخت هیچ هزینه ای برای بازدید از آن نیست. این مسجد همانند سایر اماکن مقدس قوانین و مقررات خاص خود را دارد و نیاز است پیش از ورود به این مسجد پوشش مناسبی را انتخاب کنید.

پوشش مناسب برای خانم ها: برای بازدید از مسجد سلطان احمد الزامی برای پوشیدن چادر و یا پوشاندن صورت وجود ندارد. اما گردشگران باید مو های خود را بپوشانند و از روسری و شال در این مسجد استفاده نمایند. در صورتی که بلوز و یا تی‌شرت خانمی آستین کوتاه باشد، باید شال خود را به گونه تنظیم کند که بازوان و دستان وی مشخص نباشد. در صورتی که همراه خود روسری و یا شال ندارید، نگران نباشید. چرا که در ابتدای ورود به مسجد سلطان احمد، شال به صورت رایگان در اختیار شما قرار داده خواهد شد. به علاوه پوشیدن شلوارک و دامن کوتاه نیز در مجموعه سلطان احمد ممنوع می باشد.

پوشش مناسب آقایان: آقایان نیز این امکان ران دارند تا با شلوارک وارد مسجد آبی شوند و شلوار آن ها باید تا زیر زانو را پوشش دهد.

در ادامه بیش تر در مورد قوانین و مقررات ورود به مسجد سلطان احمد صحبت کرده ایم:

ورود با کفش به مسجد در میان مسلمانان ممنوع است. قبل از ورود به شبستان مسجد سلطان احمد کفش‌ های خود را از پا درآوردید و آن ‌ها را در پلاستیک بگذارید. پلاستیک در ورودی مجموعه به ‌صورت رایگان در اختیار شما گذاشته می ‌شود.
در زمان خروج از مجموعه مسجد آبی پلاستیک ‌های استفاده شده را در سطل ‌های مخصوص تعبیه شده بی اندازید و روسری و شال را به بخش کارکنان مسجد پس دهید.
زمانی که در مسجد آبی هستید سکوت را رعایت کنید و فراموش نکنید که در مکانی مقدس هستید.
عکاسی با فلاش در مسجد آبی ممنوع است.
از خیره شدن به نمازگزاران یا عکاسی از آن‌ ها خودداری کنید.
در زمان بازدید، احترام مسجد و نمازگزاران را حفظ کنید.
صندوق اعانه مسجد آبی در خروجی قرار دارد. خیرات دادن برای مسجد الزامی نیست؛ اما با کمک های مالی خود می‌ توانید در بازسازی و نگهداری از این بنای باشکوه و تاریخی شریک شوید.

زمان بازدید از مسجد سلطان احمد ترکیه

در صورتی که برای عکاسی و گشت و گذار به مسجد سلطان احمد می روید، حتما به گونه ای برنامه ریزی کنید که در زمانی به غیر از برگزاری نماز در مسجد آبی باشید. اما اگر در تابستان به شهر استانبول سفر کردید، به برنامه تور ها توجه کنید. اغلب تور ها بازدید را از مسجد آبی آغاز می کنند و سپس به سراغ دیگر جاذبه های نزدیک و پیرامون این مسجد می روند.

چنان چه در صبحگاه به مسجد سلطان احمد می روید، با تعداد زیادی از گردشگران رو به رو خواهید شد و لذت چندانی از بازدید آن نخواهید برد. در واقع بهترین ساعت بازدید از مسجد سلطان احمد در روز های تابستان، ظهر و بعد از آن می باشد. البته در صورتی که در فصل های خلوت گردشگری به شهر استانبول را انتخاب می کنید، اوسط صبح را برای بازدید از این مسجد برنامه ریزی نمایید.

توجه داشته باشید که درب های ورودی مسجد در ساعت های اقامه نماز به روی گردشگران بسته می شوند و شما باید زمانی به غیر زمان های یومیه را برای دیدن کردن از این مسجد انتخاب کنید. هر روز 5 نوبت نماز در این مسجد اقامه می شود که اولین نوبت آن پس از طلوع آفتاب و آخرین نوبت آن اذان مغرب می باشد.

در هر نوبت، مسجد برای 90 دقیقه بسته می شود. از مراجعه به مسجد آبی در وقت نماز ظهر جمعه خودداری کنید. چرا که جمعه ها از صبح تا ساعت 1.30 بعد از ظهر درب های مسجد به منظور اقامه نماز جمعه بسته می باشند.

مسجد سلطان احمد به طور معمول از ساعت 8.30 تا 11.30 صبح، 13 ظهر تا 14.30 بعد از ظهر و 15.30 بعد از ظهر تا 16.45 عصر میزبان گردشگران داخلی و خارجی می باشد. در صورتی که قصد عبادت در مسجد سلطان احمد را دارید، لازم است بدانید که درب های این مسجد به روی تمامی مسلمانان از هر ملیت و نژادی باز می باشد. این مسجد از ساعت 5.30 صبح به منظور اقامه نماز صبح باز می شود و تا آخرین نوبت نماز باز می ماند. گردشگران غیر مسلمان نیز می توانند در زمان عبادت مسلمانان در این مسجد حضور داشته باشند. اما اجازه عکاسی و گشت و گذار در مسجد را ندارند و باید منتظر اتمام اقامه نماز بمانند.

معرفی دیدنی های اطراف مسجد سلطان احمد کشور ترکیه

باسیلیکا سیسترن

باسیلیکا سیسترن یک آب انبار باستانی می باشد که در گذشته به منظور ذخیره آب مورد استفاده قرار می گرفته است. این آب انبار که زیر شهر استانبول یا همان قسطنطنیه واقع شده است، بزرگ ترین نمونه در میان تقریبا دو هزار مخزنی می باشد که در دوره بیزانس ساخته شده اند. دلیل نام گذاری باسیلیکا سیسترن، 336 ستون ردیفی آن می باشد. ستون ها و سر ستون هایی که ظاهری مجلل و با شکوه به این مکان بخشیده اند.

باسیلیکا سیسترن یکی از غیر منتظره ترین جاذبه های تاریخی شهر استانبول محسوب می شود که در قرن ششم میلادی ساخته شد و در حال حاضر زیر نظر یکی از سازمان های فرهنگی شهرداری استانبول به عنوان یک موزه و مکانی برای برگزاری رویداد های ملی و بین المللی اداره می شود. این آب انبار حدود 8900 متر مربع مساحت دارد و حجم آبی که در آن جای می گیرد، حدود 80 هزار متر مکعب محاسبه شده است. در زمان بازدید از باسیلیکا سیسترن، ستون هایی با کله بر عکس مدوسا توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. مدوسا از شخصیت های اساطیری روم باستان بوده است.

بازار آراستا

بازار آراستا یکی از مراکز خرید شهر استانبول به شمار می آید که در منطقه سلطان احمد و در قسمت قدیمی شهر استانبول، پشت مسجد آبی و مجاور ورودی موزه موزاییک واقع شده است.

این بازار با حال و هوای سنتی، ابعادی کوچک دارد و در دو طرف مسیر آن غرفه هایی تعبیه شده اند که به فروش اجناس سنتی، صنایع دستی، فرش و موزاییک اختصاص داده شده اند.

این بازار در قرن 17 میلادی و هم زمان با مسجد آبی ساخته شد و پس از مدتی، به عنوان اصطبل و محل نگهداری اسب ها مورد استفاده قرار می گرفت. در قرن 18 میلادی، این مکان دوره بازسازی شد و کاربری آن به بازار تغییر پیدا کرد و تا به امروز هم چنان به عنوان بازار استفاده می گردد.

ایا صوفیه

ایا صوفیه نماد گردشگری کشور ترکیه و یکی از مشهور ترین جاذبه های دیدنی شهر استانبول می باشد. این مسجد در منطقه سلطان احمد در مرکز شهر استانبول، دقیقا رو به روی مسجد آبی واقع شده است و با قبه ها و مناره های بلند خود نظر هر بیننده ای را جلب می کند.

ایا صوفیه حدود 1500 سال پیش به عنوان کلیسای بزرگ امپراتوری بیزانس (روم شرقی) ساخته شد، اما پس از گذشت 900 سال، با فتح استانبول توسط نیرو های عثمانی به دستور پادشاه عثمانی، به مسجد تغییر کاربری دارد.

ایا صوفیه در فهرست میراث جهانی ثبت شده یونسکو قرار دارد و یکی از مکان های مورد احترام برای مسیحیان و مسلمانان می باشد. این مکان مهم تاریخی با روی کار آمدن آتاتورک در کشور ترکیه و اعلام رسمیت کشور جمهوری ترکیه به موزه ایا صوفیه تبدیل شد. البته این پایان کار نبود و ایا صوفیه در ژوئیه سال 2020 توسط رئیس جمهوری ترکیه مجدد به عنوان مسجد مورد استفاده قرار گرفت.

یکی از جذاب ترین ویژگی های معماری مسجد ایا صوفیه، ستون ها و طاق های آن می باشند. چهار ستون بزرگ که به پای فیل شباهت دارند، گنبد بزرگ ایا صوفیه را نگه داشته اند. 40 پنجره کنار یکدیگر در ساقه گنبد مسجد به چشم می خورند که باعث شده اند تا نور خورشید از آن ها به داخل بنای ایا صوفیه بتابد و چشم انداز زیبایی را به وجود آورد.

نقاشی های موجود بر روی کاشی های این بنا همانند موزاییک حضرت مسیح، تصاویری از مریم مقدس و مسیح، نقاشی جبرئیل و میکائیل، موزاییک ترکیب دسیسی، موزاییک زوئه و موزائیک اسقق از محبوب ترین آثار هنری موجود در مجموعه ایا صوفیه هستند که به نمایش گذاشته شده اند.

حمام خرم سلطان ایا صوفیه

حمام خرم سلطان ایا صوفیه یکی از قدیمی ترین و زیبا ترین حمام های تاریخی شهر استانبول می باشد که قدمت آن به قرن شانزدهم و زمان سلطان سلیمان، پادشاه معروف عثمانی باز می گردد. دستور ساخت این حمام را خرم سلطان، ملکه امپراطور عثمانی به معمار دربار، یعنی معمار سینان داد. او نیز مکانی میان ایا صوفیه و مسجد آبی را به منظور ساخت این بنا انتخاب نمود.

درب های این حمام در سال 2011 رو به عموم باز شد و این امکان فراهم گردید تا گردشگران علاوه بر بازدید از این مکان، خود را به یک استحمام به سبک ترکی میهمان کنند و از اسپای این مجموعه لذت ببرند.

کاخ توپکاپی

کاخ توپکاپی از بزرگ ترین و قدیمی ترین کاخ های جهان محسوب می شود. این کاخ در قرن 15 میلادی محل اقامت اصلی سلطان مقر حکومت امپراتوری عثمانی بوده است.

کاخ توپکاپی در تاریخ سوم آوریل 1324 هم زمان با شکل گیری جمهوری ترکیه و پایان دولت عثمانی با دستور حکومتی در فهرست آثار ملی این کشور به ثبت ترسید.

کاخ توپکاپی شامل سه معماری مستقل از جمله سه بخش کاخ بیرونی، کاخ درونی و حرمسرا می شود. ساخت این مجموعه با هدف رعایت انزوا و حریم سلطنتی صورت گرفته است.

آن چه که امروزه نیز نه تنها در این اثر بلکه در باقی کاخ ها و آثار به جا مانده از دوره عثمانی به وضوح مشاهده می شود. چهار حیاط مجموعه کاخ توپکاپی و حرمسرا از جمله جاذبه های دیدنی این عمارت تاریخی در شهر استانبول می باشند.

کلیسای ایا ایرنه

کلیسای ایا ایرنه یا کلیسای حاجیا اولین کلیسایی می باشد که در شهر باستانی قسطنطنیه بنا شد و تا پیش از ساخت ایا صوفیه، دفتر اصلی مسیحیان قسطنطنیه بود. این بنا با قدمتی از 1600 سال قبل در کاخ اعظم کنستانتین واقع شده بود. کلیسای ایا ایرنه یک بار در قرن پنجم و بار دیگر در قرن هشتم میلادی به دلایل نا مشخصی تخریب و هر بار مورد باز سازی قرار گرفت. در قرن هشتم موزاییک ها و تیینات با شکوهی به داخل کلیسا اضافه گردید که ابهت و زیبایی آن دو چندان کرد.

این کلیسا در حال حاضر به موزه ایا ایرنه و همین طور محلی برای برگزاری موسیقی کلاسیک تبدیل شده است و هر سال بسیاری از کنسرت های فستیوال بین المللی استانبول در این کلیسا برگزار می گردد.