اگر به دنبال مکانی سرسبز و دیدنی در نزدیک تهران هستید تا لحظاتی آرامش بخش و آسوده را دور از شلوغی و آلودگی شهر تهران همراه با خانواده خود سپری کنید، پس فرصت بازدید از باغ گیاهشناسی ملی ایران را از دست ندهید.
باغ گیاهشناسی ملی ایران یکی از بزرگترین مراکز حفظ و نگهداری انواع گونه‌های گیاهی در خاورمیانه است که در دل آن مجموعه برزرگی از گلها و گیاهان متنوع از سرتاسر جهان قرار دارد. شاید تصور کنید بازدید از این مکان مشابه با گردشی در یکی از پارک‌های تهران باشد، در حالی که دیدار از این باغ می‌تواند به تجربه‌ای شگفت‌انگیز و به یادماندنی برایتان تبدیل شود.
اگر شما نیز دوستدار طبیعت و علاقه‌مند به گل و گیاهان هستید، در این مطلب همراه سایت با من بیا باشید تا با هم به رنگارنگ‌ترین موزه طبیعت زنده ایران سفر کنیم و از دیدن زیبایی‌های آفرینش لذت ببریم.
باغ گیاهشناسی ملی ایران کجاست؟
باغ گیاه شناسی ملی ایران یا همان باغ گیاه شناسی تهران در وسعتی بالغ بر ۱۴۵ هکتار در منطقه آزاد شهر تهران و در مجاورت پارک جنگلی چیتگر واقع شده است. این منطقه از لحاظ وسعت یکی از 10 باغ گیاهشناسی برتر جهان است که زیر نظر موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور اداره می‌شود.
طراحی این باغ در نوع خود بسیار منحصر به فرد است؛ در قسمت مرکزی میدانی با چهار تقسیم بندی با الهام از باغ ایرانی هخامنشی قرار دارد که از طریق چهار بلوار اطراف آن به سمت سایر قسمت‌های دیدنی منتهی می‌شود. تنوع اقلیمی و گیاهی باغ گیاهشناسی سرآمد بسیاری از کشورها است به طوری که بخش‌های مختلف آن بر اساس ۷ رویشگاه ایرانی و ۶ رویشگاه خارجی و ۸ کلکسیون و باغ موضوعی تقسیم شده است.
بسیاری از اقلیم‌های مطرح مانند سه کوه زاگرس، البرز و هیمالیا در این باغ به صورت شبیه‌سازی برای درک بهتر بازدیدکنندگان طراحی شده است و همچنین شش رودخانه، دو آبشار و یک دریاچه نیز در کنار تمامی این طراحی‌ها، جلوه طبیعی‌تری به این موزه زنده داده است.
باغ گیاه شناسی ملی ایران با نگهداری و پرورش ۳۰۰۰ گونه درخت، درختچه و گل، کلکسیون ارزشمندی از طبیعت زنده ایران و جهان را در یک جا به نمایش درآورده است به طوری هنگام گردش در این مکان تا چشم کار می‌کند، تنها رنگ و سرسبزی و بوی خوش است که به مشام می‌رسد.
گردش در هر بخش از این باغ با طراحی منحصر به فرد گیاهان و طبیعت زنده می‌تواند تجربه جدیدی برایتان رقم بزند؛ برای آشنایی بیشتر با باغ گیاهشناسی ملی ایران در ادامه به معرفی بخش‌های مختلف آن می‌پردازیم.
بخش‌های مختلف باغ گیاه شناسی ملی ایران
همانطور که گفتیم تنوع گیاهی و اقلیمی در مجموعه باغ گیاهشناسی ملی ایران جزو یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های دیدن از به شمار می‌رود؛ در حال حاضر در این باغ 22 بخش متفاوت وجود دارد که هر کدام زیبایی مخصوص به خود را دارد که در ادامه هر کدام را در مجله با من بیا معرفی خواهیم کرد.
تمامی بخش‌های دیدنی باغ گیاهشناسی تهران شامل موارد زیر است:
- رویشگاه هیرکانی
- رویشگاه زاگرس
- رویشگاه البرز جنوبی
- رویشگاه ایرانی – تورانی
- گلخانه جنوب ایران
- باغ پیازهای ایرانی
- باغ میوه‌های بومی مربوط به ایران
- رویشگاه اروپا
- چمن‌زارهای آمریکا
- رویشگاه قفقاز
- رویشگاه هیمالیا
- رویشگاه چین و ژاپن
- قطعه آموزشی و نمایشی
- باغ سیستماتیک
- باغ گیاهان دارویی و صنعتی
- آربراتوم
- جنگل و گردشگاه (شاکای)
- باغ صخره‌ای و گیاهان زینتی
- میدان مرکزی باغ رز
- چهار باغ ایرانی
- پهن‌برگان همیشه سبز
رویشگاه ایران
رویشگاه هیرکانی
این بخش قدیمی‌ترین قسمت از باغ گیاهشناسی است که در آن ۶۴ گونه درختی و درختچه‌ای و ۲۹ تیره گیاهی وجود دارد. این مجموعه 8 هکتاری که با نام مجموعه رویشی خزر نیز شناخته می‌شود شامل گونه‌های دیدنی از گیاهان علفی مناطق جلگه ای مانند انواع سرخس است.
رویشگاه زاگرس
از دیگر مجموعه‌های شاخص جنگلی بومی در باغ گیاه شناسی، بخش رویشگاه زاگرس است که در مساحتی به بزرگی 3 هکتار و بر روی سه تپه ماهور قرار دارد. این مجموعه به شش قطعه مجاز تقسیم شده است که در آن ۴۲ گونه چوبی و ۳۰ گونه علفی مانند بلوط و زالزالک و گیاهان دارویی معطر نگهداری و پرورش داده می‌شوند.
رویشگاه البرز جنوبی
این بخش با الهام از طبیعت جنوب البرز ساخته شده ایت و در دل آن شبیه‌سازی‌های بسیار دیدنی از فرم زمین تا ایجاد آبشار، چشمه، نهر و رود و حتی ساخت صخره‌های طبیعی صورت گرفته است. در حال حاضر بیش از ۲۴۰ گونه گیاهی در این بخش گردآوری شده است که به‌عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی نیز شناخته می‌شود.
رویشگاه ایرانی- تورانی
در این بخش تمامی نمونه‌های گیاهی موجود در قسمت شمالی سلسله جبال البرز و کوه‌های شمالی خراسان، جنوب منطقه صحارا سندی، قسمت شرقی مرز کشورهای افغانستان و پاکستان و مرز غربی سلسله جبال زاگرس جمع آوری شده است.
از گونه‌های گیاهی قابل توجه موجود در این منطقه می‌توان به پرند، گون، قیچ و غیره اشاره کرد، به دلیل آن که بیشتر گیاهان این مناطق جزو گون‌های شور‌پسند مناطق بیابانی هستند، در نزدیکی این بخش یک دریاچه آب شور نیز تعبیه شده است.
گلخانه جنوب ایران
این گلخانه از سه قسمت مجزا تشکیل شده است که در بخش نخست آن نهال‌های درختان مانگرو، در بخش میانی گون‌های درختی جنوب ایران در ارتفاع بیشتری نسبت به دو بخش دیگر و در بخش سوم گیاهانی همچون نیلوفر درختی و درمان عقرب نگهداری می‌شوند.
باغ پیاز ایرانی
این بخش مخصوص نگهداری و پرورش گیاهان پیازی بومی ایران است که از مناطق مختل جمع آوری شده و بر اساس تنوع رویشگاه، میزان بارندگی و جهت تابش نور کاشته شده‌اند.
باغ میوه‌های بومی
باغ میوه بخشی آموزشی است که در آن ۳۴۶ نوع میوه به صورت هسته دار و بی هسته کشت می‌شوند که از آن‌ها برای انجام تحقیقات باغبانی، آموزشی برای بازدیدکنندگان به‌منظور آشنایی با تنوع میوه‌های بومی و حفظ ذخیره ژنتیکی کشور و تکثیر گونه‌های میوه بومی در حال انقراض استفاده می‌شود.
رویشگاه جهان
رویشگاه اروپا
بیشتر گونه‌های قابل رشد در قاره اروپا در زمینی به مساحت 2/4 هکتار در قسمت شمالی رویشگاه هیرکانی قرار گرفته است. این بخش شامل محور پیاده‌رو، آب‌نمای بیضی شکل، قطعات چمن‌کاری، تپه‌های گنبدی شکل با پوشش گیاهان علفی دائمی و فصلی، به‌همراه درخت و درختچه است که علاوه بر تنوع زیستی، دیدنی‌های معماری بسیاری نیز دارد.
چمن‌زارهای آمریکا
در مساحت 4/1 هکتاری مجموعه‌ای پوشش درختی، درختچه‌ای و گیاهان علفی چمن‌زارهای آمریکای شمالی قرار دارد که با توجه به شرایط آب و هوایی تهران کاشته شده‌اند.
رویشگاه قفقاز
این بخش سنگ فرش شده به پنج قسمت تقسیم شده که قسمت شرقی و شمالی آن دارای درختان بلند مازو و اوری، قسمت جنوب شرقی شامل درختان آزاد، قسمت غرب و جنوب غربی دارای مجموعه رویشی گونه‌هایی از افرا و قسمت شمال غربی دارای درختان بارانک است.
رویشگاه هیمالیا
در ضلع شرقی باغ گیاه شناسی ملی ایران، زمینی به مساحت 3 هکتار واقع شده که در آن گونه‌های گیاهی خاصی مانند گیاهان همیشه سبز و خزان‌دار از منطقه هیمالیا وجود دارد. همچنین سه تپه بزرگ با ارتفاع 19 متر و چندین تکه سنگ برای طبیعی‌تر نمایش دادن این اقلیم در این بخش قرار گرفته است.
رویشگاه چین و ژاپن
در این رویشگاه با تمثیل از باغ مینیاتورهای شرق دور فضایی دیدنی از یک باغ کوچک اما پر جزییات طراحی شده است که در دل آن ۱۶۰ گونه از درخت‌ها و درختچه‌ها قرار گرفته است. در طراحی این بخش سعی شده تمامی تناسبات باغ‌های چینی و ژاپنی به خوبی رعایت شود و برای طبیعی‌تر شدن محیط از از عناصر سنگ، آب و گیاه تا حد مطلوب استفاده شود.
کلکسیون‌های موضوعی
پهن‌برگان همیشه سبز
آخرین بخش نیز با مساحتی حدود 6/1 هکتار از سرسبزترین قسمت‌های باغ گیاهشناسی است که با هدف جمع‌آوری، کاشت، بررسی سازگاری و معرفی نقش گیاهان پهن‌برگ همیشه سبز طراحی شده است.
باغ سیستماتیک
در باغ سیستماتیک مجموعه‌ای از گیاهان در گونه‌های مختلف بر اساس طبقه‌بندی خاصی با توجه به سیر رشد و تکامل قرار گرفته‌اند که ارزش تحقیقاتی و آموزشی دارند. در حال حاضر بیش از ۶۰۰ گونه از ۱۰۰ تیره گیاهی در این بخش وجود دارد که علاوه بر امکان تحقیق برای دانشجویان برای بازدید عموم نیز آزاد است.
باغ گیاهان صنعتی و دارویی
همانطور که از نام این بخش مشخص است، مجموعه وسیعی از گیاهان و علوفه‌جات با خاصیت درمانی و دارویی در این بخش نگهداری می‌شوند که برای علاقه‌مندان به استفاده گیاهان دارویی جالب توجه است. همچنین در مجاورت محل کاشت این گیاهان چشمه‌ای وجود دارد که آب آن از میان نهری عبور کرده و به برکه نیلوفر آبی می‌رسد که دیدن آن خالی از لطف نیست.
آربراتوم
این بخش در ضلع جنوب غربی باغ گیاه شناسی ملی ایران قرار گرفته و شامل گونه‌های مختلفی از درختان و درختچه‌ها و بوته‌ها است. هدف اصلی از ساخت این مجموعه جمع‌آوری، کاشت، بررسی سازگاری و معرفی درختان و درختچه‌های بومی و غیر بومی، به‌منظور یافتن گونه‌هایی مناسب برای استفاده در صنایع، جنگل‌کاری و بیابان‌زدایی است.
جنگل و گردشگاه (شاکای)
در ضلع شمالی مجموعه باغ گیاهشناسی ملی ایران و در فضایی به وسعت ۲۴ هکتار محیطی زسای و سرسبز برای استقرار بازدیدکنندگان و استراحت آنان تهیه شده که با درختان بلند و سایه‌دار احاطه شده است. در این بخش نیز تنوع بالایی از درختان عظیم جثه، درختچه‌ها و گل‌های زینتی قرار دارد و در دل آناماکنات رفاهی مانند آلاچیق، رستوران و سرویس بهداشتی برای آسایش بازدیدکندگان فراهم شده است.
باغ صخره‌ای
این بخش از قدیمی‌ترین قسمت‌های باغ گیاهشناسی است که گیاهان زینتی آن عمدتا از خارج از کشور تهیه شد و فضای کلی آن شامل سه بخش صخره‌ای، آبشار و گیاهان نمایشی است. در باغ صخره‌ای زمینی به شکل تپه ماهور ساخته شده است که سنگ آن از محیط اطراف باغ جمع آوری شده است.
از دیگر دیدنی‌های این بخش می‌توان به برکه، آبشار دو متری، گیاهان آبزی مانند نیلوفر آبی، لوئی و زنبق اشاره کرد.
میدان مرکزی باغ رز و چهار باغ ایرانی
در بخش مرکزی باغ گیاهشناسی فضایی به وسعت 5/7 هکتار قرار دارد که با الهام چهار باغ ایرانی ساخته شده است. از دیدنی‌های این بخش می‌توان به آب‌نماهای پلکانی و باغچه‌های اطراف آن و همچنین باغ رز در میدان مرکزی اشاره کرد.
قطعه آموزشی و نمایشی
در این قطعه مجموعه بزرگی از گیاهان پیازی و غده‌ای گیاهان معطر و علفی، باغ سبزیجات ایرانی، باغ میوه سنتی ایرانی، برکه گیاهان آبزی وجود دارند که در شرایط گوناگون مورد آزامایش و بررسی قرار می‌گیرند. در این باغ که به صورت نمایشی برای بازدیدکنندگان طراحی شده است چند نمونه باغچه با مساحت‌های کوچک، طراحی و کشت شده که بیانگر الگویی مشخص جهت ایجاد فضای سبز در خانه‌ها است.
اطلاعات تماس و آدرس باغ گیاه شناسی ملی ایران
مجموعه باغ گیاه شناسی ملی ایران در فاصله اندکی با شهر تهران واقع شده است و به راحتی می‌توان در یک آخر هفته آرام برای بازدید از این مکان اقدام کرد. در ادامه برای راهنمایی بیشتر آدرس و اطلاعات تماس این مجموعه قرار داده شده است.
- آدرس: تهران، کرج، بعد از پارک چیتگر، خروجی پیکان‌شهر، شهرک سرو آزاد، خیابان شهید گودرزی (خیابان هشتم)، بلوار باغ گیاهشناسی ملی ایران
- شماره تلفن: 021۴۴۷۸۷۲۹۷
- آدرس سایت: bazdid.rifr-ac.ir
ساعت کاری و نحوه خرید بلیط باغ گیاه شناسی تهران
قبل از مراجعه به باغ گیاهشناسی ملی ایران بهتر است بلیط ورودی خود را از سایت این مجموعه که در اطلاعات تماس قرار دادیم، تهیه کنید؛ چرا که امکان خرید بلیط حضوری این مجموعه وجود ندارد. باغ گیاه شناسی همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۷ باز است، اما بهترین زمان برای بازدید از این مجموعه از نظر زیبایی محیط و رویش گلها و گیاهان در فصل بهار و پاییز است.
قوانین بازدید از باغ گیاه شناسی ملی ایران
برای بازدید از باغ گیاهشناسی ملی ایران لازم ست تا نکاتی را از قبل بدانید. برای ساخت و نگهداری این مجموعه تلاش‌های فراوانی به طول نیم قرن کشیده شده است؛ از این رو رعایت یکسری قوانین و شرایط برای حفظ هر چه بهتر این مجوعه برای تمامی بازدیدکنندگان لازم و اجباری است که در زیر شرح داده‌ایم:
- از چیدن گلها و گیاهان خودداری کنید.
- تنها در محل پیاده روها و خیابان ها حرکت کنید و از ورود به مناطق کشت شده و محوطه چمن کاری شده خودداری فرمایید.
- هنگام گرفتن عکس مواظب گیاهان باشید.
- از نزدیک شدن به دریاچه ها و آبشارها جدا خودداری کنید.
- زباله ها را در سطل مخصوص زباله بریزید.
- به هشدارها و راهنمایی های مسئولین و کارشناسان توجه و عمل نمایید.
- مراقب سیستم ها و شبکه های آبیاری باشید.
- آب موجود در سطح باغ آشامیدنی نیست. برای تهیه آب معدنی به بوفه در نقاط مختلف باغ مراجعه فرمایید.
- آویزان شدن و استفاده از تنه درختان برای بستن طناب ممنوع است.
- محل سرویس های بهداشتی بر روی نقشه باغ مشخص شده است.
- روشن کردن آتش به هر نحوی ممنوع است.
- پخت و پز در باغ ممنوع و صرف غذا تنها به صورت یک نیم وعده سبک امکان پذیر است.
- محل استراحت کوتاه برای بازدیدگنندگان در محل نقشه مشخص شده است.خواهشمندیم تنها از این محل‌ها برای نشستن و استراحت استفاده فرمایید.
- باغ گیاهشناسی محل بازی نیست. آوردن وسایل بازی(توپ، بدمینتون واسکوتر، اسکیت ..) و آوردن زیرانداز و لباس اضافه به باغ ممنوع می باشد.
- فیلمبرداری و عکاسی حرفه‌ای، تجاری و مناسبتی با هماهنگی روابط عمومی امکان پذیر است.
- بازدید برای کودکان زیر 4 سال رایگان می باشد.
- بازدید کنندگانی که قصد طراحی و نقاشی با وسایل در مجموعه را دارند، علاوه بر ورودی باغ باید هزینه ای جداگانه از پرداخت کنند.
- بازدیدکنندگانی که قصد اجرای مراسمهایی مانند: عکاسی آتلیه‌ای، مراسم تولد و… ( کیک، بادکنک، وسایل آتلیه و….) دارند نیز تعرفه جداگانه باید پرداخت کنند.
- آوردن سه پایه عکاسی، وسایل موسیقی ( اسپیکر،سازهای موسیقی و…) وسایل پیک‌نیک ( زیر انداز و…) و وسایل بازی ( توپ ، دوچرخه، راکت و…) ممنوع میباشد.
حرف آخر
در این مطلب از سایت با من بیا تلاش کریدم تا با معرفی کامل باغ گیاهشناسی ملی ایران، مکانی جالب و دیدنی را به شما عزیزان معرفی کنیم تا در آخر هفته خود و روزهای تعطیل از بازدید این مکان زیبا لذت ببرید.
با من بیا تجربه شناخت شهرها،مکان‌ها و جاهای دیدنی ایران و جهان است؛ همراه ما باشید.
