جمعیت بومی بهترین گزینه برای راهنمایی گردشگران و حفظ محیط زیست است
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی گفت: همکاری و مشارکت مردم بومی شهر های گردشگر پذیر در حفظ محیط زیست شهر خویش بسیار مهم است. قطعا بهترین گزینه برای راهنمایی گردشگران و حفاظت از محیط زیست جمعیت بومی است.
مژگان ثابت تیموری در گفت و گو با خبرنگار با من بیا با بیان این که ما بایستی به جوامع محلی مناطق گردشگر پذیر راهنمای گردشگری بودن را آموزش دهیم، اظهار کرد: این موضوع بر عهده شهرداری ها و ادارات کل میراث فرهنگی استان ها است. در برخی موارد برای این که از یک محیط طبیعی مراقبت شود، افراد با گردشگران پرخاشگرانه، تند خویانه و یا رفتار های تهاجمی برخورد می کنند؛ در حالی که گردشگر اطلاعات کافی ندارد و بایستی به گونه ای با آن برخورد شود که حتی نسبت به محیط طبیعی تعلق خاطر پیدا کند و به آن شهر احترام بگذارد.
وی عنوان کرد: بنابراین برای راهنمایی گردشگران باید رهبرانی از مردم بومی انتخاب شوند که پس از فرا گرفتن آموزش های لازم بتوانند گردشگران را هدایت کنند. این موضوع باعث می شود گردشگران نسبت به آن منطقه احساس تعلق داشته باشند.
ثابت تیموری در خصوص اثرات طبیعت‌گردی و گردشگری بر محیط زیست اظهار کرد: زمانی که از طبیعت گردی سخن به میان می آید، ما امکان ورود به هر مکان طبیعی را در هر شرایطی که تمایل داشته باشیم، داریم و مانعی برای ما وجود ندارد. به دنبال این موضوع معمولا ما از فضا های تفریحی و تفرجگاه ها بدون این که تعهدی نسبت به آن داشته باشیم، استفاده می‌کنیم.
وی افزود: بنابراین این نوع گردشگری که عموما اکثر افراد انجام می دهند، می تواند صدماتی را به طبیعت وارد کند؛ به خصوص زمانی که هنوز افراد نسبت به محیط طبیعی آگاهی پیدا نکرده باشند و تنها از امکانات و فضایی که آن محیط طبیعی دارد، استفاده کنند. به عنوان مثال افراد بدون این که بدانند آیا یک گیاه در سال آینده رشد خواهد کرد یا خیر، به چیدن گل ها و گیاهان می‌پردازند.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی تصریح کرد: برداشت بی رویه بسیاری از گیاهانی که تصور می کنیم دارویی یا خوراکی است، صدمه بسیار زیادی به گونه های گیاهی وارد می کند. هم چنین با ورود پر سر و صدای مان به محیط های طبیعی باعث از بین رفتن سیکل طبیعی زندگی بسیاری از جانوران می شویم.
وی عنوان کرد: این که بسیاری از افراد با ورود خود به تفرجگاه ها شرایط محیط های طبیعی را رعایت نمی کنند، به دلیل نا آگاهی و بی اطلاعی از محیط است.
گردشگران باید نسبت به محیط طبیعی خود آگاهی لازم را داشته باشند
ثابت تیموری در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که طبیعت‌گردی در جوامع صنعتی گسترش یافته، تا چه میزان به فرهنگ طبیعت گردی در زمینه محیط زیست توجه شده، بیان کرد: با صنعتی شدن کشور های دنیا به مراتب محیط زندگی نیز صنعتی تر شده و توسعه شهری متراکم باعث می شود که انسان ها نیاز به فضا های باز و طبیعی را بیش تر احساس کنند. در این میان آن چه بسیار مهم است، آگاهی پیدا کردن از چگونگی ورود به طبیعت است.
وی خاطر نشان کرد: یکی از گزینه هایی که می تواند به ما در حفظ محیط طبیعی و تفرجگاهی کمک کند، این است که از نحوه ورود و خروج به آن محیط و بهره برداری از آن آگاهی پیدا کنیم. قطعا اطلاع رسانی های رسانه ای و تبلیغات بیلبورد ها در ورودی محیط های تفریحی و سطح شهر می تواند در آگاهی بخشی مردم موثر باشد.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: در بعضی از محله های مشهد خانه های فرهنگ فعالیت دارد که این فضاها می تواند به فرایند های اطلاع رسانی کمک کند. هم چنین می توان در پارک‌های شهری فضا هایی را برای برگزاری کارگاه های آموزشی اختصاص داد تا افراد نحوه رفتار با محیط طبیعی را در همان مکان آموزشی فرا گیرند.
کودکان می توانند مانع از خسارت والدین به محیط زیست شوند
وی اظهار کرد: هم چنین اگر آگاهی بخشی از مدارس و مهد کودک ها آغاز شود، قطعا می تواند مانعی بزرگ برای خانواده هایی باشد که به محیط طبیعی خود احترام نمی گذارند چون کودکان مانع از خسارت والدین به محیط زیست می شوند.
وی ادامه داد: اما گردشگری انبوه در محیط طبیعی قطعا بایستی با مدیریت مسئولان انجام گیرد. به عنوان مثال اگر اداره کل محیط زیست که حفاظت از محیط های طبیعی را بر عهده دارد، لازم است برای هر محیط طبیعی ظرفیتی اعلام کند. در این صورت حفظ آن محیط امکان پذیر تر خواهد بود. هم چنین اگر مدیریت فضای طبیعی با ارگان هایی مانند شهرداری است، باید ظرفیت و محدودیت ها باز هم اعمال شود تا افراد به گیاهان، حیوانات و دیگر پدیده های حفاظت شده آسیب وارد نکنند.
ثابت تیموری اضافه کرد: هم چنین اگر افراد تمایل داشته باشند که از طریق تور ها یا گشت های دفاتر خدماتی، مسافرتی و گردشگری از اماکن مختلف بازدید داشته باشند، قطعا این بازدید ها باید با هماهنگی بین دفاتری که تور برگزار می کنند، انجام شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: بنابراین برنامه ریزی های لازم برای آگاهی بخشی به مردم به مدیریت دستگاه های اجرایی متولی باز می گردد تا این روند باعث آگاهی بخشی گروه های سنی مختلف جامعه شود.
طبیعت گردی امری خود خواسته است
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که برای جلوگیری و کاهش اثرات منفی در محیط زیست چه آموزش ها و اقداماتی باید برای گردشگران انجام شود، تصریح کرد: با توجه به این که طبیعت گردی امری خود خواسته است و مردم حاضر نیستند برای سفر به مشهد از خدمات تور ها و دفاتر خدمات مسافرتی استفاده کنند، نمی توان از این روش برای آموزش استفاده کرد اما اگر مسافران و گردشگران با تور های گردشگری به مشهد سفر کنند، راهنمایان گردشگری می توانند با ارائه برخی آموزش ها در مسیر رسیدن به مقصد بسیار موثر عمل کنند.
ثابت تیموری مطرح کرد: معمولا مردم تنها طبیعت گرد هستند. متاسفانه یکی از آسیب های پرتعداد این طبیعت گردی ها پسماند غیر قابل بازیافت است. این پسماند شامل انواع پلاستیک و ضایعات مواد خوراکی که نا زیبایی بصری برای طبیعت به وجود می آورد و در پی آن مشکلاتی را هم برای گیاهان و حیوانات ایجاد می کند، است. بنابراین موثر ترین راهکار برای آموزش صحیح طبیعت گردی و حفاظت از آن زمان برگزاری تور های گردشگری است.
وی اضافه کرد: بهترین روش نیز این است که آموزش ها به صورت حضوری و فیزیکی ارائه شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی اظهار کرد: نکته قابل توجه دیگر در طبیعت گردی این است که افراد در مصرف آب دقت لازم را داشته باشند. افراد برای تفریح و طبیعت گردی خود بیش تر تمایل دارند که در کنار رودخانه باشند و این موضوع موجب می شود که به خود اجازه دهند آب آن منطقه را آلوده کنند و با رفت و آمد در آب و کثیف کردن آن حق استفاده را از دیگران می گیرند. چنین رفتاری می تواند باعث شیوع انواع بیماری ها شده و برای افراد دیگر و حتی حیوانات مشکل به وجود آورد.
شهرداری مشهد فضا های آلوده را به تفرجگاه های طبیعی تبدیل کرده است
وی در پاسخ به این سوال که امکانات و زیر ساخت های لازم در شهر های گردشگر پذیر برای حفظ محیط زیست چقدر است، گفت: مشهد از شهر هایی است که در زمینه زیر ساخت های تفرجگاه هایی مانند پارک های طبیعی در سطح شهر به خوبی عمل کرده است. با توجه به این که مشهد در منطقه ای خشک واقع شده است، عملا نباید چنین وسعت فضای سبزی داشته باشد اما شهرداری مشهد در این زمینه ورود پیدا کرده و فضا هایی که عمدتا آلوده و مشکل ساز بوده را به تفرجگاه های طبیعی تبدیل کرده است.
ثابت تیموری یادآور شد: لازم است در این پارک های شهری و فضا های تفریحی آگاهی و اطلاع رسانی به خوبی صورت گیرد. برای این منظور می توان با قرار دادن سطل های زباله به تفکیک زباله ها نیز پرداخت که این اقدام می تواند نوعی آگاهی رسانی و آموزش به شهروندان باشد. در این خصوص می توان از سایر روش های تشویقی نیز بهره برد.
وی اضافه کرد: توجه به این که راهنمایان گردشگری باید حافظ محیط طبیعی نیز باشند، بسیار مهم است. در واقع این طور نیست که راهنمایان گردشگری موضوع حفاظت را رعایت نکنند اما انتظار داشته باشند دیگران از محیط طبیعی حفاظت کنند. بنابراین توصیه می شود راهنمایان گردشگری برای دیگر گردشگران الگو باشند تا آن ها نتوانند نسبت به محیط طبیعی بی‌تفاوت باشند.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: در نهایت اگر قرار باشد افراد از طبیعت بهره برداری کنند، باید بدانند که در فصل های خاص هم چون رویش گیاهان و… از سفر پرهیز کنند یا آگاهی کاملی از منطقه ای که قصد سفر به آن را دارند، داشته باشند.
منبع: ایسنا
