مجموعه میدان شهرداری رشت

قدمت میدان شهرداری رشت به دوره پهلوی باز می گردد و یکی از اماکن دیدنی شهر رشت محسوب می شود. این اثر در تاریخ 26 آذر 1356 با شماره ثبت 1516 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این میدان در اوایل سلطنت رضا پهلوی (1320 – 1304) احداث شد و مجموعه آن شامل کاخ شهرداری، موزه پست و ساختمان قدیمی هتل ایران می شود.

ساختمان شهرداری و برج ساعت آن، به عنوان نماد شهر رشت به شمار می آیند. این بنا در زمان وقوع زلزله مهیب و ویرانگر منجیل در سال 1369 آسیب دید و چندی بعد توسط روبرت واهانیان، مانند روز اولش مورد مرمت قرار گرفت.

اجرای روزانه موسیقی زنده در صبح هنگام و در زمان مناسبت ها توسط گروه ارکستر شهرداری شهر رشت، رو به روی درب شهرداری، داخل محوطه میدان و در محوطه مخصوص گروه ارکستر صورت می پذیرد و این تنها یکی از ویژگی های بی نظیر میدان شهرداری رشت محسوب می شود. زنگ ساعت واقع شده در این میدان، در هر ساعت برابر با عدد ساعت و هر نیم ساعت یک زنگ به صدا در می آورد.

میدان شهرداری رشت کجا است؟

میدان شهرداری رشت که یکی از شهرت یافته ترین دیدنی های استان گیلان محسوب می شود، در مرکز رشت واقع شده است. خیابان های منتهی به این میدان تا فاصله چند صد متر با سنگ فرش پوشانده شده اند. به همین خاطر تردد ماشین در این فاصله امکان پذیر نمی باشد. دسترسی به این میدان از طریق خیابان های علم الهدی، امام و شریعتی امکان پذیر می باشد.

عمارت شهرداری رشت

ساختمان سفید و زیبای کاخ شهرداری شهر رشت، یکی از جاذبه های زیبا و دیدنی این شهر می باشد که توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب می کند. در واقع می توان از این ساختمان به عنوان یکی از چشم نواز ترین عمارت های میدان شهرداری رشت نام برد.

در حال حاضر بیش از 90 سال از قدمت این ساختمان گذشته است و این بنا هنوز همانند روز اول زیبایی خاص خود را دارد. برای افرادی که در شهر رشت ساکن هستند و هر روز از کنار این عمارت چشم نواز می گذرند، این بنا کاملا عادی به نظر می رسد. اما برای افرادی که به تازگی به شهر رشت وارد شده اند و قصد سیاحت و سفر دارند، این بنا و تمامی ساختمان های میدان شهرداری، چشم اندازی زیبا و رویایی دارند. کاخ شهرداری رشت در 26 آذر ماه سال 1356 با شماره 1516 جزو ثبت آثار ملی شده است.

میدان شهرداری رشت، نماد این شهر محسوب می شود و یکی از جاذبه های اصلی و چشم نواز رشت به شمار می رود.

تاریخچه عمارت شهرداری رشت

در دوره مشروطه رشت به سمت نو شدن گام برداشت. پس از تصویب قانون بلدیه در سال 1286 شمسی، رشت به عنوان اولین بلدیه ها شناخته شد و بنای کاخ در همان ساب به دستور میرزا خلیل و اداره بلدیه رشت، در غرب میدان شهرداری در دستور ساخت قرار گرفت، اما متاسفانه بلافاصله ساخته نشد.

زمین کاخ، پیش از ساخت، یک تپه بیش نبود که قبر یک سید در آن وجود داشت. بعد از ساخت بنا، قبر سید نیز تخریب شد و به تبع آن برخی ساختمان هایی که در مسیر ساخت این عمارت بنا شده بودند، تخریب گردیدند. به دلیل غلبه مذهب به تجدد، این حرکت برای مردن ساکن رشت، چندان خوشایند نبود و منجر به شکل گیری اعتراضاتی شد که با تعویض حاکم رشت و جایگزینی فضل الله زاهدی و انتقال قبر به محوطه ساختمان، اعتراضات مردم نیز کاهش پیدا کرد.

حاجی میرزا خلیل که جزو مشروطه خواهان شهرت یافته بود، مأمور تاسیس بلدیه یا همان شهرداری شد و انجمنی به ریاست حاجی میرزا یوسف خان و عضویت سید مهدی رئیس الواعظین، ناصر التجار، میر احمد امام، حاجی میرزا ابوطالب و میر منصور هدی به نام انجمن بلدیه به او کمک فکری می دادند. سال ها طول کشید تا ساخت کاخ شروع شد. پیش از ساخت بنای کاج در میدان شهرداری رشت، اداره بلدیه رشت در محل ساختمان خوشتاریا واقع شده بود.

کاخ شهرداری رشت شامل ساختمان های عمومی اعم از موزه پست و هتل ایران می شود که از معماری ویژه و مطلوبی برخوردار شده اند. به همین خاطر به آن مجموعه میدان شهرداری رشت می گویند.

در روز هایی که ساختمان شهرداری اداره بلدیه را بر عهده گرفته بود، هر روز صبح اجرای موزیک زنده و ارکستر شهرداری رشت، رو به روی درب شهرداری برگزار می شد که امروز جایگاه مخصوصی برای این گروه در داخل محوطه در نظر گرفته شده است.

از مهم ترین وقایع تاریخی این عمارت می توان به این نکته اشاره نمود که کاخ و میدان شهرداری در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق، مقر اعزام نیرو های رزمنده به جبهه های جنگ بوده است.

معماری عمارت شهرداری رشت

سبک معماری میدان شهرداری رشت، بر اساس شیوه معماری روسی می باشد. دقیق شدن در سبک معماری کاخ و مقایسه آن با ساختمان ها مستقر در روسیه، کاملا این مسئله مشخص می شود. معمار این بنا که یک فرد روسی به نام سردارف می باشد، طرح آن را بر اساس الهام از معماری جدید سنپترزبورگ انتخاب نموده است و با به کار گیری معماران ایرانی ساکن در شهر رشت، شروع به ساخت آن کرده است. مهندسی کاخ از بین مهندسین آلمانی – ارمنی انتخاب شده بودند.

این کاخ حدود 24 متر ارتفاع دارد و برج آن که در گذشته به منظور دیده بانی مورد استفاده قرار می گرفته است، بر شهر رشت کامل اشراف دارد. به همین خاطر بیش از نیمی از این شهر در چشم انداز آن قابل مشاهده می باشد.

روبرت واهانیان این سبک معماری در ساختمان شهرداری رشت را در شکوفایی فرهنگ رنسانس و برگرفته از دوره حاکمیت نظامیان می داند. چرا که در آن زمان، شهر رشت پس از شکست نهضت جنگل توسط نیرو های قزاق، پیش از ساختن عمارت شهرداری اداره شهر به مدت دو سال به دست نیرو های نظامی افتاد. در واقع بین سال های 1303 تا 1305 حکمت شهر در دست نظامیان بوده است.

آرم شهرداری رشت بر روی ساختمان با طراحی به شکل دو کلید بر روی هم به صورت ضربدری انجام شده است. این آرم نماد گشایش مشکلات شهری می باشد.

برج ساعت عمارت شهرداری رشت

سه سال پس از این که عمارت شهرداری شناخته شد، ساعت مخصوص ساختمان که در آن دوره نماد تجدد و زمان شناسی به شمار می رفت، در جای خود کار گذاشته شد. در آن زمان در برخی دیگر از شهر های ایران نیز برج ساعت ساخته شده بود که از مهم ترین آن ها می توانیم به شهر تبریز و شهر ساری اشاره کنیم.

معرفی دیدنی های میدان شهرداری رشت

همان طور که پیش تر گفته شد، میدان شهرداری رشت از مجموعه ای ساختمان ها و اماکن دیدنی تشکیل شده است که در این بخش از مطلب به معرفی آن ها می پردازیم:

مقبره ابو جعفر

زمین ساختمان بلدیه، همان طور که پیش تر اشاره شد، پیش از ساخت عمارت، یک تپه بود. این تپه محل دفت سیدی به نام آقا سید ابو جعفر بود که این بقعه پس از ساخت عمارت، به حیاط آن منتقل شد.

هتل ایران

قدمت هتل ایران به دوره پهلوی بازمی گردد. این هتل در ضلع شمالی میدان شهرداری رشت واقع شده است و در تاریخ 25 اسفند ماه سال 1379 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. امروزه این هتل یکی از دیدنی های شهر رشت به شمار می آید و میزبان مراسم فرهنگی شهر رشت می باشد.

هتل ایران با زیربنای 1800 متر مربع همراه با دیگر ساختمان های اداری پیرامون خود مانند ساختمان شهرداری و گست و تلگراف، مجموعه تاریخی میدان شهرداری رشت را تشکیل می دهند.

کتابخانه ملی رشت

کتابخانه ملی رشت اولین کتابخانه ملی ایران می باشد که درست در ورودی خیابان علم الهدی، در مجاورت ساختمان شهرداری رشت واقع شده است. این مجموعه در سال 1313 کار خود را آغاز کرده است و اکنون شامل 150 هزار جلد کتاب چاپی و 1750 جلد کتاب خطی می شود.

اداره پست میدان شهرداری رشت

اداره پست میدان شهرداری رشت یکی از مهم ترین آثار تاریخی و اماکن دیدنی این شهر محسوب می شود. عمارت پست و تلگراف شهر رشت، در ضلع شمالی میدان شهرداری واقع شده است که قدمت آن مربوط به دوران پهلوی اول می باشد. مساحت کلی این ساختمان از مجموعه میدان شهرداری رشت، 1930 متر مربع بوده و به شکل L ساخته شده است که شامل 4 طبقه می شود.

طبقه همکف و اول آن به شکل L می باشد. طبقه دوم بر روی ورودی و قسمتی از شرق ساختمان واقع شده است و طبقه سوم نیز کلاه فرنگی است. این بنا در بین سال های 1310 تا 1312 ساخته شده است و در سال 1379 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

بازدید از میدان شهرداری رشت

میدان شهرداری رشت یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری رشت به شمار می رود. به همین خاطر در روز های تعطیل، فضایی شلوغ تر دارد. این که شما چه ساعتی برای بازدید به این محل مراجعه کنید، کاملا به خودتان بستگی دارد. چرا که در روز جزییات بنا های اطراف بیش تر و بهتر قابل رویت می باشند و شب ها هیاهوی شبانه و نورپردازی، حال و هوایی متفاوت به این میدان می بخشد. در هر صورت شما این امکان را دارید تا همه روزه و در هر ساعتی، بدون پرداخت هیچ گونه هزینه ای به عنوان ورودی، از عمارت با شکوه شهرداری رشت دیدن نمایید.