معرفی بازار تهران

بازار تهران یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین بازار های کشور به شمار می آید که به عنوان قلب اقتصادی ایران شناخته می شود. چرا که بسیاری از فعالیت های اقتصادی در این محل رخ می دهد. این بازار در بافت قدیمی تهران واقع شده است و به عنوان یادگاری از دوران قاجار از آن یاد می شود.

بازار تهران نه تنها برای گردشگران داخلی، بلکه برای گردشگران خارجی نیز جذاب و دیدنی می باشد. علاوه بر این، به دلیل داشتن تنوع کالا ها و قیمت ارزان تر، مقصدی بی نظیر برای عاشقان خرید محسوب می شود.

در واقع بازار تهران، همه چیز را در خود جای داده است. سرا ها و تیمچه های مختلف و پاساژ های چند طبقه لوکس و شیک یا رستوران های سنتی و فست فود، کاروان سرا ها، پیاده راه ها، کالسکه و… همگی جزو جذابیت ها و دیدنی های بازار تهران به شمار می روند که باعث راضی نگه داشتن هر سلیقه ای شده اند.

البته نا گفته نماند که هر قشری از جامعه مانند متوسط و حتی ضعیف یا افراد ثروتمند، بدون شک گشت و گذاری در بازار تهران داشته اند. در ادامه به صورت کامل تاریخچه بازار را برای شما شرح می دهیم و همین طور نحوه رسیدن به این محل را برای شما بازگو خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

معرفی بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران یکی از مهم ترین مراکز اقتصادی و تاریخی پایتخت محسوب می شود که با داشتن جذابیت های فراوان، به مهم ترین مرکز خرید تهران تبدیل شده است. جالب است بدانید که این محل در سال 1356 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بازار که وسعت آن به حدود 105 هکتار می رسد، به فروش کالا های مختلفی اختصاص داده شده است و شامل مجموعه ای از خرده فروش ها، عمده فروش ها، کارگاه های تولیدی، انبار های کالا و… می شود. در واقع بسیاری از کارگاه های تولیدی در بازار تهران نمایندگی دارند. به همین دلیل این محل مرکز اصلی توزیع کالا در داخل کشور محسوب می شود.

با این که بازار 15 خرداد، یکی از مهم ترین و اصلی ترین محل ها برای خرید و فروش انواع و اقسام کالا ها در کشور ایران محسوب می شود، بنا های قدیمی و رستوران های متعددی را در خود جای داده است که بازدید از آن ها چندان هم خالی از لطف نیست. ضمن این که برگزاری برنامه خاص بازاری ها نیز بهانه دیگری برای علاقه مندان می باشد تا سری به این بازار بزنند.

آدرس بازار بزرگ تهران کجا است؟

بازار بزرگ تهران که با نام بازار 15 خرداد نیز شناخته می شود، در استان تهران و در منطقه 12 شهرداری شهر تهران واقع شده است. این بازار از جنوب به خیابان مولوی، از شرق به خیابان مصطفی خمینی (سیروس)، از شمال به خیابان پانزده خرداد و از غرب به خیابان خیام منتهی می شود. چهارراه مولوی، میدان محمدیه و چهارراه سیروس در تقاطع این خیابان ها قرار گرفته اند.

آدرس بازار بزرگ تهران: تهران، میدان پانزده خرداد، بازار بزرگ تهران

ساعات کاری بازار 15 خرداد

بازار پانزده خرداد در روز های شنبه الی چهارشنبه از ساعت 8.30 صبح تا 17 عصر باز می باشد. هر چند بخش های خارجی بازار تا ساعت 20 فعالیت دارند. در روز های پنج شنبه مغازه های داخل بازار تا ساعت 14 عصر و مغازه های بیرون بازار تا ساعت 17 عصر مشغول به کار می باشند.

بهترین زمان برای بازدید از بازار، ساعات اولیه صبح است. چرا که ازدحام جمعیت کم تری در بازار وجود دارد و اصطلاحا بازار خلوت تر می باشد. بازار تهران در روز های جمعه و تعطیلات رسمی بسته می باشد و صرفا برخی از پاساژ ها واقع در انتهای خیابان اصلی بازار فعالیت دارند.

نحوه رسیدن به بازار بزرگ 15 خرداد

بهترین وسیله نقلیه برای دسترسی به بازار بزرگ تهران، مترو می باشد. چرا که بازار در محدوده طرح ترافیک واقع شده است و حتی در روز های تعطیل هم ترافیک سنگینی در این منطقه وجود دارد.

ایستگاه مترو پانزده خرداد، بهترین گزینه برای رسیدن به این بازار می باشد. چرا که فاصله چندانی با بازار ندارد و با یک پیاده روی کوتاه می توانید به آن برسید. به این منظور باید سوار خطر یک متروی تهران (تجریش – کهریزک) شوید و یا خط خود را به این خط تغییر دهید.

با این حال، به منظور رسیدن به بازار بزرگ پانزده خرداد، انتخاب دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم:

• ماشین شخصی: در صورتی که از اتومبیل شخصی برای رسیدن به بازار بزرگ استفاده می کنید، توصیه می کنیم از طریق خیابان خیام، مولوی، پانزده خرداد و مصطفی خمینی خود را به بازار برسانید. برای رفتن با اتومبیل شخصی به بازار، باید حتما مجوز ورود به طرح ترافیک را دریافت کنید. لازم است بدانید که به دلیل عدم وجود جای پارک در نزدیکی بازار، مجبور خواهید شد در کوچه پس کوچه های اطراف بازار، جای پارک پیدا کنید.
• تاکسی: تاکسی های خطی زیادی از محل های مختلف شهر مانند میدان انقلاب، فاطمی، آزادی و.. به مقصد گلوبندک حرکت می کنند که شما را سریع تر به محدوده بازار می رسانند.
• اتوبوس: در صورتی که از بی آر تی پایانه آزادی – خاوران استفاده می کنید، باید در ایستگاه چهارراه مولوی پیاده شوید و سپس با چند دقیقه پیاده روی، خود را به بازار پانزده خرداد برسانید.

تاریخچه بازار بزرگ پانزده خرداد

بازار امروزی که اصناف مختلفی در آن فعالیت دارند، بقایای به جا مانده از دوران قاجار می باشد. البته اختلاف نظر هایی در مورد زمان و نحوه ساخت آن وجود دارد. برخی از افراد بر این باور هستند که ناصر الدین شاه موسس بازار تهران می باشد و عده ای آن را حاصل کار شاه طهماسب صفوی می دانند.

سر توماس هربرت، جهانگردی انگلیسی تبار بود که در سفرنامه خود از بازاری صحبت می کند که در عهد صفوی (1108 هجری قمری) وجود داشته است و این طور به نظر می رسد که در این دوران بازار روباز بوده است و سپس در زمان ناصر الدین شاه آن را مسقف می کنند.

جالب است بدانید که بازار بین الحرمین در دوره محمد شاه قاجار و بازار کفاش ها و سرای امیر در دوره ناصر الدین شاه ساخته شده اند.

بازار بزرگ 15 خرداد، علاوه بر این که اهمیت اقتصادی زیادی برای کشور دارد، در دوران قاجار و پهلوی نیز نقش مهمی در تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی داشته است. حضور پر رنگ بازاری ها را می توان در دوره مشروطیت نیز مشاهده نمود که علیه دولت ایستادگی کردند و با مردم همراه شدند و در نهایت در مسجد امام دست به تحصن زدند. در اتفاقاتی که پیش از انقلاب اسلامی رخ داد نیز کسبه بازار به مردم پیوستند و در این پیروزی دست داشتند.

با گذر زمان و تغییر نیاز های اجتماعی، برخی از بخش های بازار مانند بازار توتون فروش ها اهمیت خود را از دست داد و برخی بخش ها مانند بازار زرگر ها و حلبی ساز ها کوچک تر شدند. لازم است بدانید که سه کاروان سرای تاریخی که نام یکی از آن ها کاروان سرا گلشن شکن می باشد، در بازار واقع شده است که امروزه به مغازه و حجره تبدیل شده است.

دوره صفوی

شاه طهماسب در رفت و آمد های خود به شهر ری به منظور زیارت حضرت عبدالعظیم (ع)، علاقه زیادی نسبت به تهران پیدا می کند و دستور می دهد تا حصاری به دور شهر بسازند که به حصار طهماسبی شهرت پیدا کرد. پس از آن، چهار محله در تهران تشکیل شد که یکی از آن ها بازار نام گرفت. در آن روزگار خندقی بین شهر و قلعه حکومتی وجود داشت که در یک طرف آن بساط دکه ها، حجره ها و دست فروشان به راه افتاد و بازار خندق نام گرفت.

در عهد صفویه و زندیه نیز با همین نام شناخته می شد و مورد توجه شاهان در هر دوره قرار گرفت. بسیاری از پژوهشگران با تکیه بر همین حصار که در نزدیکی بازار تهران قرار داشت، هسته اولیه این بازار را در دوره صفویه می دانند.

دوره قاجار

با شروع حکومت قاجار ها، تهران به عنوان پایتخت انتخاب شد و بازار مورد توجه ویژه تری قرار گرفت. آغا محمد خان قاجار توانست با باز سازی دالان ها، حجره ها و سایر بخش ها، باعث رونق این بازار شود. به طوری که فروشندگان و خریداران زیادی راهی این مکان شدند.

در دوران فتحعلی شاه، یک مسجد جامع در حوالی بازار ساخته شد. با این که آن زمان محله ها برای خود بازارچه و بازار داشتند، بازار اصلی شهر از دروازه شاه عبدالعظیم تا مسجد جامع امتداد داشت. در همین دوران بود که بازار از سمت غرب و شمال غرب گسترش پیدا کرد و بازار مروی، چهار سوق بزرگ و کوچک و چهل تن به آن اضافه شد. بازار بین الحرمین در عهد محمد شاه قاجار به این بازار نیز اضافه شد.

با به روی کار آمدن ناصر الدین شاه، علاوه بر سازماندهی ورودی های بازار، یک ورودی اصلی با عنوان بازار بزرگ طراحی گردید. ساخت و ساز های زیادی مانند سرای امیر، بازار امیر و بازار کفاش ها در دوره این پادشاه رخ داد. ضمن این که بازارچه هایی مانند بازارچه معیر و قوام الدوله در اطراف آن ساخته شد.

در نزدیکی بازار امروزی، تیمچه ها و بازارچه هایی وجود داشت که بقایای برخی از آن ها مانند تیمچه صدراعظم و بازار مروی هم چنان به چشم می خورد.

جالب است بدانید که قدمت بخش های مهم بازار بزرگ 15 خرداد مانند بازار کفاشان،  بازار عباس آباد، بازار زرگر ها، بازار چهار سوق بزرگ، بازار آهنگران، بازار مسگران و… به دوران قاجار باز می گردد.

با تمامی توضیحات داده شده به نظر می رسد که پایه و اساس بازار بزرگ امروزی، به عصر قاجار باز می گردد. هر چند روایت های مختلفی در مورد نحوه تکمیل بازار وجود دارد. به طوری که برخی از پادشاهان قاجار و برخی وقف زمین و خانه از جانب مردم و بازاریان را عامل اصلی توسعه بازار می دانند.

از نویسندگان و مورخانی که در عهد ناصری از بازار تهران دیدن کرده اند، می توان به جرج کرزن اشاره نمود. به قول جرج همه چیز از اجناس ایرانی تا برخی مصنوعات اروپایی در این بازار پیدا می شود!

دوره پهلوی

در دوره پهلوی، با شکل گیری مدرنیته و ساخت بازارچه ها، کارکرد سنتی بازار بزرگ تهران، در امور اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی تا حدی روندی نزولی پیدا کرد. هر چند که در کودتای 28 مرداد، ردپای آن دیده می شود. امروزه بازار پانزده خرداد، فقط جنبه کارکرد اقتصادی خود را حفظ نموده است و به عنوان یکی از بهترین مکان های دیدنی استان تهران به منظور گردشگری به شمار می آید.

کارکرد های بازار بزرگ تهران

به طور کلی می توان برای بازار تهران چهار کارکرد مشخص نمود که در ادامه توضیح مختصری در مورد آن ها داده ایم:

• کارکرد اقتصادی: از آن جا که خرید و فروش، بخش اساسی بازار را تشکیل می دهد، این جنبه را می توان مهم ترین کارکرد بازار به شمار آورد.
• کارکرد اجتماعی – فرهنگی: فضای ساختاری و معماری بازار، فرهنگ غنی آن را به نمایش گذاشته است. ضمن این که قسمت های مختلف بازار باعث ایجاد ارتباط بین اقشار مختلف مردم و افراد شاغل در بازار می شود.
• کارکرد مذهبی: ارتباط محکمی بین بازاری ها و روحانیت از دیر باز تا به امروز وجود داشته است و خمس و زکات خود را به آن ها پرداخت می کرده اند. علاوه بر این، از مهم ترین مکان های بازار، مساجد و مدارس بوده اند که همین امر از ارتباط عمیق بازار با نهاد دین حکایت دارد. برنامه های مذهبی نیز بخش مهمی از اتفاقات بازار تهران محسوب می شوند که در ایام مختلف به خصوص در ایام محرم برگزار می شوند. غذا های نذری بازار نیز با سایر غذا های نذری تفاوت دارند. سیب زمینی پخته با نان و گلپر از معروف ترین آن ها می باشد. علاوه بر این، مراسم حلوا پزان در روز تاسوعا که در چهارراه گلوبندک برپا می شود، شهرت زیادی در بین اقشار مختلف جامعه پیدا کرده است.
• کارکرد سیاسی: بازار تهران در طور تاریخ معاصر نیروی فعالی در جهت مخالفت و یا موافقت با قدرت های سیاسی حاکم بوده است.

بررسی معماری و ساختار بازار بزرگ پانزده خرداد

بازار بزرگ تهران مانند سایر بازار های ایران، از طاق های ضربی، راهرو های متعدد و باریک، گنبد و.. تشکیل شده است. با این که به مرور زمان تغییرات زیادی در آن رخ داده است، اما هم چنان برخی از بخش های قدیمی و زیبای آن در جای خود مانده اند. در این بخش های قدیمی می توانید طاق های ضربی و گنبد هایی را مشاهده کنید که با زیبایی تمام خود نمایی می کنند. به خصوص روزنه ها و سوراخ های موجود در طاق ها و گنبد ها که باعث ایجاد نور فضای داخلی و همین طور گردش هوا در این فضا شده اند.

مساحت بازار تهران امروزی به بیش از 100 هکتار می رسد. هر چند از ابتدا این چنین نبود و بر حسب نیاز ها و مقتضیات زمان در دوره های مختلف تاریخی به شکل امروزی تبدیل شده است. به همین دلیل نمی توان سبک معماری دقیق و خاصی را برای آن در نظر گرفت. البته که نشانه های معماری تهرانی در بیش ترین بخش های آن به چشم می خورد. اما به طور کلی بخش های آسیب دیده یا جدید بازار، معماری خاصی را در بر نمی گیرند و از مصالح جدید برای ساخت یا مرمت آن ها استفاده شده است.

همان طور که پیش تر گفته شد، بازار تهران به مرور زمان توسعه پیدا کرد و به دلیل گرمای تابستان، بخش هایی از آن مسقف شد و در ادامه فضا های جدید خدماتی مانند قهوه خانه، حمام، مسجد، زورخانه، حسینیه و سقاخانه به آن اضافه گردید.

راسته های بازار نیز به مرور زمان به آن اضافه شدند که هر کدام به فروش کالای خاصی اختصاص پیدا کردند. ضمن این که به تکیه، حمام و مسجد نیز مجهز بودند و اعیاد و عزاداری های مخصوص به خود را داشتند. به طوری که برای جلب توجه مردم، بین راسته ها رقابت شدیدی حکم فرما بود.

معماری سنتی بازار تهران دارای دو راسته بسیار مهم می باشد که در محل تقاطع آن ها، چهار سوق بزرگ واقع شده است. محور شمالی، جنوبی، شرقی و غربی چهار سوق بزرگ به ترتیب به خیابان های پانزده خرداد، مولوی، خیام و مصطفی خمینی منتهی می شود.

جالبت است بدانید که چهار سوق بزرگ، از فضایی هشت ضلعی تشکیل شده است که قدمت آن به سال 1222 هجری قمری باز می گردد و از گنبد مدور کوتاهی با گچ کاری زیبا تشکیل شده است.

معرفی بخش های مختلف بازار بزرگ پانزده خرداد

بازار تهران از چند ورودی تشکیل شده است که امکان ورود به آن را از مسیر های مختلف فراهم کرده اند. اگر از ایستگاه مترو پانزده خرداد پیاده شدید، به سمت سبزه میدان حرکت کنید. این مسیر نیز جذابیت های زیادی را در خود جای داده است. شما فروشندگانی را مشاهده خواهید کرد که به فروش آجیل و خشکبار و… مشغول هستند.

پس از عبور از بازار رضا که به فروش پوشاک زنانه اختصاص داده شده است، می توانید با عبور از خیابان مصطفی خمینی به بازار برسید. کافی است که وارد بازار سرپولک شوید که شما را به بخش شرقی بازار می رساند. بخش های مختلف بازار بزرگ 15 خرداد به شرح زیر می باشند:

• سرا ها: ابوتراب، اسلامی، امیر کبیر، بوعلی، تهرانچی، جواهریان، دالان دراز، دلگشا، شیخ جعفر، قدیانی، کرباسی، گلشن شکن، مصباح، مهدی زاده، میرزا اسماعیل، نو قزوینی ها، وزیری، یزدی ها و…
• پاساژ ها: احمدی، آزادی، اسلامیه، ایران یراق، جعفری، دربنده، شمس، صدقیانی، کاووسی، مهتاش، وحدت، مهدی و…
• بازار و بازارچه: بین الحرمین، خلیج فارس، دروازه نو، زرگر ها، عباس زاده، کیلویی ها، مسجد جامع، مسگر ها، نجار ها و…
• مرکز و مجتمع تجاری: ایران، پوشاک کویتی ها، توحید، خیام، سرپولک، قائم، گلستان، میلاد و…
• تیمچه ها: حاجی ابوتراب، باوفا، حاجب الدوله، توجه، ملا علی کنی

سبزه میدان

سبزه میدان در شمال بازار واقع شده است و به نوعی نقطه آغاز بدنه اصلی بازار محسوب می شود. در اطراف آن فرش، لوازم دکوراسیون داخلی خانه، غذا های سنتی و فست فود و طلا و جواهر به فروش می رسد. قدمت سبزه میدان به اوایل عصر صفوی باز می گردد. هنگامی که امیر کبیر در سال 1268 قمری دستور ایجاد تغییرات وسیعی در این محدوده را داد و سبزه میدان شکل گرفت. این میدان سرد و گرم های زیادی را تجربه کرده است و مرکز مهمی برای برگزاری مراسم های مذهی، سیاسی و همین طور اجتماعی در تهران بوده است.

خالی از لطف نیست که در مورد علت نام گذاری این میدان نیز اطلاعاتی را به دست آورید. از آن جا که در عصر زندیه و اوایل دوران قاجار، از این منطقه به منظور کاشتن سبزی خوردن استفاده می کردند، به عنوان سبزه میدان شناخته شد. سر در زیبایی در ضلع جنوبی آن وجود دارد که دروازه ورودی به بازار تهران محسوب می شود.

تیمچه مهدی

پس از گذشت از سر در سبزه میدان، به بازار کفاش ها می رسید. در ابتدای این بازار، تیمچه مهدی با پوشش ضربی و تزیینات زیبای یزدی بندی قرار دارد. این تیمچه به فروش ترمه اختصاص داده شده است.

تیمچه حاجب الدوله

تیمچه حاجب الدوله در مجاورت مسجد امام واقع شده است که یکی از برجسته ترین و قدیمی ترین بنا های بازار بزرگ تهران محسوب می شود. این تیمچه توسط حاج علی خان حاجب الدوله در دوره ناصر الدین شاه ساخته شده است. محصولاتی که در این تیمچه به فروش گذاشته شده اند ظروف و محصولات دکوری می باشند. پس از این تیمچه وارد بازار بزار ها خواهید شد.

امامزاده سید ولی (ع)

در صورتی که از بازار حجاب الدوله به سمت بازار کفاش ها و بازار سید ولی حرکت کنید، با امامزاه سید ولی (ع) رو به رو خواهید شد. این امامزاده از نوادگان امام محمد تقی (ع) می باشد. ساختمان بی آلایش و ساده امامزاده، صفای خاصی به بازار بخشیده است. بقعه این امامزاده به کاشی کاری، آیینه کاری و… مزین شده است که برای گردشگران از جذابیت ویژه ای برخوردار است.

مسجدی که در شمال غرب بقعه واقع شده است از دوران فتحعلی شاه قاجار به یادگار مانده است. جالبت است بدانید که تا همین چند سال پیش، درخت چناری در کنار بقعه وجود داشت که چنار خون بار شهرت پیدا کرده بود.

قهوه خانه حاج علی درویش

اگر دوست دارید که کوچک ترین قهوه خانه دنیا را مشاهده کنید، پس از تیمچه حاجب الدوله باید به بازار بزاز ها بروید و به طرف شمال حرکت کنید. قهوه خانه حاج علی درویش با دکوراسیونی نوستالژی از سال 1297 فعالیت دارد.

این قهوه خانه در مجاورت مسجد عبدالله خان واقع شده است و صاحب فعلی آن، حاج کاظم این مکان را از پدر خود به ارث برده است. جالب است بدانید که این قهوه خانه ارزشمند در فهرست آثار ملی میراث ناملموس به ثبت رسیده است.

مسجد جامع تهران

مسجد جامع تهران که با نام های مسجد عتیق و مسجد جامع بازار تهران نیز شناخته می شود، عنوان قدیمی ترین مسجد پایتخت را با خود یدک می کشد. این مسجد با داشتن مساحتی معادل 4.500 متر مربع، تقریبا 20 هزار متر مربع زیر بنا و هفت شبستان، حوض و سقاخانه را در خود جای داده است. این مسجد نیز در آذر ماه سال 1375 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

مسجد امام

مسجد امام که با نام های مسجد شاه و یا مسجد سلطانی نیز شناخته می شود، اثری به جا مانده از دوران قاجار محسوب می شود که در سال 1363 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. فتحعلی شاه قاجار دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. به همین دلیل با نام مسجد شاه شهرت پیدا کرده است. بر اساس شواهد تاریخی موجود، این مسجد پس از مسجد جامع بازار به عنوان دومین مسجد جامع بزرگ تهران به شمار می آید و تزیینات درخور توجهی را در خود جای داده است که بسیاری از آن ها با الهام از مسجد وکیل شیراز طراحی شده اند.

بازار بین الحرمین

بازار بین الحرمین، یکی از بخش های تاریخی بازار بزرگ پانزده خرداد به حساب می آید که به فروش لوازم التحریر اختصاص داده شده است. این بازار در نزدیکی مسجد امام واقع شده است که به منظور رسیدن به آن باید پس از خیابان 15 خرداد، به سمت پله نوروز خان حرکت کنید، سپس با عبور از ورودی مسجد امام، به طرف چپ حرکت نمایید تا به این بازار برسید.

خانه ملک

خانه ملک یکی از خانه های تاریخی محسوب می شود که معماری آن به دوره قاجار و پهلوی باز می گردد. این خانه نیز در فهرست ملی ایران قرار دارد و از تزیینات بسیار زیبایی مانند کاشی کاری، آجر کاری، حجاری، دیوار پوش های قاجاری، منبت کاری، گچ بری، تزیینات فلزی و… برخوردار شده است.

حاج حسین آقا ملک یکی از تجار ثروتمند مشهد بود که موقوفات زیادی مانند کتابخانه و موزه ملی ملک را از خود به یادگار گذاشت. اهمیت خانه ملک به قرار گیری آن در فاصله دو مکان مقدس مسجد امام و مسجد جامع مربوط می باشد.

حاج حسین آقا ملک منزل خود را به کتابخانه و موزه تبدیل نمود و تا آخر عمر در آن زندگی کرد. با در نظر گرفتن این که ایشان به منظور گسترش کتابخانه و موزه ملک اهمیت زیادی قائل بوده است، زمینی را در محوطه باغ ملی تهران خریداری کرد که اکنون به عنوان موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک فعالیت دارد.

چهار سوق بزرگ

چهار سوق بزرگ بازار تهران، از یک فضای هشت ضلعی تشکیل شده است که گنبد کوتاه مدوری باعث مزین کردن و چشم گیر تر شدن آن شده است. این بخش یکی از قدیمی ترین قسمت های بازار بزرگ پانزده خرداد محسوب می شود که در تقاطع بازار چهار سوق، بازار مسجد جامع، کوچه هفت تن و بازار مسگر ها واقع شده است. نام این بخش از بازار نیز در فهرست آثار ملی به چشم می خورد.

چهارسو مهم دیگری نیز در بازار تهران وجود دارد که با نام چهارسو کوچک شناخته می شود. این چهارسو در تقاطع بازار امامزاده زید (ع) و بازار مسگر ها قرار دارد.

امامزاده زید (ع)

امامزاده زید (ع) سومین بقعه قدیمی تهران و همین طور بزرگ ترین زیارتگاه شهر محسوب می شود که در بازار بزار ها واقع شده است. این امامزاده در سال 1315 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. امامزاده زید (ع) محل دفن سید زید بن زین العابدین بن حسین بن علی (ع) می باشد.

لازم است بدانید که آرامگاه لطفعلی خان زند در مجاورت این امامزده قرار دارد. زمان ساخت امامزاده زید (ع) به دوران صفوی باز می گردد که در  زمان قاجار مورد باز سازی قرار گرفته است. این بنا از تزییناتی مانند کاشی کاری و آیینه کاری برخوردار شده است و قدیمی ترین تاریخ موجود در آن به صندوق مرقد مربوط می شود که سال 902 هجری قمری را نشان می دهد.

سرای امیر

سرای امیر از دیگر بخش های قدیمی بازار بزرگ تهران محسوب می شود که با نام سرای اتابکیه نیز شناخته می شود. این سرا از یادگاری های امیر کبیر می باشد.

این بازارچه، در سال 1229 شمسی در غرب بازار بنا شد و حجره ها و دکان های متعددی را در خود جای داده بود. این سرا توانست در آن زمان، تغییر و تحولی اساسی در بازار به وجود آورد. سرای امیر، به فروش پارچه اختصاص دارد و شهرت زیادی را در زمینه منسوجات برای خود کسب کرده است. در حیاط اول آن مجسمه امیر کبیر قرار دارد که بازدید از آن خالی از لطف نمی باشد.

پس از بازدید از سرای امیر، می توانید به کوچه عباس آباد بروید. در این کوچه حمام چال واقع شده است و مغازه دار ها به طور معمول به صورت عمده پارچه های خود را به فروش می رسانند.

کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس

پس از حمام چال، به سمت کوچه موسوی حرکت کنید. جایی که تنها کلیسای بازار تهران را می توانید مشاهده کیند. کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس، در سال 1378 به ثبت ملی رسیده است و عنوان اولین کلیسای تهران را با خود یدک می کشد. قدمت این کلیسا به دوره زندیه باز می گردد.

کلیسا تادئوس از یک طبقه تشکیل شده است که حیاط، ایوان، تالار مراسم، اتاق گوشه جنوب شرقی تالار و فضایی در شرق تالار را در خود جای داده است. جالب است بدانید که طرح تالار این کلیسا چندان بی شباهت به کلیسا های محله جلفای شهر اصفهان نیست!

امامزاده سید اسماعیل (ع)

امامزاده سید اسماعیل (ع) در بخش شرقی بازار و در حوالی خیابان مصطفی خمینی و چهارراه مولوی واقع شده است که از بخش های مختلفی مانند صحن، رواق، ایوان، بقعه و مسجد تشکیل شده است.

در محل بقعه شما این امکان را دارید تا تزیینات آیینه کاری و کاشی کاری را مشاهده کنید. ایوان بلند امامزاده با دو منار زیبا نیز در نوع خود بسیار چشم نواز هستند. این امامزاده نیز از سال 1334 در فهرست آثار ملی ایران جا خوش کرده است.

خانه موزه شهید چمران

در نزدیکی بازار سرپولک، کوچه صراف واقع شده است که شما را به خانه موزه دکتر چمران می رساند. این محل در اصل خانه پدری شهید دکتر چمران بوده است و به منظور نمایش وسایل شخصی و نقاشی های کشیده شده توسط این شهید مورد استفاده قرار گرفته است.

این خانه مساحتی معادل 244 متر مربع دارد و به عنوان نمونه ای از معماری دوران قاجار محسوب می شود. هم چنین تعدادی از لوازم شخصی شهید چمران از کودکی تا شهادت را در قالب دو بخش در به نمایش انظار عمومی گذاشته است.

آدرس صنوف فعال در بازار بزرگ تهران

هر یک از بخش های بازار بزرگ تهران، به فروش کالا های خاصی اختصاص داده شده اند که اگر از محل دقیق آن ها اطلاع داشته باشید، سردرگم نخواهید شد. همین طور می توانید از اتلاف وقت جلوگیری کنید. در ادامه هر یک از بخش ها را به همراه محصولی که ارائه می دهند برای شما معرفی کرده ایم:

آجیل و خشکبار: به منظور خرید آجیل به چهار سوق بزرگ و یا سرای دالان دراز بروید.

طلا و جواهر: با در نظر گرفتن این که بازار زرگر ها در مقایسه با سایر طلا فروشی ها، دستمزد پایینی را برای ساخت طلا می گیرند، می توانید به راحتی از این محل خرید کنید.

بدلیجات: بازار سلطانی یکی از بهترین گزینه ها برای تهیه بدلیجات می باشد. به خصوص که با داشتن تنوع، دست شما را برای انتخاب انواع بدلیجات باز می گذارد.

شال و روسری: به منظور تهیه شال، روسری و… به بازار جعفری مراجعه کنید. قیمت کالا های این بازار به مراتب کم تر از فروشگاه های سطح شهر می باشد.

لباس زنانه: بورس لباس زنان و پارچه را می توانید در بازار عباس آباد پیدا کنید و خرید خوبی را تجربه نمایید.

لوازم خانگی: بازار حاجب الدوله گزینه ای بسیار عالی به منظور خرید انواع و اقسام لوازم خانگی می باشد. به خصوص کریستال و چینی و ظروف دکوری، با قیمت های مقرون به صرفه و مناسب در این بازار موجود هستند.

محصولات زیبایی و آرایشی: بهتر است برای تهیه لوازم آرایشی با کیفیت، به کوچه مروی مراجعه کنید.

عطر و ادکلن: بازار مسجد جامع انتخاب متنوعی را در اختیار طرفداران عطر و ادکلن قرار می دهد.

لوازم خیاطی، کیف و چمدان: سرای مشیر خلوت یکی از راسته های اصلی بازار تهران محسوب می شود که به فروش کیف و چمدان و لوازم خیاطی اختصاص داده شده است.

فرش و تابلو فرش: بازار بین الحرمین، بهشت دانش آموزان دانشجویان به شمار می آید تا لوازم التحریر مورد نیاز خود را با قیمت های مقرون به صرفه خریداری کنند.

پارچه: بهترین محل برای خرید پارچه در بازار تهران، سرای امیر کبیر و حمام چال می باشد. در صورتی که به دنبال خرید پارچه به صورت متری هستید، راسته کیلویی ها می تواند پاسخگوی نیاز شما باشد.

لوازم پلاستیکی: نرسیده به بازار سید اسماعیل، می توانید به پلاستیک فروشی ها مراجعه کنید.

معرفی جاذبه های دیدنی اطراف بازار پانزده خرداد

بازار تهران به قدری وسیع و متنوع است که بدون شک گشتن آن بیش تر از یک روز زمان خواهد برد. اما اگر تصمیم دارید در کنار گشت و گذار در بازار، به سراغ جاهای دیدنی اطراف آن بروید، بهترین گزینه کاخ گلستان و پارک شهر می باشد.

کاخ گلستان: این بنای زیبا با معماری و تزیینات منحصر به فردی که دارد، جزو آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث یونسکو می باشد. کاخ گلستان در واقع از مجموعه ای از بنا های تاریخی مانند شمس العماره، ایوان تخت مرمر، کاخ اختصاصی، تالار سلام، تالار آیینه، تالار عاج، خلوت کریمخانی، عمارت بادگیر و… تشکیل شده است که بدون تردید هر بیننده ای را مسحور جذابیت خود می کند.

پارک شهر: پارک شهر یکی از قدیمی ترین و پر بازدید ترین پارک های شهر تهران می باشد که جاذبه های مختلفی مانند موزه صلح تهران، آکواریوم، باغ پرندگان و سایت پرنده نگری و هم چنین دریاچه مصنوعی را در خود جای داده است.

سوالات متداول در مورد بازار بزرگ 15 خرداد

آدرس بازار بزرگ تهران کجا است؟

بازار بزرگ پانزده خرداد در منطقه 12 شهرداری شهر تهران واقع شده است و به خیابان های مولوی، مصطفی خمینی (سیروس)، پانزده خرداد و خیام منتهی می شود.

ساعات کاری بازار تهران به چه صورت است؟

بازار تهران روز های شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8.30 تا 17 فعالیت دارد. اما بخش های خارجی بازار تا ساعت 20 مشغول به کار هستند. در روز های پنج شنبه مغازه های داخل بازار تا ساعت 14 و مغازه های بیرون بازار تا ساعت 17 فعالیت دارند. بهترین زمان به منظور بازدید از بازار، ساعت اولیه صبح می باشد. چرا که ازدحام جمعیت کم تری در آن وجود دارد. لازم به ذکر است که بازار بزرگ پانزده خرداد در روز های جمعه و تعطیلات رسمی، بسته می باشد و صرفا برخی از پاساژ ها که در انتهای خیابان اصلی واقع شده اند، فعالیت دارند.

چگونه با مترو به بازار بزرگ برویم؟

بهترین گزینه، ایستگاه مترو پانزده خرداد می باشد که فاصله چندانی با بازار ندارد. شما می توانید پس از پیاده شدن از ایستگاه مترو 15 خرداد با چند دقیقه پیاده روی به بازار برسید.

چه کسی بازار تشهرهران را ساخته است؟

بازار بزرگ تهران امروزی، در واقع بقایای به جا مانده از دوران قاجار می باشد. البته اختلاف نظر هایی در مورد زمان و نحوه ساخت آن وجود دارد. برخی از افراد بر این باور اند که ناصر الدین شاه موسس بازار بوده و عده ای دیگر آن را حاصل کار شاه طهماسب صفوی به شمار می آورند.